Oltu Şura Hükûmeti

Oltu Şura Hükûmeti, 1919 ile 1920 tarihleri arasında Oltu'da kurulan kısa süreli yönetim.

Arka Plan

25 Mart 1918 tarihinde Türk ordusunun Oltu’ya girmesiyle kendisini fesheden Oltu İslam Komitesi, Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra Oltu İslam Terakki Komitesi adıyla yeniden kurulmuştur. 13 Nisan 1919 tarihinde İngilizlerin Kars'ı işgal ederek Wilson İlkeleri doğrultusunda kurulan Güneybatı Kafkas Geçici Hükûmeti'ni dağıtmaları ve hükûmet üyelerini Malta'ya sürmeleri, Oltu İslâm Terakki Komitesi tarafından şiddetle protesto edilmiştir.

Kars’ın İngilizler tarafından isgal edilmesiyle de tüm bağlantıları kopmuştur. Komite, Oltu Şura Hükûmeti'ni kurarak bağımsızlığını ilan etmiştir. Oltu İslam Komitesi, Hükûmet görevini üstlenmiştir. Hükûmetin sınırları, Bardız yaylasından, Olur ilçesi ve Tavusker Allahuekber Dağları, Göle'nin Karınca düzü, Tetirkos yaylası, Kanlı Dağı'nın Artvin hududuna kadar olan sırtlarıdır.

Oltu Şura Hükûmeti

Oltu Şura Hükûmeti yerine 2 Mayıs 1919 tarihinde "Oltu Meclis-i İdaresi" adı ile yeni bir teşkilat kurulmuştur. Oltu'nun işgal edilmesini engellemek amacıyla da İngilizlerin talep ettiği yeni oluşturulan Oltu Meclis-i İdaresi'ne Rumların da alınması isteği kabul edilmiştir. Oltu Meclis-i İdaresi'nde 5 Türk ve bir Rum aza bulunmaktaydı.

Kurul Üyeleri:

• Mehmed Ramiz Bey (Başkan),
• Şakiroğlu Ahmad (Türk üye),
• Tahiroglu Yusuf Ziya (Türk üye),
• İzzet Bey (Türk üye),
• Ahmed Bey (Türk üye),
• Narmanlı Kirkor Papadopulo (Rum üye).

Meclis’in kararlarını, Oltu mutasarrıfı olarak görev yapan İngiliz subay Yzb.Farel onaylamaktaydı. 17 Mayıs 1919 tarihinde Meclis-i İdaresi, gerek Rum azanın davranışlarından ve gerekse jandarma teşkilatına Rum alınması kararını kabul etmeyerek, 25 Mayıs 1919 tarihinde Mehmet Ramiz Bey istifa etmiş ve meclis kendini fesh etmiştir. 25 Mayıs 1919 tarihinde yerine Yusuf Ziya Bey atanmış ve Oltu Şura Hükûmeti ilan edilmiştir.

12 Mart 1920 tarihinde, Oltu Milletvekilleri Tahir Beyzade Yasin (Haşimoğlu) ile Hamşizade Rüstem Bey Meclis-i Mebûsan'a katılmak üzere İstanbul'a hareket etmişlerdir. Yasin (Haşimoğlu) Bey aynı zamanda, Avrupa'da yapılacak sulh konferansına Türk heyeti ile birlikte katılma ve Oltu Şura Hükûmetini temsil etme yetkisini de taşıyordu. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara'da toplanması üzerine Oltu Şura hükûmeti Yasin Bey'i meclise katılmak üzere Ankara'ya göndermiştir.

Oltu, 17 Mayıs 1920 günü resmen Türkiye ile birleşmiştir. Aynı gün, Yusuf Ziya Bey, TBMM tarafından Oltu Mutasarrıflığı'na atanmıştır. Rüstem Bey de 4 Eylül 1920 tarihinde TBMM'ye katılmıştır.

Kaynakça

Sabit Akın Zaimoğlu (Yüksek Lisan Tezi) (2007). "OLTU ŞURA HÜKÜMETİ". Konya: T.C.SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ. 18 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2012. 

Konuyla ilgili yayınlar

• Kılıç, "İşgalden Kurtuluşa Oltu",
• Bilgili, "Oltu İslam Şûrası",
• Dayı, "I.Oltu İslam Terakki Komitesi Kongresi",
• İrfan Unutmaz, "Sınır Dogu Sura Devletleri: Oltu Hükûmeti", FOCUS Dergisi, Sayı:Mayıs 2001/5, yıl 7, Tarih bölümü,
• Sami Önal, "Milli Mücadele'de Oltu", Ankara, 1968,