Kosmas Balanos
Kosmas Balanos (Yunanca: Κοσμάς Μπαλάνος) (1731-1808) Yunan matematikçi, yazar ve okul müdürüdür. Babası Balanos Vasilopoulos'un[1] çalışmalarını sürdürdü ve döneminin Yunanistan'ın önde gelen akademisyenleri arasında yer aldı.[2]
Kosmas Balanos | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1731 Ioannina, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1808 (77 yaşlarında) Ioannina, Osmanlı İmparatorluğu |
| Meslek | Matematikçi Gouma (veya Balanaia) Okul'u müdürü |
| Ebeveyn(ler) | Balanos Vasilopoulos (babası) |
Hayatı değiştir
17-18. yüzyıl modern Yunan Aydınlanma hareketinin merkezlerinden biri olan Yanya'da doğdu. Balanos, bilgin Balanos Vasilopoulos'un ilk oğluydu ve babası gibi rahip oldu.[1] Önce Teselya'da, ardından Selanik'te olmak üzere Osmanlı İmparatorluğu'nun Yunanca eğitim veren çeşitli okullarında öğretmenlik yaptı. 1760 civarında Yanya'daki Gouma Okulu'nun müdürü olarak babasının yerine geçti.[1] 1790'larda Gouma okulu ciddi mali zorluklarla karşılaştı, ancak Balanos zengin Yanya diasporası ve özellikle Zosimades kardeşler arasından yeni sponsorlar bulmayı başardı. Balanos, Gouma okulunda yaklaşık 40 yıl çalıştıktan sonra 1799'da görevini kardeşi Konstantinos'a bıraktı.[1]
Balanos, muhafazakâr bir akademisyen olarak çalışmalarında arkaik Yunanca kullanmış ve Demotik kullanımını reddetmiştir. Aynı şehirdeki Kaplaneios Okulu'nun müdürü olan ilerici bilim insanı Athanasios Psalidas ile de kişisel bir çatışmaya girdi ve onu yerel yönetici Ali Paşa'ya ateist ve voltairianist olarak ihbar etti.[3]
Çalışmaları değiştir
1798 yılında Balanos, Viyana'da Έκθεσις συνοπτικής αριθμητικής, αλγέβρης και χρονολογίας (Concise Exposition of Arithmetics, Algebra and Chronology, Aritmetik, Cebir ve Kronolojinin Kısa Açıklaması) adlı eserini yayınladı.[4] Felsefi bir eser olan Περί ελλείψεως των παραλειπομένων φωτών παρά τοις αρίστοις των ποιητών και των καταλογάδην συγγραψάντων (On the omission of the unmentioned lights by the excellent among the poets and among those whο wrote prose) adlı bir eser yazdı.[1] Ayrıca babası Balanos Vasilopoulos'un Έκθεσις ακριβεστάτη της Αριθμητικής (Most Precise Exposition of Arithmetic, Aritmetiğin En Kesin Açıklamaları, Venedik, 1803) adlı eserini yayımladı.
Ölümünden sonra, babasının küpü ikiye katlama problemini, yani grafiksel bir yöntemle 2'nin küp kökünü bulma problemi (daha sonra bunun imkansız olduğu gösterilmiştir), çözdüğü iddiasını reddettiği Αντιπελάργησις (Antipelargisis, Against the Stork) adlı eseri 1816'da yayınlandı[4]
Yanya'nın şehir merkezi olduğu Epir hakkında Ιστορικό της Ηπείρου (History of Epirus, Epir Tarihi) adlı yayınlanmamış bir tarihî eser yazdı.[1] Balanos ayrıca, yaşadığı bölgenin sosyal koşulları hakkında, 18. yüzyılda Osmanlı yetkilileri tarafından yerel Hristiyanların zorla Müslümanlaştırılmasını anlatan çeşitli metinler de kaleme almıştır.[5] Ayrıca, teolojik ve felsefi eserlerin yanı sıra okul ders kitapları da yazdı. Bu eserlerin çoğu basılmadan kaldı ve Ali Paşa'nın 1822'de Sultan'ın kuvvetleri tarafından yenilgiye uğratılması sırasında Balanos aile kütüphanesinin yok edilmesiyle birlikte yakıldı.[1]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f g Μπαλάνος Κοσμάς 1731, Ιωάννινα – 1807/8, Ιωάννινα 2 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ελληνομνήμων. University of Athens database.
- ^ "Wax effigies of Kosmas Balanos and Athanasios Psalidas". Pavlos Vrellis Greek History Museum. 28 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023.
- ^ Yannaras, Christos (2006). Orthodoxy and the West: Hellenic self-identity in the modern age. Holy Cross Orthodox Press. ISBN 978-1-885652-81-2. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023.
- ^ a b Phili, Christine. "Greek mathematical publications in Vienna in the 18th–19th centuries" (PDF). Mathematics in the Austrian-Hungarian Empire. Proceedings of a Symposium Held in Budapest on August 1, 2009 During the XXIII ICHST.: 137-148. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2023.
- ^ Rathberger, Hrsg. von Oliver-Jens Schmitt. Red.: Andreas (2010). Religion und Kultur im albanischsprachigen Südosteuropa (1., Aufl. bas.). Frankfurt am Main: Lang. s. 84. ISBN 978-3-631-60295-9. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023.
Dış bağlantılar değiştir
Kosmas Balanos'un çalışmaları: