Macar-Çekoslovak Savaşı

Macar-Çekoslovak Savaşı
	İki savaş arası dönem
	; Macaristan Sovyet Cumhuriyeti (açık kırmızı) tarafından Mayıs-Haziran 1919'da bugünkü Slovakya'da ve bugünkü Macaristan'ın küçük kısımlarında geri alınan bölge
Tarih	Kasım 1918 - 23 Haziran 1919
Bölge	Günümüz Slovakya, Karpat Rutenya, Macaristan
Sonuç	Çekoslovak zaferi; İtilaf ile diplomatik müzakerelerin ardından Macar geri çekilmesi; Slovak Sovyet Cumhuriyeti'nin oluşumu ve ardından dağılması;
Taraflar
Macaristan Demokratik Cumhuriyeti; (21 Mart 1919'a kadar); Macaristan Sovyet Cumhuriyeti; (21 Mart 1919'dan itibaren); Tarafından desteklenen:; Rusya SFSC	Çekoslovakya; Tarafından desteklenen:; Fransa; Romanya
Komutanlar ve liderler
Béla Kun; Aurél Stromfeld; Ferenc Julier; Vilmos Böhm	Tomáš Masaryk; František Schöbl; Josef Štika; Josef Šnejdárek; Josef Votruba
Güçler
100,000	20,000
Kayıplar
Bilinmeyen ölü; 450 esir	864

Macar-Çekoslovak Savaşı veya Kuzey Seferi (Macarca: északi hadjárat), Macaristan Sovyet Cumhuriyeti ile Birinci Çekoslovak Cumhuriyeti arasında Nisan-Haziran 1919 arasında gerçekleşti.^[1]

Arka plan değiştir

Birinci Dünya Savaşı'nın son yılı olan 1918'in sonunda gerçekleşen Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun çöküşü, Çekoslovakya'nın bağımsızlığına yol açtı.^[2] Yeni ilan edilen devlet, toprak taleplerini gerçekleştirmek istiyordu.

Savaş sırasında Macar Kızıl Ordusu, Çekoslovakya ve Romanya'dan gelen birliklere karşı ayrı muharebeler yaptı ve Fransa da ihtilaflara diplomatik olarak oldukça müdahil oldu.^[3] Savaşın son aşamasında, her iki taraftan da 120.000'den fazla asker savaşa katıldı.

İktidara gelmesinden sonraki bir hafta içinde komşu ülkelere kaybettiği toprakları geri alma vaadiyle Macarlara başvuran Béla Kun, Macaristan'ın sınırlarını eski haline getirme sözünü yerine getirerek iç desteğini artıracak olan Birinci Çekoslovak Cumhuriyetine savaş ilan etti. Macar ordusu 19 ila 25 yaşları arasındaki erkekleri askere aldı.^[4] Budapeşte'den sanayi işçileri gönüllü oldu ve birçok eski Avusturya-Macaristan subayı vatanseverlik yoluyla yeniden askere alındı. Macar ordusu 1. ve 5. topçu tümenlerini (40 tabur) Yukarı Macaristan'a (kısmen modern Slovakya) nakledildi. Macar karşı saldırısı 9 Mayıs 1919'da Hatvan bölgesinde başladı. 20 Mayıs 1919'da Albay Aurél Stromfeld, Miskolc'taki Çekoslovak birliklerine saldırdı ve bozguna uğrattı, ayrıca Košice ve Prešov'u yeniden ele geçirdi, böylece Çekoslovak ve Romanya Ordularını birbirinden başarıyla ayırdı.^[5] Bu başarılı eylem sayesinde Macaristan, eski kuzey sınırlarına kadar olan bölgeyi kontrol etti ve Miskolc, Salgótarján ve Banská Štiavnica (Selmecbánya) çevresindeki sanayi bölgelerinin kontrolünü yeniden ele geçirdi.

Slovak Sovyet Cumhuriyeti'nin ilanı ve ordunun ahlaki çöküşü değiştir

Macar Kızıl Ordusu'nun 4 Haziran 1919'da Košice'ye yürüyüşünün kutlaması

Macaristan'ın eski sınırlarının restorasyonuna ilişkin komünist vaatlere rağmen, 16 Haziran 1919'da Prešov'da Slovak Sovyet Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etti. Hükûmetin kaybedilen toprakları geri alma gibi bir niyeti yoktu, asıl niyeti komünist ideolojiyi yaymak ve Avrupa'da başka komünist devletler kurmaktı.^[6] Bu, komünistlerin Macar ulusal çıkarlarını feda ettiği anlamına geliyordu. Çekoslovak ordusuna karşı bir dizi askeri zafere rağmen, vatanseverler ve komünistler arasındaki temel gerilim nedeniyle Macar Kızıl Ordusu dağılmaya başladı. Bağımsız Slovak Sovyet Cumhuriyeti'nin kuruluşu özellikle profesyonel subaylar, yurtseverler ve Macar Kızıl Ordusu'ndaki milliyetçiler arasında, komünist hükûmetin halk ve askeri desteğini sarstı. Genelkurmay başkanı Aurél Stromfeld bile protesto amacıyla görevinden istifa etti.^[7]

Savaş dönüşü değiştir

Mayıs 1919'da Çekoslovak askerleri Macar Kızıl Ordusu'na karşı savaşıyor

Bu arada Çekoslovak Ordusu değişmişti. Birkaç güvenilmez İtalyan komutanın yerini Fransız generaller ve subaylar aldı. Yeni düzenlenen Çekoslovak 2. Piyade Tümeni'nin başı, Fransız Lejyonu Albay ve kıdemli Yabancı Lejyonu Josef Šnejdárek'ti.^[8] Önceki savaşlarda dağılan taburlar ve alaylar tekrardan oluşturuldu ve yeni birimlerle birlikte dağlık arazide bir savunma hattından diğerine çekildi. Šnejdárek'in bağlı birliklerinin saldırıya hazırlanması için bir hafta yeterliydi.

Zvolen Savaşı değiştir

Macar Kızıl Ordusu'ndan geri kalan askerleri 10 Haziran sabahı Zvolen'e saldırdı. Sol kanadı şaşırtıcı bir şekilde başarılıydı, sağ kanattaki Macar birlikleri de Banská Štiavnica'ya girdi. Ancak ertesi gün tüm Macar saldırıları püskürtüldü.^[9] Yine de 2. Tümen saldırmaya devam etti. Šnejdárek saldırının yönünü değiştirdi ve 13 Haziran'da Zvolen'e saldırma emri verdi. Dört saatlik savaşın ardından, Çekoslovak birlikler Macar savunmasının kilit noktalarına saldırmaya başladı. Öğlen civarında, Çekoslovak öncü birimleri Macar savunma hattının 10 kilometre derinliğine kadar sarktı ve Hron'un merkezi Çekoslovak kontrolüne girdi. Macar komutanlığının Çekoslovak saldırısını kıracak kuvvetleri yoktu.

Sonrası değiştir

Zvolen'in yeniden ele geçirilmesi, savaşın Çekoslovakya adına dönüşü anlamına geliyordu. Çekoslovak Ordusu savaşta üstünlüğü ele geçirdi ve Macarlara iki yönden saldırdı: Levice ve Lučenec. Saldırılar tüm Macar ilerlemelerinisona erdirdi.^[6] Macar Ordu Komutanlığı ateşkesi kabul etti ve sınır çizgisine çekildi. Çoğu Birinci Dünya Savaşı'nda Avusturya-Macaristan Ordusu saflarında savaşan Çek askerleri ve Slovak ordusu gönüllüleri, 1919'da hala Rusya'da bulunan Çekoslovak Lejyonu kadar iyi olduklarını gösterdiler.

Kaynakça değiştir

^ Brecher, Michael; Wilkenfeld, Jonathan (29 Eylül 1997). A Study of Crisis (İngilizce). University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-10806-0.
^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.
^ "Zvolenom zabudnutý generál" (PDF). web.archive.org. Platená príloha Zvolenských. 8 Ağustos 2005. 10 Aralık 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Aralık 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.

[1] Brecher, Michael; Wilkenfeld, Jonathan (29 Eylül 1997). A Study of Crisis (İngilizce). University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-10806-0.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.

[4] "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.

[5] "Zvolenom zabudnutý generál" (PDF). web.archive.org. Platená príloha Zvolenských. 8 Ağustos 2005. 10 Aralık 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.

[wittmannholding.sk-6] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Aralık 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.

[7] "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.

[8] "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.

[9] "Arşivlenmiş kopya". 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]