Kızıl-Dag sumu, Baytayga
Kızıldag sumu (Tuva Türkçesi: Кызыл-Даг сумузу), Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Kızıldağdır. 2020 yılı nüfusu 771 kişidir. Kızıl-Dag belediyesinin idari merkezi ve tek nüfuslu yerleşimi de Kızıldağdır.
Kızıldag sumu Кызыл-Даг сумузу (Tıva Türkçesi) | |
---|---|
Кызыл-Дагский сумон (Rusça) | |
Ülke | Tuva |
Bölge | Tuva |
İdare | |
• Belediye başkanı | Artış Salçak |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 30,47 km² |
Nüfus | |
• Toplam | 771 |
Zaman dilimi | UTC+07.00 (DAZD) |
Söz tanımı değiştir
Tıva'da köy ve kasaba türü yerleşimler için ködee suur denilmektedir. İlçe, belediye, belde türüne karşılık olarak ise sum, rayon adlandırmaları kullanılır. Kızıl sözü, Tıva Türkçesinde kırmızı demektir. Dag sözü, dağ anlamındadır. Yerleşimin eski adı Kööp-Söök şeklindedir.
Coğrafya değiştir
Hemçik akarsuyunun Olug-Oorug akarsuyu ile birleştiği yerdedir. Teeli'ye 8 km ve başkent Kızıl'a 312 km uzaklıktadır.[1] Don-Terek 8 km, Aksı-Barlık (Aldın-Bulak) 22 km, Şuy 23 km, Ergi-Barlık 23 km, Höndelen 27 km.
Sokaklar: Lopsan Salçak, Kamnerezov, Köp-Söök, Mir, Oorug, Stepnaya, Eki-Turaçılar, Erik.
Mahalle: Ajık-Kara-Sug, Bavıday, Kızıl Dag Doru, Majalık, Mugur-Tal, Oorug-Uzuk-Kırı, Saamçıır, Tura.
Nüfus değiştir
Toplam Nüfusu 2020 yılı — 771 kişi.
Yıllara göre kişi sayısı:
2002 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2020[2] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1090 | 857 | 855 | 839 | 823 | 820 | 817 | 791 | 797 | 790 | 771 |
Turizm ve Cazibe alanları değiştir
- Bel Arjaan şifa kaynağı - «Bel» Arjaan, Baytayga dağlarının Ovaa kutsamasının yapıldığı «Teyler»'e 2 km uzaklıktadır.
- «Kööp-Söök» Budizm Mabedi «Teyler» - 1857 yılında "Kööp-Söök", halkın kendi imkanı ile Kızıl-Dağ köyünün topraklarında inşa edilen bir Budist mabedidir..
Altyapı değiştir
- Ançimaa-Toka Hertek Amırbitkızı adlı Kızıl-Dağ Ortaöğretim okulu.
Dil ve Edebiyat öğretmeni Taygana Sandak, Tıva'da «2017-Yılın Öğretmeni» yarışmasını kazandı.[3]
- «Hünçügeş» Anaokulu
- Kültür Evi
- Kızıl-Dag Postanesi[4]
Ulaşım değiştir
Baytayga bölgesine büyük öneme sahip olan Teeli-Kızıl otoyoluna bakmaktadır.
Tanınan kişiler değiştir
- Toybuhaa Hertek Koştayoğlu: Tıva'nın önemli bir mermer taş kesim ustası, Rusya'nın Onur Sanatçısı, Tıva Otonom Cumhuriyeti'nin Halk Sanatçısı. İlya Repin adını taşıyan Rusya Devlet Ödülü sahibi, Tıva ÖSSC Devlet Ödülü sahibi.
- Ürüle Kandan Şıırapkızı — Sosyalist Emek Kahramanı;
- Zoya Seren-Çimit Sayn-Maadırkızı - kadın şaman
Kaynakça değiştir
- ^ "Kızıl-Dağ". 22 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Nüfus". 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021.
- ^ "В Туве победителем конкурса "Учитель года-2017" стала Тайгана Сандак | "Тувинская правда"". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022.
- ^ "С толстой сумкой на ремне и без совести... | "Тувинская правда"". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022.
Dış bağlantılar değiştir
- Kızıl-Dag sitesi
- Baytayga sitesi 24 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.