Kılıç dişli kaplan
Kılıç dişli kaplan (Grekçe: smile "keskin" ve Grekçe: odon "diş"; bilimsel adı: Smilodon), soyu tükenmiş kedigil cinsi. Smilodon ya da Kılıç Dişli Kaplan, nesli tükenmiş olan kılıç dişli kedilerden. Bu hayvanların nesli tükenmeden Amerika kıtasının ormanlık alanlarında yalnız dolaşan büyük cüsseli hayvanları avladığı bilinmekte. Bu hayvanların grup halinde avlandıklarına dair bir veriye rastlanmamıştır, Genellikle yalnız dolaşıp nadiren bir araya gelirlerdi. Smilodonların 20 cm boyundaki dişleri onu oldukça tehlikeli bir yırtıcı yapıyor. 300-400 kilo ağırlığa çıkabilen bu yırtıcılar saatte 50 kilometre hızla koşabiliyordu. 12 bin yıl önce Buzul Çağının sona ermesiyle ve en çok avladıkları hayvan olan Amerika bizonlarının ormanlık alanlardan çıkıp açık arazide dolaşmaya başlamalarından ötürü nesillerinin tükendiği bilinmekte.
| Smilodon | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Montelenmiş iskeleti, Muséum national d'Histoire Naturelle, Paris | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||||
| †Smilodon populator Lund, 1842 | |||||||||||||||||
| Diğer türler | |||||||||||||||||
Açıklama değiştir
_Smilodon.jpg)
Amerika'nın ormanlık alanlarında dolaşmış olma ihtimalleri çok yüksektir, çünkü açık alanda avlanmaları için çok yavaş koşmaları ve kısa kuyrukları manevra kabiliyetlerini en aza indirmesi, Smilodonların ormanlık alanda kendisinden çok daha büyük ve yalnız dolaşan hayvanları avladığı ihtimalini güçlendiriyor. Avlarını avlarken önce kaslı ön kollarıyla avının sırtından kavrayıp yere serip avının boyun kısmına 20 cm uzunluğundaki oldukça sert ve kırılgan hançer dişlerini boyun kısmındaki hayati damarlara saplayıp avını en kısa süre içerisinde öldürüp karnını doyurduktan sonra diğer yırtıcılar gelmeden oradan uzaklaşırdı. Smilodonların ısırma biçimi bilinenden çok farklıdır, çene kasları cüssesine göre zayıftır ancak boyun kasları aşırı güçlü olup hançer dişlerini boyun ve çene kaslarını aynı anda kullanıp muazzam bir basınç oluşurdu, böylece hançer dişlerini avını hayati damarlarına rahatlıkla saplayıp en kısa süre içerisinde öldürebilirlerdi. Bu dişlerin kesitlerinin çember yerine oval şekilde olmasıyla dişlerin avlarına daha kolay saplandığı tahmin edilmektedir. Cins dahilinde Smilodon gracilis, Smilodon populator ve Smilodon fatalis adında üç tür bilinmekte olup boyca ve diğer özellikleriyle bariz şekilde ayırt edilebilirler.[1]
Alt türlerine büyüklükleri ve gıda piramidindeki yerinden dolayı kılıç dişli kaplan adı verilmekle birlikte kaplanla yakın bir akrabalıkları yoktur. Smilodon türleri, gelişimsel ve morfolojik olarak bugün yaşamakta olan büyük kedilerden oldukça farklılık göstermektedirler.[1]
Yaklaşık 3 milyon yıl önce Kuzey ve Güney Amerika'da görülen ve 12.000 sene önce son buzul çağında nesli tükenen bu dev kediler, yetişkin olduklarında 300–400 kg ağırlığına 2,75 m uzunluğa sahip olabiliyordu.[1] Çeneleri 120 derece açılabilidiği, koşarak kısa sürede 50 km/h'nin üzerinde bir hıza ulaşabilidiği tahmin edilmektedir.[1] Özellikle arka ayakları ön ayaklarından kısa olduğundan omurgaları daha düzgündü. Muhtemelen çizgili veya benekli bir kürke sahiptiler. Dev kurt, Amerika aslanı ve Mağara ayısı gibi yırtıcılarla mücadele hâlindeydiler. Kılıç dişli kaplanların nesli, son buzul çağının bitimiyle tükenmiştir.
Kılıç dişli kaplan büyük bir hayvan olduğu için avları da büyüktü. Amerika devesi, at, bizon, dev tembel hayvan, Kanada geyiği, karaca ve mamut gibi hayvanlarla beslenirdi.
Türler değiştir
Araştırma tarihinde smilodon için bir sıra farklı taksonomiler tarif edilmiş olsa da bugün sadece üç cins genel olarak kabul edilmektedir.[1] En küçük cinsi olan smilodon gracilis, 55 ilâ 100 kg[2] kütleseyle bir Jaguar kadardı ve zamanımızdan takriben 2.500.000 ila 500.000 sene evvel yaşamıştır. Muhtemelen doğrudan Meganterondan türemiş olup bilhassa Amerika Birleşik Devletleri'nin doğusundaki bulgularda bilinmektedir. Muhtemelen Smilodon gracilis (Grekçe: gracilis “zayıf”) ve daha geç ortaya çıkan diğer iki cins olan Smilodon populator (Grekçe: populator – “yağmacı, tahrip edici”) ve Smilodon fatalis (Grekçe: fatalis – “kaçınılmaz”)'ın takriben 12.000 sene evvel nesli tükenmiştir.[1]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f "Smilodon" [Smilodon] (HTML) (Almanca). Vikipedi. 21 Eylül 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2017.
- ^ Per Christiansen, John M. Harris: Body Size of Smilodon (Mammalia: Felidae)., Journal of Morphology, cilt 266, 2005, s. 369–384.
Dış Bağlantılar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Smilodon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
