Vikipedi

Küllük, Iğdır

Küllük, Iğdır ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür. Iğdır Ovasında yer alan köyün sınırları içerisinde Iğdır Havalimanı bulunmaktadır.

Küllük
Köy
Harita
Köyün girişinde bulunan tabela
Köyün girişinde bulunan tabela
Iğdır'ın Türkiye'deki konumu
Iğdır'ın Türkiye'deki konumu
Iğdır üzerinde Küllük
Küllük
Küllük
Küllük'ün Iğdır'daki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlIğdır
İlçeMerkez
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
Rakım880 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam2.495
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0476
İl plaka kodu76
Posta kodu76002
Küllük Köyü'nden bir görünüm
Köy mezarlığında bulunan Karakoyunlulardan kalma koç başlı mezar taşı
Iğdır il merkezindeki Küllük Köyü minibüs durağından bir görünüm

Tarihçe değiştir

Anadolu'da Türklerin ilk yerleştiği alanlardandır. Selçuklu Hanedanının hakimiyet zamanından sonra Osmanlı egemenliğine geçtiği döneme kadar Akkoyunlular, Karakoyunlular ile Safeviler hakimiyetinde kalmış eski bir Türk yerleşimidir. Oğuz Türklerinin yaşamı ve savaşlarını anlatan Dede Korkut Hikayeleri'nde sözü edilen Sürmeli Çukuru'nun bir parçasıdır.

İstanbul Antlaşması'na kadar yöre Osmanlı Devleti egemenliğinde kalmıştır. 1736'daki İstanbul Antlaşması sonucunda Revan (Erivan) eyaleti ile birlikte Sürmeli Çukuru İranlılara bırakılmıştır. Revan Hanlığı'nı yıkan Rus Çarlığı'nın 1827'de burayı ele geçirerek, Kağızman ve Bayazıt sancaklarına komşu olan ovanın bütününü Surmalu Uyezdi (Sürmeli Sancağı) adıyla ayrı yönetim bölgesi yaparak 1917 yılına kadar yönetmiştir. Bu tarihteki Ekim Devrimi sonrası çekilen Rus askerlerinin yerini Ermeni Taşnak çeteleri almıştır. 1918-1919 yıllarında bu çetelerin faaliyetleri etkili olmuş ve yörede yaşayan Türklere birçok baskı ve katliam yapmışlardır. Bu baskıya dayanamayan insanların birçoğu köylerini terk edip ya daha batıya ya güneydeki Aras Sıradağlarındaki güvenli bölgelere çekilmişler ya da İran Azerbaycanı olarak bilinen bölgenin Maku, Hoy ve Merend şehirlerine göç etmişlerdir. Bu dönemde birçok köy Ermeni çeteciler tarafından yapılan katliamların ardından yakılıp, yıkılıp kül edilmiştir. Bu köylerden bazıları Hakmehmet, Oba, Kasımcan, Kuzugüden, Oba ve o günkü adıyla Güllük köyleridir.[3] Köy aynı zamanda, Ermeni çetelerin Ağustos 1919'da baskın yaptığı ve yakaladıkları erkekleri öldürüp kadınların namuslarını kirlettiği Iğdır civarındaki 21 Müslüman köyden biridir.[4]

1919'da Taşnak çetelerinin 14 köy ahalisinin Ermeni katliamlarından kaçarak sığındığı bir köy konumuna gelen Küllük'te İslam Bey adlı bir milis önderliğinde Ermenilere karşı direniş yapıldıysa da başarılı olunamamıştır. Ermeniler silahlarıyla karşı koyan Türk milisler silahlarını bırakmaları koşuluyla can güvenliklerinin sağlanacağı teminatıyla silah bırakınca Bayraktutan köylüleriyle beraber topluca öldürülmüşlerdi.[5] 1919'un yaz aylarında yaşanan Ermeni katliamları Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir'in Eylül 1919'da Heyet-i Temsiliye'ye yolladığı telgrafa şöyle yansımıştır:

“ 17 Eylül 1919 günü Ermeniler, Iğdır'ın altı kilometre yakınındaki Oba Köyü halkını toptan, ve buraya bir kilometre uzaklıktaki 300 haneli Yaycı Köyü ahalisiyle Küllük Köyü ahalisini kısmen feci surette katletmiştir.[6] „

11 Kasım'ı 12 Kasım'a bağlayan gece 11. Tümen Komutanlığı, Ermenilere karşı taarruza geçmiş ve 12 Kasım 1920 sabahı Iğdır belediye binasına Türk Bayrağı çekilmiştir. Bu olayları takip eden 14 Kasım 1920 tarihinde ise, 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa komutasındaki Türk Ordusu tarafından Ermeniler Aras Nehri'nin kuzeyine püskürtülmüştür.[7] 3 Aralık 1920'de imzalanan Gümrü Antlaşması ile Iğdır ve çevresinin Türkiye toprağı olduğu kesinleşmiştir.[8]

Köy, 1928'den beri aynı adı taşımaktadır.[9] Iğdır merkez ilçesine bağlı olan köy; 1934 yılında Iğdır'ın Kars iline bağlanmasıyla bu ilin sınırları içerisindeyken, 3 Haziran 1992 tarih ve 21247 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 3806 sayılı kanunla Kars'tan ayrılarak il olan Iğdır ilinin merkez ilçesine bağlı bir köy hâline gelmiştir.[10] Köyün arazisi üzerinde inşa edilen Iğdır Havalimanı, 13 Temmuz 2012'de dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açılmıştır.[11]

Coğrafya değiştir

Köy, Iğdır il merkezine 15 km,[12] Tuzluca ilçe merkezine ise 25 km[13] uzaklıktadır. Iğdır il merkezinin kuzeydoğusunda Iğdır-Kars-Erzurum karayolu üzerindedir. Köyün batısında Çalpala köyü; kuzeyinde Bayraktutan köyü; doğusunda Yaycı, Hakmehmet ve Kuzugüden köyleri; güneyinde ise Yukarıçarıkçı köyü yer alır. Deniz seviyesinden yüksekliği 880 metredir.[1] Iğdır Ovasının bir parçası olan köy, Ermenistan sınırını oluşturan Aras Nehri'ne 4 km mesafededir.

Nüfus değiştir

Köyde 1886 yılında 903 Azeri Türkü yaşamaktaydı.[14]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 2.495[2]
2021 1.331[2]
2020 1.074[2]
2019 964[2]
2018 977[2]
2017 976[2]
2016 1.012[2]
2015 953[2]
2014 947[2]
2013 969[2]
2012 1.026[2]
2011 1.024[2]
2010 981[2]
2009 934[2]
2008 925[2]
2007 944[2]
2000 1.159[12]
1990 1.347[15]
1985 1.636[16]
1980 1.452[17]
1975 1.314[18]
1970 1.412[19]
1965 1.221[20]
1960 1.082[21]
1955 884[22]
1950 826[23]
1945 822[24]
1940 684[25]
1935 737[26]
1886 903[14]

Yıllara Göre Nüfus Grafiği

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b "Kulluk, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2016. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Iğdır Merkez Küllük Köy Nüfusu". Nufusune.com. 6 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023. 
  3. ^ Onk, Nizamettin (1996). Kafkasya'dan Anadolu'ya Iğdır Tarihi. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. s. 22. 
  4. ^ Sürmeli, Murat (2016). Iğdır’ın Demografik Yapısında Göç ve Ahıska Türkleri Örneği (PDF). Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları. s. 74. ISBN 978-605-9050-92-0. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  5. ^ Güneybatı Kafkas Geçici Hükûmeti Komite Başkanı Dr. Esat Oktay'ın 5 Ağustos 1919 tarihli raporu.
  6. ^ Kırzıoğlu, M. Fahrettin (1970). Kars İli ve Çevresinde Ermeni Mezalimi: 1918-1920, Kars Turizm ve Tanıtma Derneği Yayınları, Kardeş Matbaası, Ankara.
  7. ^ Çetinkaya, Nihat (1996). Iğdır Tarihi (Tarih, Yer Adları Ve Bazı Oymaklar Üzerine). İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. s. 116. 
  8. ^ Sürmeli, sf. 75
  9. ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 17 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016. 
  10. ^ Sürmeli, sf. 76
  11. ^ "Iğdır'ın havalimanı 56 milyon TL'lik yatırımla tamamlandı". Hürriyet.com.tr. 28 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012.  (WebCite®) 12 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  12. ^ a b "Küllük Köyü". YerelNet.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2018. 
  13. ^ "Küllük Iğdır Tuzluca arası mesafe". arasikackm.com. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020. 
  14. ^ a b "ИГДЫРСКИЙ УЧАСТОК (1886 г.)" (Rusça). ethno-kavkaz.narod.ru. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2016. 
  15. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  16. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  17. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). "1980 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  18. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1977). "1975 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1973). "1970 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  20. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  21. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  22. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  23. ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  24. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  25. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  26. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar değiştir

  Wikimedia Commons'ta Küllük, Iğdır ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

KÜLLÜK'ten yönler
Çalpala Bayraktutan
  		Hakmehmet
Iğdır Şehit Bülent Aydın Havalimanı
  K  
B   D
  G  
Kuzugüden
Yukarıçarıkçı
  		Yaycı
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Küllük,_Iğdır&oldid=31240693" sayfasından alınmıştır