Vikipedi

Jean-Pierre Serre

Fransız matematikçi (d. 1926)

Jean-Pierre Serre (d. 15 Eylül 1926) cebirsel topoloji, cebirsel geometri ve cebirsel sayı teorisine katkıda bulunan Fransız matematikçidir. 1954'te Fields Madalyası, 2000'de Wolf Ödülü ve 2003'te açılış Abel Ödülü'ne layık görüldü.

Jean-Pierre Serre
Jean-Pierre Serre, 2009 yılında Oberwolfach
Doğum15 Eylül 1926 (97 yaşında)
Bages, Pyrénées-Orientales, Fransa
Eğitim
Ödüller
Kariyeri
DalıMatematik
Çalıştığı kurumlar
Doktora
danışmanı		Henri Cartan
Doktora öğrencileri

Biyografisi değiştir

Kişisel hayatı değiştir

Fransa'nın Bages, Pyrénées-Orientales kentinde eczacı bir ailede doğan Serre, Lycée de Nîmes'de ve ardından 1945-1948 yılları arasında Paris'teki École normale supérieure'de eğitim gördü.[1] Doktorasını 1951'de Sorbonne'dan aldı. 1948'den 1954'e kadar Paris'teki Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nde görev yaptı. 1956'da Collège de France'da profesör seçildi ve 1994'te emekli olana kadar bu pozisyonda kaldı. Karısı Profesör Josiane Heulot-Serre bir kimyacıydı ve aynı zamanda Ecole Normale Supérieure de Jeunes Filles'in direktörlüğünü yaptı. Kızları eski Fransız diplomat, tarihçi ve yazar Claudine Monteil'dir. Fransız matematikçi Denis Serre'nin yeğenidir. Kayak, masa tenisi ve kaya tırmanışı (Fontainebleau) yapmıştır.

Kariyeri değiştir

Çok küçük yaşlardan itibaren Henri Cartan'ın[2] okulunda seçkin bir figürdü. Cebirsel topoloji, kompleks değişken ve sonra değişmeli cebir ve cebirsel geometri üzerinde çalışıyordu ve burada deste teorisi ve homolojik cebir tekniklerini tanıttı. Serre'nin tezi, bir fibrasyonla ilişkili olan Leray-Serre spektral dizisi ile ilgiliydi. Serre, Cartan ile birlikte, o zamanlar topolojideki en büyük sorunlardan biri olan, küre homotopi gruplarını hesaplamak için Eilenberg-MacLane uzaylarını kullanma tekniğini buldu.

1954 yılında Fields Madalyası ödül töreninde yaptığı konuşmada Hermann Weyl, Serre'ye büyük övgüde bulundu ve ödülün ilk kez analist olmayan bir kişiye verildiğine dikkat çekti. Serre daha sonra araştırma odağını değiştirdi.

Cebirsel geometri değiştir

1950'lerde ve 1960'larda, Serre ve ondan iki yaş genç olan Alexander Grothendieck arasında verimli bir işbirliği gerçekleşti, çoğu Weil varsayımları üzerine olan işbirlikleri, önemli temel çalışmalara yol açtı. Serre'nin iki önemli temel makalesi, tutarlı kohomoloji üzerine olan Faisceaux Algébriques Cohérents (FAC, 1955),[3] ve Géometrie Algébrique et Géométrie Analytique (GAGA, 1956) idi.[4]

Ödülleri değiştir

1954'te yirmi yedi yaşında olan Serre, Fields Madalyası ile ödüllendirilmiş en genç insandı ve hala da bu rekoru elinde bulundurmaktadır. 1985'te Balzan Ödülü'ne, 1995'te Steele Ödülü'ne, 2000'de matematik'te Wolf Ödülü'ne layık görüldü ve 2003'te Abel Ödülü'nün ilk sahibi oldu. Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nin (Centre National de la Recherche Scientifique, CNRS) verdiği Altın Madalya gibi başka ödüller de almıştır.

Çeşitli bilimsel akademilerin [Fransa, ABD, Norveç, İsveç, Rusya, Kraliyet Topluluğu, Hollanda Kraliyet Sanat ve Bilim Akademisi (1978)[5]] yabancı üyesidir ve birçok onursal derece almıştır (Cambridge, Oxford, Harvard, Oslo ve diğerleri). 2012'de Amerikan Matematik Topluluğu'nun bir üyesi oldu.[6]

Ayrıca bakınız değiştir

Bibliyografi değiştir

    • Groupes Algébriques et Corps de Classes (1959), Hermann, translated into English as Algebraic Groups and Class Fields (1988), Springer-Verlag
    • Corps Locaux (1962), Hermann, as Local Fields (1980), Springer-Verlag
    • Cohomologie Galoisienne (1964) Collège de France course 1962–63, as Galois Cohomology (1997), Springer-Verlag
    • Algèbre Locale, Multiplicités (1965) Collège de France course 1957–58, as Local Algebra (2000), Springer-Verlag
    • "Lie algebras and Lie groups" (1965) Harvard Lectures, Springer-Verlag.
    • Algèbres de Lie Semi-simples Complexes (1966), as Complex Semisimple Lie Algebras (1987), Springer-Verlag
    • Abelian ℓ-Adic Representations and Elliptic Curves (1968), CRC Press, reissue. Addison-Wesley. 1989. [7]
    • Cours d'arithmétique (1970), PUF, as A Course in Arithmetic (1973), Springer-Verlag
    • Représentations linéaires des groupes finis (1971), Hermann, as Linear Representations of Finite Groups (1977), Springer-Verlag[8]
    • Arbres, amalgames, SL2 (1977), SMF, as Trees (1980), Springer-Verlag[9]
    • Oeuvres/Collected Papers in four volumes (1986) Vol. IV in 2000, Springer-Verlag
    • Lectures on the Mordell-Weil Theorem (1990), Vieweg
    • Topics in Galois Theory (1992), CRC Press[10]
    • "Cohomological Invariants in Galois Cohomology (2003) with Skip Garibaldi and Alexander Merkurjev, AMS
    • "Exposés de séminaires 1950–1999" (2001), SMF
    • Grothendieck–Serre Correspondence (2003), bilingual edition, edited with Pierre Colmez, SMF-AMS
    • "Lectures on N_X(p)" (2012), AK Peters, CRC Press
    • Correspondance Serre-Tate (2015), edited with Pierre Colmez, SMF
    • "Finite Groups: an Introduction" (2016), Higher Education Press & International Press

Kaynakça değiştir

  1. ^ J J O'Connor and E F Robertson Serre Biography http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Serre.html 11 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Serre (2009). "Henri Paul Cartan. 8 July 1904 -- 13 August 2008". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 55: 37-44. doi:10.1098/rsbm.2009.0005. 
  3. ^ Serre (1955). "Faisceaux Algebriques Coherents". The Annals of Mathematics. 61 (2): 197-278. doi:10.2307/1969915. 
  4. ^ Géométrie algébrique et géométrie analytique, 6, 1956, ss. 1-42, doi:10.5802/aif.59, ISSN 0373-0956, 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 2 Ocak 2021 
  5. ^ "J.-P. Serre". Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015. 
  6. ^ List of Fellows of the American Mathematical Society 25 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., retrieved 2013-07-18.
  7. ^ Ribet, Kenneth A. (1990). "Review: Abelian ℓ-adic representations and elliptic curves, by Jean-Pierre Serre" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. (N.S.). 22 (1): 214-218. doi:10.1090/s0273-0979-1990-15882-3. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 
  8. ^ Gustafson, W. H. (1978). "Review: Linear representations of finite groups, by Jean-Pierre Serre" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. 84 (5): 939-943. doi:10.1090/s0002-9904-1978-14540-6. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 
  9. ^ Alperin, Roger C. (1983). "Review: Group, trees and projective modules, by Warren Dicks; and Trees, by Jean-Pierre Serre" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. (N.S.). 8 (2): 401-405. doi:10.1090/s0273-0979-1983-15146-7. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 
  10. ^ Fried, Michael (1994). "Review: Topics in Galois Theory, by J.-P. Serre" (PDF). Bull. Amer. Math. Soc. (N.S.). 30 (1): 124-135. doi:10.1090/S0273-0979-1994-00445-8. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean-Pierre_Serre&oldid=32260322" sayfasından alınmıştır