Kıskanmak (roman)
Kıskanmak, Nahid Sırrı Örik'in ilk kez 1946 yılında basılan ilk romanı. 19. yüzyıl Fransız edebiyatından Gustave Flaubert, Honoré de Balzac ve Stendhal gibi yazarların romanlarına benzer tema ve tarza sahip olan[3] eser, baş karakteri Seniha'nın duyduğu kıskançlığı ve kendisini çirkin algılamasını konu alır.
 | |
| Yazar | Nahid Sırrı Örik |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Yayım | 1946 |
| Yayımcı | Hilmi Kitabevi (1946)[1] Oğlak Yayıncılık (1994)[2] |
| Sayfa | 248 |
| ISBN | 9799753290110 |
Roman 2009 yılında Zeki Demirkubuz tarafından sinemaya uyarlandı.
Konusu değiştir
Seniha kırk yaş civarında, hiç evlenmemiş çirkin bir kadındır. Ailesi ağabeyinin ihtiyaçlarına öncelik vermiş, onu yurt dışında okutmuş; Seniha'yı ise ihmal etmiş, hatta "çeyiz masrafı çıkar" diye düşünerek ona gelen evlenme tekliflerini geri çevirmiştir. Seniha, anne ve babası öldükten sonra, İstanbul'a dönmüş olan ağabeyi Halit'le yaşamak zorunda kalır. Halit'in orada iş bulması üzerine onunla Ankara'ya gider. Halit daha sonra Mükerrem adında bir genç kızla evlenir. Seniha önceleri Mükerrem'e iyi davransa da, ağabeyinden intikam almakta onu kullanabilmek için fırsat kollar. Bir süre sonra, Mükerrem'in Halit'i Nüzhet adında bir gençle aldattığını öğrenir. Seniha bu fırsatı kullanarak, durumu ağabeyine anlatır.[4]
Yayımlanması değiştir
Kıskanmak, ilki 1929'da olmak üzere dört öykü kitabı yayımlanmış olan Nahid Sırrı Örik'in ilk romanıdır. Roman kitap halinde basımından önce, 1937 yılında "Kıskançlık" adıyla Tan Gazetesinde tefrika edildi.[4] Kitap olarak ilk defa, 1946 yılında Hilmi Kitabevi tarafından "Türk Romanları Serisi"nin ilk kitabı olarak basıldı.[1] 1994 yılında Oğlak Yayıncılık tarafından yapılan basımda bu ilk baskıya sadık kalındı, dilde bir sadeleştirme yapılmadı.[4]
Eleştiriler değiştir
Nahid Sırrı Örik'in eserleri, yazarın sağlığında fazla ilgi görmedi. Romanlarıyla ilgili ilk kez 1970'li yıllarda Kemal Bekir'in yazdığı bir makale Cemal Süreya'nın sahibi olduğu Papirüs dergisinde çıktı.[3] Eserlerinin 1994 yılında yeniden yayımlanmasıyla yazara olan ilgi arttı ve hakkında kimi başka eleştiri yazıları kaleme alındı. Yazara ve eserlerine gösterilen ilgi, Sultan Hamid Düşerken ile Kıskanmak'ın sinemaya uyarlanmasıyla daha da arttı.
Yazar Selim İleri Radikal Gazetesinin kitap ekinde Kıskanmak romanını Sultan Hamid Düşerken'den daha sonra okuduğunu belirterek, Kıskanmak için şu sözleri kullandı:
| “ | Soluk soluğa okumuştum Kıskanmak'ı. Yıllar sonra ikinci kez okuyunca, büsbütün vurulacak, Kıskanmak için yazacaktım. Bu yazım Argos dergisindedir. Kim bilir hangi sayı, hangi yıl?[1][5] | „ |
Yazar ardından Nahid Sırrı ve eserinden yola çıkarak "Cemil Şevket Bey, Aynalı Dolaba İki El Revolver" kitabını yazmaya başladığını, asıl kaynağının ise Kıskanmak olduğunu belirtti.
Romana ilişkin Bilkent Üniversitesi'nde "Nahid Sırrı Örik, Kıskanmak ve Psikanaliz" adıyla bir yüksek lisans tezi yazan Özge Soylu ise, tezdeki yaklaşımını şu ifadelerle ortaya koydu:
| “ | Seniha’nın sınır kişilik örgütlenmesi sergilediği savunulur. Romandaki erkek karakterlerin kadınsı özellikler gösterdiği, erkek imgesinin yeterince temsil edilmediği iddia edilir. Yazarın kadın karakterleri şeytani olarak tanımlanır. Nahid Sırrı Örik’in yarattığı kadın ve erkek karakterlerde Örik’in anne ve babasıyla yaşadığı ilişkinin yansımaları görülür. Kıskanmak’ın başarısı, yazarın insan ruhunun derinliklerine inerek orada kötücüllük tohumlarını bulup yüzeye çıkarmasında yatar.[4] | „ |
Yazar Enis Batur, romanın 1994 baskısının başında yer alan "Tutkunun Negatif Çehresi Üzerine Kanlı Bir Divertimento" başlıklı bir inceleme yazısı kaleme aldı.[6] Eleştirmen Fethi Naci, "Kıskanmak Eleştiri Günlüğü 5" kitabında yer alan bir yazısında romanı irdeledi. Yazar Hilmi Yavuz ise, Zaman Gazetesinde yayımlanan bir köşe yazısında, Kıskanmak'ın Seniha'sıyla Sultan Hamid Düşerken'in Nimet'inin Türk romanında 'daemonic' (şeytani) karakterlere örnek verilebileceğini savundu.[7] Uyarlamanın gösterime girmesinden önce bir yazısında romana değinen sinema eleştirmeni Fatih Özgüven, "yazıldığı zamanın ötesinde bir derinliğe sahip ‘kötülük hikâyesi’" sözlerini kullandı.[8]
Sinema uyarlaması değiştir
Yönetmen Zeki Demirkubuz, Kıskanmak romanını 2009 yılında aynı adla sinemaya uyarladı. Filmde Seniha'yı Nergis Öztürk, Halit'i Serhat Tutumluer, Mükerrem'i ise Berrak Tüzünataç canlandırdı.[9] Film 2001'de Yazgı'yı Albert Camus'nün Yabancı romanından esinlenerek çeken Demirkubuz'un ikinci roman uyarlamasıdır.
Kaynakça değiştir
- Naci, Fethi (2007), Yüz Yılın 100 Türk Romanı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, ISBN 978-9944-88-166-1
- ^ a b c Bir Kitap Kapağı Yeniden Nahid Sırrı Örik 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Selim İleri. Radikal Kitap, 14 Aralık 2007. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
- ^ Kıskanmak 19 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ideefixe. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
- ^ a b Naci 2007, s. 175
- ^ a b c d Nahid Sırrı Örik, Kıskanmak ve Psikanaliz Yüksek Lisans Tezi, Özge Soylu. Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Edebiyatı Bölümü. Ankara, 2001. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
- ^ Özge Soylu'nun tezinin kaynakçasına göre, İleri'nin bu yazısı, "Aynalı Dolaba İki El Revolver" adıyla Argos'un Aralık 1990 sayısında yer aldı.
- ^ Kıskanmak 8 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kitapyurdu. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009.
- ^ 'Daemon' veya 'Şeytanilik' üzerine (2) 28 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hilmi Yavuz. Zaman Gazetesi, 2 Şubat 2001. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
- ^ Samimi beklentiler... 6 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fatih Özgüven. Radikal Gazetesi, 3 Eylül 2009. Erişim tarihi: 7 Eylül 2009.
- ^ Demirkubuz'dan dönem filmi; Kıskanmak 6 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ntvmsnbc. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009.
Dış bağlantılar değiştir
Vikisöz 'de Kıskanmak (roman) ile ilgili özlü sözler bulunur.
