Kaşgar Muharebesi (1934)
İkinci Kaşgar Muharebesi (Çince: 喀什戰役), Ocak-Şubat 1934 tarihleri arasında Kaşgar'da meydana gelen bir muharebedir. Emir Abdullah Buğra komutasındaki Türk Müslüman Uygur ve Kırgız savaşçılar ve diğer Türk ayrılıkçıları, General Ma Zhancang komutasındaki Hui ve Han Çin askerlerine altı günlük bir süre boyunca dört ayrı saldırı başlatarak onları Kaşgar'ın içine hapsettiler. Hoca Niyaz, 13 Ocak'ta Kaşgar surlarında beliren ve Çinli Müslümanlar tarafından sürüldüğü Aksu'dan 480 km bir yürüyüşün ardından saldırıya kendi Kumul Uygur savaşçılarıyla katıldı. Çinli Müslüman ve Çinli kuvvetler, Türk savaşçıları püskürterek ağır kayıplar verdiler.[4]
| Kaşgar Muharebesi | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kumul İsyanı | ||||||||
| ||||||||
| Taraflar | ||||||||
 Çin |
 Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti |
 Sincan eyalet hükûmeti | ||||||
| Komutanlar ve liderler | ||||||||
|
Ma Zhongying Ma Zhancang Ma Fuyuan Ma Hushan[1] |
Nur Ahmetcan Buğra Abdullah Buğra |
Hoca Niyaz | ||||||
| Kayıplar | ||||||||
| Az | 2.000-4.500[2][3] | Ağır | ||||||
36. Tümen'den General Ma Fuyuan daha sonra Kaşgar'da Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin Uygur ve Kırgız isyancılarına saldırdı. Ma Zhancang'ı ve kapana kısılmış Çin birliklerini serbest bıraktı. Ma Zhancang ve Ma Fuyuan daha sonra kalan Türk savaşçıları yendi ve kovdu. Tahminlere göre, Kızıl Katliamı'nın intikamı için 2.000 ila 8.000 Uygur sivil öldürüldü.[5] Nisan 1934'te General Ma Zhongying, Iydgâh Camii'nde şahsen bir konuşma yaparak Uygurlara Nankin'deki Çin Cumhuriyeti hükûmetine sadık olmalarını söyledi.[6] Birleşik Krallık konsolosluğundaki birkaç Birleşik Krallık vatandaşı, Mart 1934'te iki ayrı olayda 36. Tümen birlikleri tarafından öldürüldü.[7] Çinli Müslümanlar "Tungan aşiretleri" olarak anılıyordu. İlk raporlar, 2.000 Uygur ve Birleşik Krallık konsolosluğunun birkaç üyesinin öldürüldüğüydü. Uygurlar, Yark ve Hotan'dan birlikler ve Kırgız aşiretleriyle takviye edildi.[8]
Kaynakça değiştir
- ^ Chahryar Adle; Madhavan K. Palat; Anara Tabyshalieva (2005). History of Civilizations of Central Asia: Towards the contemporary period : from the mid-nineteenth to the end of the twentieth century. UNESCO. s. 395. ISBN 92-3-103985-7. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021.
- ^ S. Frederick Starr (2004). Xinjiang: China's Muslim borderland. M.E. Sharpe. s. 79. ISBN 0-7656-1318-2. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ Christian Tyler (2004). Wild West China: The taming of Xinjiang. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press. s. 116. ISBN 0-8135-3533-6. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ AP (1 Şubat 1934). "REPULSE REBELS AFTER SIX DAYS". Spokane Daily Chronicle. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Christian Tyler (2004). Wild West China: the taming of Xinjiang. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press. s. 116. ISBN 0-8135-3533-6. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ James A. Millward (2007). Eurasian Crossroads: A History of Xinjiang. Columbia University Press. s. 200. ISBN 978-0-231-13924-3. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ Kenneth Bourne; Ann Trotter (1996). British documents on foreign affairs: reports and papers from the Foreign Office confidential print. From the First to the Second World War. Asia 1914-1939. China, April 1934-December 1935, Part 2, Volume 43. University Publications of America. s. 167. ISBN 0-89093-613-7. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
- ^ The China monthly review, Volume 68. J.W. Powell. 1934. s. 287. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.