Jakapil (Puelche dilinde "kalkan taşıyıcısı" anlamına gelir), Arjantin'deki Candeleros Formasyonu'ndan bir bazal thyreophora dinozor cinsidir. Tip türü Jakapil kaniukura'dır.[1]

Jakapil
 
Biyolojik sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Üst sınıf: Tetrapoda
Sınıf: Reptilia
Takım: Ornithischia
Familya: Thyreophora
Cins: Jakapil
Riguetti et al, 2022
Tür: Jakapil kaniukura

Keşif ve adlandırma değiştir

Holotip, MPCA-PV-630, 2012 yılında Mariluan ailesine ait arazide bulunan ve 2014 ile 2019/2020 yılları arasında kazılan birkaç osteoderm ve tam bir alt çene içeren parçalı bir iskelettir. Buluntular L. Pazo ve J. Kaluza tarafından hazırlanmıştır. "Jakapil " cins adı, "kalkan taşıyıcısı" anlamına gelen Puelchean bir sözcük olan "Ja-Kapïl" den türetilmiştir. Bu aynı zamanda Thyreophora klan adının tam (aynı) karşılığıdır. Tür adı olan "kaniukura", eşsiz derin çenesine atıfta bulunarak Mapuçecede "kret taşı" anlamına gelir.[1]

Özellikler değiştir

 
Jakapil holotipinin alt çenesi

Jakapil, diğer şeylerin arasında, predentary bir kemiğin (diğer bazal thyreophoranlarda yok veya kıkırdaklı),[2] büyük, alçak osteodermlerin ve Scutellosaurus'a benzer iki ayaklı bir duruşun varlığı da dahil olmak üzere, thyreophoranlar arasında acayip bir morfotipi temsil eder. Tanımlayıcıları, 1.5 m'den daha az uzunlukta olduğunu ve 4.5–7 kg kadar ağırlığa sahip olduğunu femur çevresine dayanarak kestiriyorlar.[1]

Sınıflandırma değiştir

İlkin ornithischianlarda, bazal thyreophoranlarda ve ankylosaurlarda görülen özelliklerin bir kombinasyonu nedeniyle, filogenetik bir analiz, çoğu veri matrisine göre onu Eurypoda kladının dışına bir bazal thyreophoran olarak yerleştirdi. Riguetti ve ark. (2022), Jakapil'in daha önce bilinmeyen bir thyreophoran kladının bir üyesini temsil ettiğini öneriyor.[1]

Scutellosaurus

Emausaurus

Scelidosaurus

Jakapil

Eurypoda

Stegosauria

Ankylosauria

Paleobiyoloji değiştir

Düz, dar burnunun (snout) ışığında, Riguetti ve ark. (2022), Jakapil'in yaprakları kesmek için dişlerini ve çenelerini kullanmadığını, bunun yerine büyük olasılıkla dişlerdeki yüksek miktardaki aşınmanın kanıtladığı gibi sert bitki materyalini çiğneme yoluyla işlediğini öne sürmektedirler.[1]

Paleoçevre değiştir

Candeleros Formasyonu, içinde bulunan bazı vahalarla Kokorkom çölü olarak bilinen eski bir çöl olarak yorumlanır ve fosilleri Gondwana'nın batı kalıntılarındaki Orta Kretase ekosistemlerine özgü bir fauna topluluğu temsil eder.[1] Bu oluşumdaki diğer hayvanlar arasında rhynchocephalians Tika ve Priosphenodon, yılan Najash, memeli Cronopio dentiacutus, teropodlar Alnashetri, Buitreraptor, Ekrixinatosaurus ve Giganotosaurus ile sauropodlar Andesaurus ve Limasaurus bulunur.

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c d e f "A new Cretaceous thyreophoran from Patagonia supports a South American lineage of armoured dinosaurs". Scientific Reports. 12 (1): Article number 11621. 2022. doi:10.1038/s41598-022-15535-6. 
  2. ^ "Scelidosaurus harrisonii from the Early Jurassic of Dorset, England: cranial anatomy". Zoological Journal of the Linnean Society. 188 (1): 1-81. 2020. doi:10.1093/zoolinnean/zlz074.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)