Polisario
Polisario ya da Polisario Cephesi (İspanyolca: Frente Popular de Liberación de Saguía el Hamra y Río de Oro) (Türkçe:Saguia el Hamra ve Rio de Oro'nun Kurtuluşu İçin Halk Cephesi), Afrika'nın kuzeybatısındaki Batı Sahra'da Fas egemenliğine son vermek ve bu bölgenin bağımsızlığını sağlamak için savaşan ve tek taraflı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nde siyasal olarak faaliyet gösteren ayrılıkçı örgüt.
| Polisario Cephesi | |
|---|---|
 | |
| Genel sekreter | İbrahim Ghali |
| Kurucu | El Veli Mustafa Seyyit |
| Kuruluş tarihi | 10 Mayıs 1973 |
| İdeoloji | Sahra milliyetçiliği Sosyal demokrasi Demokratik sosyalizm Arap milliyetçiliği Pan-Afrikanizm Tarihsel: Marksizm |
| Siyasi pozisyon | Merkez sol |
| Uluslararası üyelik | Sosyalist Enternasyonal İlerici İttifak |
| Resmî renkler | Siyah Beyaz Kırmızı Yeşil |
| Sahra Ulusal Konseyi | 53 / 53 |
| Pan-Afrika Meclisi | 5 / 265 |
| İnternet sitesi | |
| Parti bayrağı | |
 | |
| Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti | |
Polisario'nun temelleri, Batı Sahra'nın yerli göçebe halklarından Sahravilerden oluşan güçlerin, komşu Moritanya'da üslenerek Batı Sahra'daki İspanyol denetimine karşı verdikleri mücadeleye dayanır. El Veli Mustafa Seyyit ile İbrahim Ghali'nin etrafında toplanan topluluklar örgütün kuruluşunda rol oynamış, bölgenin İspanyol Sahrası adı ile İspanya kontrolündeki koloni düzeninden kurtulması amaçlamıştır. Bu mücadele ilk olarak Fas topraklarında başlasa da, burada destek alınamaması sonucu Moritanya'da toplantılar düzenlemişlerdir. 10 Mayıs 1973 tarihinde gerçekleştirilen gizli bir toplantı ile Polisario'nun kuruluşunu ilan etmişlerdir.[1]
İspanya'nın 1976'da Batı Sahra'dan çekilmesinin ardından Fas ve Moritanya bölgeyi aralarında paylaştılar. Bölgenin denetimini ele geçirmek isteyen Cezayir, Polisario'ya kendi topraklarında üsler ve savaş teçhizatı sağladı. 1979'da Moritanya ile Polisario arasında barış yapıldıysa da, Fas Batı Sahra'nın Moritanya'ya ait kesimine tek taraflı olarak el koydu. 1980'lerde Polisario gerillaları Batı Sahra'daki Fas karakollarıyla savunma birliklerine saldırı düzenlediler. 1991'den beri tek taraflı olarak ilan ettiği ateşkese uyarak silahlı saldırılara ara vermiştir.
Ayrıca diplomatik bir kampanya yürüten Polisario, Sahra Arap Demokratik Cumhuriyeti adını taşıyan bir hükûmet kurmuştur. 43 ülke bu hükûmeti tanımaktadır. 1984 yılında, Fas hükûmeti Polisario hükûmetini tanıdığı gerekçesiyle Afrika Birliği Örgütü'nden çekilmiş, bu kararından 2017 içerisinde vazgeçerek tekrar üyelik başvurusu yapmış ve birliğe dahil olmuştur. ABD, Batı Sahra'da Fas egemenliğini tanımaktadır.[2][3]
İdeoloji değiştir
Polisario'nun kuruluşunda benimsediği politik çizgi, ardılı olduğu organizasyonlardan da aldığı miras üzere Sahra milliyetçiliği temeli üzerine Batı Sahra’nın bağımsızlığını sağlamayı amaçlamaktaydı. Bu bağlamda o dönemlerde dünya üzerine güçlü bir etkisi olan Marksizm’in kendi kaderini tayin hakkı ve ulusal kurtuluş gibi kavramları üzerine yoğunlaşan Polisario, Sovyetler Birliği ve Kuzey Kore gibi ülkelerden bu sayede kısıtlı bir destek almıştır.
1970’lerden itibaren Polisario, Batı Sahra anayasasında Marksizm’e referans veren maddeleri kaldırmaya başlamış, 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından serbest piyasayı desteklediğini açıklayarak sosyal demokrasi ve demokratik sosyalizme yönelmiştir. Sahra halkı içerisindeki bütün ideolojik eğilimleri bünyesinde toplamayı amaçladığını ilan eden Polisario içerisinde, Pan-Afrikanizm ve Arap milliyetçiliği gibi ideolojiler de etkili durumdadır.
Polisario, uluslararası alanda Sosyalist Enternasyonal’in danışman, İlerici İttifak’ın tam üyesidir.
Dış destek değiştir
Cezayir’den yoğun askeri ve ekonomik destek alan Polisario, Tinduf’ta insani yardım gibi işlerle uğraşan birkaç mülteci kampını idaresi altında tutmaktadır. Libya Arap Cemahiriyesi ve Güney Afrika da belirli zamanlarda Polisario'ya destek sağlamıştır.
Latin Amerika'daki birçok ülke ve çeşitli sosyalist partiler, Batı Sahra konusunda Polisario'yla birlikte hareket etmektedir.
Kaynakça değiştir
- ^ Tony Hodges: Western Sahara. The Roots of a Desert War. Lawrence Hill & Company, Westport (Connecticut) 1983, Sayfa 157-161
- ^ Proclamation on Recognizing The Sovereignty Of The Kingdom Of Morocco Over The Western Sahara 8 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., U.S. Embassy & Consulates in Morocco
- ^ ABD resmen Fas'ın egemenliğini tanıyor 8 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Yeniçağ
Dış bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Polisario ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| Wikimedia Commons'ta Polisario ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Etoile Rouge12 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- www.arso.org 16 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Leo Kamil, Fueling the Fire. U.S. policy & the Western Sahara Conflict (Red Sea Press 1987)
- Anthony G. Pazzanita & Tony Hodges, Historical dictionary of Western Sahara (2nd ed. Scarecrow Press 1994)