Kürkçü, Şenkaya
Kürkçü, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
| Kürkçü | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Kürkçü Kürkçü'nün Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Şenkaya |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2300 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 165 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25360 |
Tarihçe değiştir
Kürkçü, bu mahallenin bilinen en eski adıdır. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı tahrir defterinde ve 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kürkci (كوركجی) olarak geçer.[4][5]
Kürkçü köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Öte yandan köyün bugünkü sınırları içinde tespit edilmiş olan megalit yapı buranın çok eski bir yerleşim olduğunu göstermesi açısından önemlidir.[6]
Kürkçü köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan Osmanlı tahrir defterine göre Oltu sancağının Bardız nahiyesine bağlıydı ve bu nahiye içinde boşalmış 16 köyden biriydi. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla 1835 yılında sadece erkek nüfusunu tespit ettiği sırada da Çıldır Eyaleti'nin Oltu sancağına bağlıydı ve 12 hanede 47 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Kürkçü köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 94 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Kürkçü köyü, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında Berlin Antlaşması’yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin "Kürkçi" (Кюркчи) adıyla kaydettiği köy Oltu sancağının Oltu kazasına bağlıydı. 1886 tarihli tespite göre köydeki 21 hanede 84'ü kadın ve 74'ü erkek olmak üzere 158 kişi yaşıyordu. Bu nüfusun tamamı Türkmenlerden oluşuyordu. Kürkçü köyünün nüfusu 1896 yılında 184 kişiye, 1906 yılında ise 265 kişiye yükselmiştir.[8][9]
Kürkçü köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Kürkci" (كوركجی) adıyla Kars vilayetinin Sarıkamış kazasının Bardız nahiyesine bağlıydı.[5] 1940 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahip olan köyün nüfusu 435 kişiden oluşuyordu.[10] 1946 yılında Şenkaya kazası kurulunca, Bardız nahiyesi ve Kürkçü köyü bu kazaya bağlandı. Kürkçü köyünde 1965 yılında 526 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 178 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Kürkçü köyündeki megalit yapı kalıntısı, bugünü yerleşimin 2 kilometre kuzeyinde yer alır. Günümüze ulaşan duvarların bir kısmı kaba yonu taşlarla, bir kısmı da kireç harcı kullanılarak inşa edilmiştir. Bu duvarların yüksekliği 1 metre kadardır. Bu yapı köylüler tarafından "Kızıl Kale" olarak adlandırılmaktadır.[12]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Şenkaya Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[13]
Coğrafya değiştir
Mahalle, Erzurum il merkezine 165 km, Şenkaya ilçe merkezine 30 km uzaklıktadır.[14][15] Mahalle, Şenkaya'nın güneydoğusunda olup, 
numaralı Şenkaya-Selim il yoluna, 7,3 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.[16]
Nüfus değiştir
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 165[1] |
| 2021 | 187[1] |
| 2020 | 255[1] |
| 2019 | 258[1] |
| 2018 | 295[1] |
| 2017 | 305[1] |
| 2016 | 262[1] |
| 2015 | 267[1] |
| 2014 | 276[1] |
| 2013 | 270[1] |
| 2012 | 282[2] |
| 2011 | 310[2] |
| 2010 | 304[2] |
| 2009 | 255[2] |
| 2008 | 262[2] |
| 2007 | 218[2] |
| 2000 | 140[2] |
| 1990 | 150[17] |
| 1985 | 249[18] |
| 1965 | 526[19] |
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Şenkaya Kürkçü Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kurkcu, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 78. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b "Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 765". 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2018, s. 23. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-9-4
- ^ Tao (Gürcüce), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 78, 82. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 716". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 120, ISBN 9786052100271.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 355.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 262.
- ^ 2017 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2018, s. 23-24. 31 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-9-4
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Kürkçü Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Kürkçü to Erzurum". Kürkçü to Erzurum. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ "Kürkçü to Doğanköy". Kürkçü to Doğanköy. Erişim tarihi: 30 Kasım 2023.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.