Vikipedi

PEN Ukrayna

PEN Ukrayna, konuşma özgürlüğünü ve yazar haklarını korumak, edebiyatı ve uluslararası kültürel işbirliğini teşvik etmek amacıyla kurulmuş bir Ukrayna sivil toplum kuruluşudur. Uluslararası PEN'in ulusal merkezler ağının bir parçasıdır.

Ukrayna Uluslararası PEN Merkezi, 1989 sonbaharında Ukrayna Yazarlar Birliği bünyesinde kuruldu. Ukraynalı şair Mykola Vingranovsky, kuruluşun ilk başkanı olarak seçildi.[1]

Kuruluşun ana yönetim organı, bir başkan ve iki başkan yardımcısı başkanlığında sekiz üyeli bir Yönetim Kurulu seçen Genel Kurul'dur.

Yapısı değiştir

Günümüzde dünyada 146 ulusal PEN merkezi bulunmaktadır.[2] Diğer merkezleri koordine eden ve onlara tavsiyelerde bulunan Uluslararası PEN'in merkezi Londra'dadır. Dünyanın en büyük PEN merkezi Amerika'dır ve bu merkezin 7.200 üyesi vardır.

Ulusal PEN merkezlerinin faaliyetlerindeki öncelikler, belirli bir ülkedeki kültürel ve politik duruma göre belirlenebilir.

Uluslararası PEN, her sonbaharda üye ülkelerden birisinde, uluslararası liderliği yeniden seçmek ve PEN insan hakları kararlarını kabul etmek üzere diğer ulusal PEN merkezlerinin başkanlarını ve üyelerini bir araya getiren bir PEN Kongresi düzenlemektedir. 2017 yılında Uluslararası PEN Kongresi Ukrayna'da (Lviv) ilk kez gerçekleştirildi. Kongre 2018'de Hindistan'da (Pune) yapıldı. Takip eden yıl PEN Kongresi'ne Filipinler ev sahipliği yaptı.

Üyelik değiştir

Kurulduğu yıl, PEN sadece yazarlara üyelik imkanı sağlamaktaydı, ancak ilerleyen yıllarda kuruluşun potansiyel üyelerinden oluşan çemberi genişledi. PEN'e katılmanın ana kriterleri, kuruluşun Tüzüğünde listelenen değerleri paylaşmak ve Ukrayna'da ve dünyada edebiyatın gelişimini teşvik etme ve ifade özgürlüğünü koruma arzusuna sahip olmaktır. Günümüzde, Ukraynalı PEN üyeleri yazarla, insan hakları aktivistleri, çevirmenler, gazeteciler, beşeri bilimler akademisyenleri, yayıncılar ve kültür yöneticilerinin de aralarında bulunduğu 130 üyeden oluşmaktadır.[2]

PEN Ukrayna Tüzüğüne göre, yeni üyelerin kabulüne ilişkin karar Yürütme Konseyi tarafından verilmektedir. Yürütme Kurulunun daveti üzerine, her yeni üye, Ukrayna PEN'in diğer üyelerinden gelen iki adet tavsiye mektubunu da başvurusuna eklemelidir.

Finansman değiştir

PEN Ukrayna, üyelerinin katkıları ve bireysel bağışçıların desteğiyle varlığını sürdüren kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur..

Yönetim değiştir

PEN Ukrayna'nın Başkanları değiştir

  • 1989-1993 — Mykola Vingranovsky[1]
  • 1993—2010 —Yevhen Sverstyuk[3][4]
  • 2010—2014 — Myroslav Marynovych[5][6]
  • 2014—2018 — Mykola Riabchuk
  • 17 Aralık 2018'den beri — Andrey Kurkov

Başkan yardımcıları ve Genel Müdür değiştir

Ağustos 2018'de gazeteci Tetyana Teren, PEN Ukrayna'nın genel müdürü seçildi.[7]

Ekim 2019 itibarıyla kuruluşun Yönetim Kurulu üyeleri Olena Styazhkina, Leonid Finberg, Yevhen Zakharov, Larysa Denysenko ve Ostap Slyvynsky'dir.

Faaliyetler değiştir

Faaliyetler, PEN'in ana görevlerinde "Konuşma ve ifade özgürlüğünü korumak, azınlık haklarını savunmak, zulme uğrayan yazarlara yardım etmek, kültürel çeşitliliği desteklemek ve kültür yoluyla insancıl değerleri teşvik etmek" olarak özetlendiği Uluslararası PEN Tüzüğü (1921'de kurulan) tarafından tanımlanmaktadır.

PEN Ukrayna özellikle aşağıdaki projeleri hayata geçirmiştir:

  • Uluslararası PEN Kongrelerine katılım ve bu kongrelerdeki Ukrayna konularının sunumu: Güney Kore'deki 78. Uluslararası PEN Kongresi'nde (M. Marynovych, 2012), Kırgızistan'daki 80. Kongre'de (A. Kurkov, 2014), 82. Kongre'de Galiçya'da (M. Ryabchuk, A. Kurkov, G. Bekirova, 2016), 84. Kongre'de Pune'da (T. Teren, V. Amelina);
  • Uluslararası PEN Başkanı John Ralston Saul (Kiev, Odesa, 2015), Amerikan PEN Uluslararası İlişkiler Departmanı Başkanı Drew Menaker (Kiev, 2016) ve Uluslararası PEN İdari Direktörü Carles Torner'ın (Lviv, Kyiv, 2017) Ukrayna'ya daveti;[8]
  • Rotterdam'daki Uluslararası PEN Yazarlar Hapishanesi Komitesi ve Lillehammer'daki ICORN toplantısında Ukrayna konularının sunumu (Galya Koinash, 2014, 2017, 2019);
  • 83. Uluslararası PEN Kongresi'nin Ukrayna'da düzenlenmesi;
  • Doğu Avrupa PEN kulüplerinin yıllık bölgesel konferanslarını düzenlemek;[9]
  • modern makaleler için Yurii Shevelyov'un adını taşıyan Ukrayna PEN Ödülü'nün yıllık olarak verilmesi;
  • Vasyl Stus'un adını taşıyan Ukrayna PEN Ödülü'nün yıllık olarak verilmesi;
  • Ukraynalı gazeteciler için G. Gongadze'nin adını taşıyan ödülün yıllık ödül töreni;
  • içinde güncel konular üzerine tartışmaların yer aldığı [10] ve medya projeleri tartışmalarının yürütüldüğü PEN Tartışma Kulübü'nün kurulması;[11]
  • "Ukrayna kasabalarında edebi okumalar" projesinin uygulanması.

2019 yılında PEN Ukrayna, Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü'nün ortak kuruluşu oldu ve ulusal bir jüri oluşturma ve Ukrayna'dan ödülün kazananını belirleme hakkını aldı.[12]

PEN Ukrayna Çeviri Fonu Hibeleri değiştir

PEN Ukrayna, Ekim 2018'de duyurulan Uluslararası Rönesans PEN Vakfı Ukrayna Çeviri Fonu Hibeleri ile ortak bir mini hibe programının bir parçası olarak Oleg Sentsov'un kısa öykü kitabı "Yaşam"ı İngilizce, Almanca ve Lehçeye çevirmek için bir yarışma düzenledi.

Kitap, Dr. Uilleam Blacker (Deep Vellum Publishing) tarafından İngilizceye çevrildi. Yazar, çevirmen ve eleştirmen Bohdan Zadura (Warsztaty Kultury) kitabın Lehçe çevirmeni oldu.

6 Aralık 2018'de PEN Ukrayna Yürütme Konseyi, Oleg Sentsov'un bir kısa öykü kitabının Almancaya çevrilmesi için üçüncü bir yarışma gerçekleştirdi. Kazanan Lydia Nagel, Claudia Dathe, Claraia Dathe, Alexander Kratochvil, Thomas Weiler, Andreas Tretner, Christian Körner, Olga Radetzkaja, Jennie Seitz, Irina Bondas ve Kati Brunner'dan oluşan bir çevirmen grubunun başvurusu oldu. Kitap Voland & Quist tarafından yayımlandı.

Harkov Edebiyat Oturumu değiştir

Ukraynalı Düzyazı Yazarları için Harkov Edebiyat Oturumu, Uluslararası PEN Kulübünün Ukrayna şubesi ve Harkov Bölgesel Devlet İdaresi tarafından yazarları desteklemek ve Harkov'u ve kültürünü Ukrayna'da ve dünyada tanıtmak için kuruldu.[13]

Oturumun katılımcıları, nesir çalışmaları üzerinde çalışmak ve şehri tanımak için bir ay boyunca Harkov'da yaşama fırsatına sahip olmaktadır.

Oturumun katılımcıları arasında yazarlar Luba-Paraskevia Strynadyuk, Lyubko Deresh, Michael Zeller (Almanya) ve çevirmen Yaroslava Strikha bulunmaktadır.

Ukraynalı nesir yazarları ve çevirmenler için birkaç ay boyunca Harkov'da edebi oturumlar gerçekleştirmektedir.[14]

İnsan hakları projeleri değiştir

PEN Ukrayna, 2014 yılından bu yana uluslararası topluma bir dizi açıklamalar yaparak Ukrayna'da yaşanan olaylara, Kırım'ın işgaline ve Rus cezaevlerindeki Ukraynalı siyasi tutsaklara dikkat çekmeye çalışmaktadır. Açıklamalar arasında dikkat çeken bazıları aşağıda listelenmektedir:

  • Ukrayna'da artan şiddetin durdurulmasına ilişkin açıklama;[15]
  • Kırım'daki siyasi baskılara karşı ve İlma Umerov'un savunmasına yönelik protesto bildirisi;[16]
  • Ukrayna'nın AB'ye girmesine yönelik yerel referandumun arifesinde Hollandalı meslektaşlarına açık mektup;[17]
  • PEN Ukrayna üyesi gazeteci Stanislav Aseev'e destek açıklaması:[18]
  • Ünlü Ukraynalılar (Ada Rogovtseva, Marko Galanevich, Natalia Sumska, Mustafa Nayem, Larisa Denisenko, Igor Kozlovsky, Oleg Mykhalyuta ve Nataliia Vorozhbyt) tarafından gerçekleştirilen "Hikayeler" koleksiyonundan Oleg Sentsov'un hikâyesinin Hromadske.TV ve PEN Ukrayna ortak eylemi.[19]

21 Ağustos 2018'de, film yönetmeni ve yazar Oleg Sentsov'un açlık grevinin 100. gününde, PEN Ukrayna, Sivil Özgürlükler Merkezi ile birlikte Kiev'deki Rus Büyükelçiliği yakınında "Oleg Sentsov ile Dayanışma" mitingi düzenledi.[20]

15 Kasım 2018'de Uluslararası Mahkum Yazarlar Günü, PEN Ukrayna ve Sivil Özgürlükler Merkezi, Rusya ve Kırım'daki Ukraynalı siyasi mahkumların yanı sıra doğu Ukrayna'da kendi kendini ilan eden cumhuriyetlerdeki mahkumları desteklemek için bir "Boş Sandalyeler" kampanyası düzenledi.[21]

Edebi ödüller değiştir

Vasil Stus Ödülü değiştir

PEN Ukrayna, 1989 yılında Ukrayna Bağımsız Yaratıcı Zeka Derneği (UANTİ) tarafından kurulan ve her yıl 14 Ocak'ta Aziz Vasil Günü'nde verilen Yevhen Sverstyuk başkanlığındaki Vasil Stus Ödülü'nü vermeyi sürdürmektedir.[22][23]

Vasil Stus Ödülü, ikamet ettikleri yerden bağımsız olarak PEN Ukrayna üyelerine (yazarlar, sanatçılar, yönetmenler) her yıl, Ukrayna kültürüne özel katkıları ve sivil konumlarının istikrarı için ömür boyu olacak şekilde verilir.

Vasil Stus Ödülü'nün kazananı, PEN Ukrayna'dan bir diploma ve unvan alır ve Kiev-Mohyla İşletme Okulu Ödülü'nün (KMBS) bir ortağı olur.

Yuri Shevelov Ödülü değiştir

Yurii Shevelov Ödülü 2013 yılında verilmeye başlandı. Kurucuları ayrıca Kiev-Mohyla İşletme Okulu, "Duh i Litera" yayınevi ve Harvard Ukrayna Araştırma Enstitüsü idi.

Ödül, yılda bir kez, bir önceki yıl yayınlanan sanatsal ve bilimsel denemeleri için Ukraynalı bir yazara verilir. Kazanan, her yıl modern Ukrayna denemelerini kuran Yurii Shevelov'un doğum günü olan 17 Aralık'taki törende ilan edilir. Kazanan, Bronz Melek heykelciğinin yanı sıra nakit ödül ve diploma ile ödüllendirilir.

Farklı yıllarda Shevelyov Ödülü'nün kazananları arasında yer alan bazı önemli isimler şunşardır: Taras Prokhasko, Andrii Portnov, Konstantin Moskalets, Oleksandr Boychenko, Vakhtang Kebuladze, Andriy Lyubka, Volodymyr Yermolenko, Diana Klochko.

Georgiy Gongadze Ödülü değiştir

Georgiy Gongadze Ödülü yılda bir kez 21 Mayıs'ta Georgy Gongadze'nin doğum gününde verilir.[24] Georgiy Gongadze Ödülü, PEN Ukrayna tarafından Kiev-Mohyla İşletme Okulu Mezunları Derneği ve "Ukrayinska Pravda" yayınıyla ortaklaşa kurulan Ukrayna'da gazetecilik alanında yeni bir ödüldür.[25]

Ödül, bağımsız gazeteciliğin ilke ve değerlerini takip eden, profesyonellik, yetkinlik, yenilikçilik sergileyen, toplumdaki bazı sorunların ve ülkedeki değişimlerin çözümüne veya anlaşılmasına vesile olan materyaller üreten ve medya ortamına önemli katkılarda bulunan gazetecileri desteklemek amacıyla oluşturulmuştur. Kazanan bir heykelcik, bir diploma ve 3.000 $ ödül almaktadır.

Georgiy Gongadze Ödülü'nün ilk kazananı bir gazeteci, tarihçi, çevrimiçi yayın Istorychna Pravda'nın genel yayın yönetmeni ve ayrıca Müze-Basın Arşivi'nin kurucusu olan Vakhtang Kipiani idi.[26][27]

Üyeler değiştir

  • Volodimir Rafeienko[28]

Ayrıca bakınız değiştir

Dış bağlantılar değiştir

Resmi internet sitesi 16 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ukraynalı PEN'in Facebook Sayfası 2 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b Протягом п'яти років у Москві не промовив жодного слова російською мовою // Gazeta.ua, 8 листопада 2016
  2. ^ a b "Що таке Український ПЕН? 10 запитань і відповідей". PEN Ukraine (Ukraynaca). 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2021. 
  3. ^ "СВЕРСТЮК ЄВГЕН ОЛЕКСАНДРОВИЧ". 1 Şubat 2018. 1 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  4. ^ Енциклопедія історії України : у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. ; Інститут історії України НАН України. — К. : Наукова думка, 2003—2019. — ISBN 966-00-0632-2. 
  5. ^ "Мирослав Маринович очолив український ПЕН-клуб". tyzhden.ua (İngilizce). 1 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  6. ^ "Новини: останні новини сьогодні на порталі ZAXID.NET". ZAXID.NET (Ukraynaca). 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  7. ^ "Чим займається український Пен клуб?". Громадське радіо (Ukraynaca). 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  8. ^ "«Мирослав Маринович про свої очікування від проведення 83-го Конґресу в Україні»". 14 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2022. 
  9. ^ "«Токсична пропаганда проти свободи слова: що може література в добу постправди?»". 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2022. 
  10. ^ "Дискусія ПЕНу про державу і церкву". 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2022. 
  11. ^ "«Спільний простір» — дискусійний проект радіо «Культура» та Українського ПЕНу". 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2022. 
  12. ^ "«Україна вперше братиме участь у Літературній премії Євросоюзу»". 21 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2022. 
  13. ^ "Харківська обладміністрація та Український ПЕН засновують літературну резиденцію". PEN Ukraine (Ukraynaca). 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  14. ^ "Харківська літературна резиденція приймає заявки на 2020 рік". PEN Ukraine (Ukraynaca). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  15. ^ "Statement of the Ukrainian Centre of the International PEN Club". www.eurozine.com. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  16. ^ "Free Ilmi Umerov! Stop Political Terror in the Crimea! – Uaposition. Focus on Ukraine". uaposition.com. 5 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  17. ^ "We doen een beroep op uw solidariteit". de Volkskrant (Felemenkçe). 22 Mart 2016. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  18. ^ "#FreeAseev: Заява Виконавчої ради Українського ПЕН". PEN Ukraine (Ukraynaca). 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  19. ^ "Сенцов наживо: українські зірки читають оповідання політв'язня | Громадське телебачення". hromadske.ua (Ukraynaca). 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  20. ^ "Посольство Росії в Києві пікетують у 100-й день голодування Сенцова". Радіо Свобода (Ukraynaca). 14 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  21. ^ "У Києві пройшла акція "Порожні стільці" на підтримку політв'язнів". www.ukrinform.ua (Ukraynaca). 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  22. ^ "Премію імені Стуса отримав єпископ Борис Ґудзяк". BBC News Україна (Ukraynaca). 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  23. ^ "Троїцький отримав Премію імені Василя Стуса 2019 року". Українська правда _Життя. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  24. ^ "Премія імені Георгія Ґонґадзе". PEN Ukraine (Ukraynaca). 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  25. ^ "Українська правда". Українська правда (Ukraynaca). 18 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  26. ^ "Історична правда". Історична правда. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  27. ^ "Перший лауреат премії імені Гонгадзе – Вахтанг Кіпіані". Радіо Свобода (Ukraynaca). 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  28. ^ "Volodymyr Rafeenko / Ukraine". meridiancz.com. 18 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=PEN_Ukrayna&oldid=32558748" sayfasından alınmıştır