Katharine Way
Katharine "Kay" Way (20 Şubat 1902 – 9 Aralık 1995),[1][2] Nükleer Veri Projesi üzerine çalışmalarıyla tanınan Amerikan fizikçi. II. Dünya Savaşı sırasında Chicago'daki Metalurji Laboratuvarı'nda Manhattan Projesi üzerinde çalıştı. 1968 yılında Duke Üniversitesi'nde misafir doçent oldu.
Katharine Way | |
|---|---|
| Doğum | 20 Şubat 1902 Sewickley, Pennsylvania |
| Ölüm | 09 Aralık 1995 (93 yaşında) Chapel Hill, North Carolina |
| Vatandaşlık | Amerika Birleşik Devletleri |
| Eğitim | Columbia Üniversitesi |
| Kariyeri | |
| Dalı | Nükleer fizik |
| Çalıştığı kurumlar | Tennessee Üniversitesi Manhattan Projesi Ulusal Standartlar Bürosu Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı Duke Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | John Wheeler |
İlk yılları ve eğitimi değiştir
Pensilvanya'nın Sewickley kasabasında doğan Way, avukat William Addison Way ile eşi Louise Jones'un ikinci çocuğuydu. Kendisinden küçük bir kız kardeşi ve bir ağabeyi vardı. Doğum adında ismi "Catherine" olarak yazılsa da daha sonradan ismini "Katharine" olarak değiştirdi. Günlük hayatında ve çalışma ortamında "Kay" ismiyle anılırdı. Annesi Way 12 yaşındayken öldü, babası bunun ardından bir kulak-burun-boğaz uzmanıyla evlendi. Üvey annesi kariyer sahibi bir kadın olarak Way'e rol modeli oldu.[1]
Way Miss Hartridge'in Plainfield, New Jersey'deki yatılı okulunda ve Greenwich, Connecticut'taki Rosemary Hall'da eğitim gördü. 1920 yılında Vassar College'a girdi; ancak iki yıl sonra tüberküloz olduğu şüphelenilen bir hastalıktan muzdarip olunca okulu bırakmak zorunda kaldı. Saranac Lake, New York'ta toparlandıktan sonra Barnard College'ta 1924 ve 1925'te birkaç dönem eğitim gördü.[1]
1929-1934 yılları arasında Columbia Üniversitesi'nde eğitim gördü. Burada Edward Kasner Way'de matematik hevesi uyandırdı ve Way'in ilk yayımlanmış makalesini onunla beraber kaleme aldı.[1] Way 1932 yılında Bachelor of Science diplomasıyla mezun oldu.[3] Bunun ardından North Carolina Üniversitesi'ne gitti; burada John Wheeler'ın etkisiyle nükleer fiziğe merak saldı ve Wheeler'ın ilk doktora öğrencisi oldu. Büyük Bunalım sırasında iş bulmak zor olduğundan doktorasının gereklerini yerine getirdikten sonra dahi lisansüstü öğrenci statüsünde kalmayı seçti.[4]
1938 yılında Bryn Mawr College'da Huff Araştırma Görevlisi olarak çalışmaya başladı ve bu sayede "Döteryumun Fotoelektrik Kesiti" konulu tezi kabul edildi.[5][1][6] 1939 yılında Tennessee Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak işe başladı, 1941 yılında doçent oldu.[1]
Manhattan Projesi değiştir
1942 yılında Wheeler Way'i Manhattan Projesi'nde çalışmak üzere Chicago'daki Metalurji Laboratuvarı'nda işe aldı. Fizikçi Alvin Weinberg'le çalışan Way, Enrico Fermi'nin erken dönem nükleer reaktör tasarımlarındaki nötron akımı verilerini analiz ederek kendi kendini devam ettirecek bir zincirleme çekirdek tepkimesinin mümkün olup olmadığını araştırdı. Bu hesaplamalar Chicago Pile-1'in yapımında kullanıldı. Bunun ardından nükleer fisyon ürünleri tarafından reaktörlerin "zehirlenmesi" sorununu ele aldı. Eugene Wigner'le beraber fisyon ürünlerinin bozunumunu hesaplamada kullanılan Way-Wigner tahmin yöntemini geliştirdi.[4][7]
Way ayrıca Hanford Site ve Los Alamos Laboratuvarı'nı ziyaret etti. 1945 ortasında Oak Ridge, Tennessee'ye taşındı ve burada nükleer bozunum üzerine araştırmasına devam etti.[4] Burada geçirdiği sürede nükleer verinin toplanımı ve organizasyonu konusunda uzmanlık kazanmaya başladı.[1]
Dexter Masters'la beraber 1946 yılında New York Times çok satanlar listesine giren Bir Dünya veya Dünya Yok: Halka Atom Bombasının Tam Anlamı Hakkında Rapor (One World or None: a Report to the Public on the Full Meaning of the Atomic Bomb) kitabının editörlüğünü yaptı.[8] Niels Bohr, Albert Einstein ve Robert Oppenheimer tarafından yazılmış makaleler içeren kitabın 100.000'den fazla kopyası satıldı.[9][1]
Sonraki yılları değiştir
1949'da Washington, DC'ye taşınan Way, burada Ulusal Standartlar Bürosunda çalıştı. Dört yıl sonra ABD Ulusal Bilimler Akademisinin Ulusal Araştırma Konseyini Nükleer Veri Projesi'ni (Nuclear Data Project; NDP) kurmaya ikna etti. Way'in başkanlığını yaptığı bu örgüt nükleer verinin toplanımı ve dağıtımından sorumluydu. Örgüt 1964 yılındda Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'na taşındı. Way 1968 yılına dek örgütün başkanlığını yürüttü.[1] 1964 yılından itibaren NDP edindiği bilgileri kamuoyuna sunmak için Nuclear Data Sheets dergisi yayımlamaya başladı. 1965 yılında bu konuda ikinci bir dergi, Atomic Data and Nuclear Data Tables yayına girdi. Way bunun yanı sıra kaynak göstermeyi kolaylaştırmak için Nuclear Physics dergisindeki makalelerin konu başlıklarına anahtar kelimeler eklenmesini sağladı.[3]
1968'de NDP'yi bırakan Way Düke Üniversitesi'nde misafir doçent oldu. 1973'e dek Nuclear Data Sheets'in, 1982'ye dek Atomic Data and Nuclear Data Tables'ın editörü olarak faaliyet gösterdi. Daha sonraları yaşlıların sağlık sorunlarıyla ilgilendi ve yaşlılar için daha iyi sağlık hizmeti savunuculuğu yaptı.[1]
Hiç evlenmeyen Way Chapel Hill, North Carolina'da 9 Aralık 1995 tarihinde öldü.[1]
Kaynakça değiştir
- Notlar
- ^ a b c d e f g h i j k Ware & Braukman 2004, ss. 670-671.
- ^ Physics Today doğum yılını 1903, ölüm tarihini 8 Aralık olarak belirtir.
- ^ a b "Katharine Way". Physics Today. Aralık 1996. s. 75. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2012.
- ^ a b c Howes & Herzenberg 1999, ss. 42-43.
- ^ "Photoelectric cross section of the deuteron". University of North Carolina at Chapel Hill. 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2014.
- ^ Way, Katharine (Nisan 1937). "Photoelectric Cross Section of the Deuteron". Physical Review. 51 (7). American Physical Society. ss. 552-556. Bibcode:1937PhRv...51..552W. doi:10.1103/PhysRev.51.552.
- ^ Ragheb, M. (22 Mart 2011). "Decay Heat Generation in Fission Reactors" (PDF). University of Illinois at Urbana-Champaign. 2 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2013.
- ^ Dexter Masters, Katharine Way, (Ed.) (2007) [1946]. One World or None. New Press. ISBN 978-1-59558-227-0. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2017.
- ^ "One World or None: A Report to the Public on the Full Meaning of the Atomic Bomb". Federation of American Scientists. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2013.
- Bibliyografya
- Howes, Ruth H.; Herzenberg, Caroline L. (1999). Their Day in the Sun: Women of the Manhattan Project. Temple University. ISBN 978-0-585-38881-6. OCLC 49569088.
- Mehra, Jagdish; Rechenberg, Helmut (1982). The Historical Development of Quantum Theory. New York: Springer. ISBN 978-0-387-95086-0. OCLC 7944997.
- Ware, Susan; Braukman, Stacy Lorraine (2004). Notable American Women: a Biographical Dictionary Completing the Twentieth Century. Cambridge, Massachusetts: Belknap Press. ISBN 0-674-01488-X. OCLC 56014756.
- Wheeler, John Archibald (1979). Some Men and Moments in the History of Nuclear Physics: The Interplay of Colleagues and Motivations. Minneapolis: University of Minnesota Press. OCLC 6025422.