J Dilla
James Dewitt Yancey (7 Şubat 1974 – 10 Şubat 2006),[1] sahne adı ile J Dilla veya Jay Dee, Amerikalı prodüktör ve rapçi. Yer altı hip hop sahnesine 1990'larda Detroit, Michigan'dan atıldı. Bugün Common, Busta Rhymes, A Tribe Called Quest, The Pharcyde ve Erykah Badu gibi sanatçıların albümleri için gerçekleştirdiği prodüksiyonlarla tanınmaktadır. Ayrıca Slum Village grubunun bir üyesiydi ve grupla birlikte Fan-Tas-Tic (Vol. 1) ve Fantastic, Vol. 2 albümlerini çıkardı.[1]
| J Dilla | |
|---|---|
| Doğum | James Dewitt Yancey 7 Şubat 1974 |
| Ölüm | 10 Şubat 2006 (32 yaşında) |
| Tarzlar | Hip hop, neo soul |
| Meslekler | Prodüktör, rapçi, DJ |
| Çalgılar | Turntable, sampler, davul makinesi, klavye, bas gitar, bateri |
| Etkin yıllar | 1991–2006 |
| Müzik şirketi | Delicious Vinyl, BBE, MCA, Stones Throw |
| İlişkili hareketler | Slum Village, Common, Madlib, Dwele, Guilty Simpson, Frank n Dank Black Milk, Mos Def, J Rocc, Waajeed, Bling47, Bilal, Busta Ryhmes, Erykah Badu, De La Soul, A Tribe Called Quest, Karriem Riggins, The Roots, RJ Young, Phat Kat, D'Angelo, Talib Kweli, Jay Electronica, MF Doom |
| Resmî site | www.stonesthrow.com/jdilla |
2000'lerde Yancey'nin kariyeri bir solo sanatçı olarak gelişim gösterdi. İlk solo albümü Welcome 2 Detroit'i, Madlib ile birlikte yaptığı Champion Sound adlı albüm takip etti. Yancey, 2006'da TTP adlı bir kan hastalığı nedeniyle hayatını kaybetti. NPR.org'da yayınlanan ölüm haberinde kendisinden "A Tribe Called Quest, De La Soul, Busta Rhymes ve Common gibi büyük isimlerle çalışmış, müzik endüstrisinin en etkili hip-hop sanatçılarından biri" olarak bahsedildi.[2] J Dilla'nın ölümüyle hip hop topluluğu onun müziğine yöneldi.[3] Yancey ile çalışmış olan çok sayıda sanatçı yaptıkları şarkılarla ona saygılarını sundular ve birçok dinleyici merhum müzisyene desteklerini dile getirdiler. Yancey'nin müziği dinleyiciler ve medyanın ilgisiyle bir kez daha popülerlik kazandı. Ölümünden sonra birçok kez onun adına albümler yayımlandı.
Biyografi değiştir
Çocukluğu ve gençliği değiştir
James Yancey, ailesinin dört çocuğundan ikincisi olarak dünyaya geldi. Bir ağabeyi (Earl), bir kız kardeşi ve bir erkek kardeşi (Johnny) vardı. Johnny, Illa J sahne adını kullanan bir rapçi ve prodüktördür. Aile Detroit'te yaşıyordu.[4] Ailesinden geniş bir müzik bilgisi ve birikimi aldı (annesi opera şarkıcısı ve babası caz basçısıydı). Annesinin anlatımına göre "iki yaşındayken mükemmel armoni aralığı eşleyebiliyordu" ve müzisyen arkadaşları ile akrabaları ona hayret ediyordu.[5] İki yaşındayken plak toplamaya başladı ve turntable'ını parka götürüp orada plaklarını çalmaktan büyük keyif duyuyordu.[5]
Yancey, hip hop müziğe ilgi duydu ve Pershing Lisesi'ndeki arkadaşları T3 (R.L. Altman) ve Baatin (Titus Glover) ile Slum Village adında bir rap grubu kurdu. Ayrıca stüdyosunda basit bir kasetçalar kullanarak beat yapmaya başladı.[1] Gençlik yıllarında plak koleksiyonunu genişletti ve "bodrum katta yalnız başına kalarak" becerisini geliştirdi. Yıllar sonra bu konuyla ilgili olarak Pete Rock'a "senin gibi olmaya çalışıyordum" diyecektir.[6]
Kariyerinin ilk zamanları değiştir
1992'de deneyimli müzisyen Amp Fiddler ile tanıştı. Fiddler, Jay Dee'nin sınırlı sayıda gereçle neler yapabildiğini görünce şaşırdı. Amp Fiddler, onun MPC'sini kullanmasına izin verdi. 1995'te MC Phat Kat ile birlikte 1st Down'u kurdular ve bu ekip, büyük bir şirketle (Payday Records) anlaşma yapan ilk Detroitli hip hop grubu oldu. Bir single yayımladılar ve sonrasında şirketin kapanması nedeniyle anlaşma sona erdi. O yıl 5 Elementz (merhum rapçi Proof, Thyme ve Mudd'dan oluşan bir grup) ile beraber "Yesteryearz" parçasını yaptı.
Jay Dee, 90'lı yılların ortalarında Janet Jackson, Pharcyde, De La Soul, Busta Rhymes, A Tribe Called Quest ve Q-Tip gibi isimlerle çıkardığı single ve remixlerle tanınır oldu. Bu çalışmaların çoğu onun kendi ismiyle değil de, Q-Tip ve A Tribe Called Quest'ten Ali Shaheed Muhammad ile kurdukları The Ummah grubu adı altında yayınlanıyordu. Bu çatı altında Janet Jackson, Busta Rhymes, Brand New Heavies, Something For the People, trip hop sanatçıları Crustation ve daha birçok isim ile çalışmalar yaptı. The Pharcyde'ın, prodüksiyonunun büyük kısmını Jay Dee'nin gerçekleştirdiği Labcabincalifornia albümü 1995 yılı sonunda piyasaya çıktı. 1997'de Janet Jackson'ın The Velvet Rope albümü için çalışmalar yaptı. Prodüktörü olduğu "Got 'til It's Gone" adlı parça o sene Grammy Ödülü kazandı, ancak şarkının yazarları olarak Jimmy Jam ve Terry Lewis gösterildiği için ödülü onlar aldı.
2000'lerin başları değiştir
2000 yılı Slum Village'in plak şirketiyle yaptığı büyük çıkışı ve Fantastic, Vol. 2 albümüyle ortaya çıkan yeni bir prodüktör ve MC Jay Dee'yi temsil etti. Jay Dee, Soulquarians adını taşıyan ve Ahmir "Questlove" Thompson, D'Angelo ve James Poyser gibi isimlerden oluşan prodüksiyon ortaklığının kurulmasına öncülük etti. Bu dönemde Erykah Badu, Talib Kweli ve Common ile çalışmalar yürüten Jay Dee, Common'ın büyük başarılara imza atan Like Water for Chocolate'ın yapımında önemli rol oynadı.[1]
Jay Dee, 2001 senesinde müzik piyasasına bu kez de solo sanatçı olarak adım attı. "Fuck the Police" adlı single'ı, BBE Records'tan çıkan Welcome 2 Detroit albümü izledi. Aynı yıl Jay Dee ismini bırakarak "J Dilla" adını kullanmaya (o sıralar "J.D." takma adını kullanan Jermaine Dupri'den farklı olması için) başladı ve solo kariyerini MCA Records'ta devam ettirmek için Slum Village'dan ayrıldı.
2002'de Frank-N-Dank'in 48 Hours albümünün tamamı J Dilla'nın beatlerinden oluştu. Ancak albüm yayımlanmadı; sonraları albüm piyasaya düştü.[3] Dilla ve Frank-N-Dank, 48 Hours albümünü bitirdiler; ancak MCA Records "daha ticarî" bir kayıt istedi ve sanatçılar albümün büyük bölümünü bu kez daha az sample kullanarak yeniden kaydettiler. Buna rağmen albüm yayımlanmadı. Dilla, müziğin hayranlara ulaşmamasından dolayı hayalkırıklığı duyduğunu ifade etti.
Dilla, 2003'te solo albümünü tamamladı.[3][7] Prodüktör olarak tanınmasına rağmen, bu kez rap yapmayı seçti ve albümde Madlib, Pete Rock, Hi-Tek, Supa Dave West, Kanye West, Nottz, Waajeed ve Quebo Kuntry (J.Benjamin) gibi isimlerin beatleri yer aldı.[7] MCA'in Geffen Records şirketine bağlanması nedeniyle albüm rafa kalktı.[7] Yine 2003'te Ruff Draft adında yeni bir albüm kaydeden Dilla, albümü Almanya merkezli Groove Attack şirketinden plak olarak piyasaya çıkardı.[7] Bu albüm, Dilla'nın müziğindeki sound değişimini işaret etti ve bu noktadan sonraki tüm çalışmaları bağımsız şirketlerce piyasaya sürüldü. 2003'te verdiği bir röportajda Dilla, bu değişimi şöyle açıkladı:
Tek bir şansın varsa, büyük şirketleri boşver ve kendin çıkar... Güven bana. Herkese söylüyorum, onların peşinden gidip, anlaşma yapıp sonra beklemek zorunda kalmaktansa, kendi başıma yaparım ve bağımsızlar benim peşimden gelir. Şu anda MCA'deyim, fakat hala anlaşması olmayan bir sanatçı gibiyim. Bu bir nimet, fakat 'Albümüm ne zaman çıkacak? Ben hazırım, ne oluyor?' diyorum.
Son yılları değiştir
Los Angeleslı prodüktör ve MC Madlib, J Dilla ile çalışmaya başladı ve ikili, 2002'de Jaylib grubunu kurdu ve sonraki yıl Champion Sound adlı albümü yayımladı.[1] J Dilla, 2004'te Detroit'ten Los Angeles'a taşındı ve o sene Madlib ile birlikte konserler verdi.
J Dilla'nın hastalığı 2003'te önemli miktarda kilo kaybına yol açtı ve bu da onu 2004'te sağlığı hakkındaki spekülasyonları doğrulamak durumunda bıraktı. 2004 ve 2005 yıllarında albüm yayımlamaya ve prodüksiyon işlerine ara vermek durumunda kalsa da, beat'leri internet üzerinden dosya paylaşımı yoluyla yayıldı. URB (Mart 2004) ve XXL (Haziran 2005) dergileri, Dilla'nın sağlık durumu ile ilgili ve hastaneye yatırıldığı yönünde haberler yayımladılar, ancak Dilla bunları önemsiz gösterdi. Kasım 2005'te J Dilla'nın Avrupa'da sahneye tekerlekli sandalyede çıktığı görülünce sağlık durumunun ciddiyeti anlaşıldı. Daha sonra trombotik trombositopenik purpura adındaki bir kan hastalığı taşıdığı ve muhtemelen lupus hastası olduğu ortaya çıktı.[8]
J Dilla, otuz ikinci doğum günü ve Donuts albümünün çıkışından üç gün sonra 10 Şubat 2006'da Los Angeles'taki evinde hayatını kaybetti. Annesi Maureen Yancey, ölüm sebebini ani kalp durması olarak açıkladı.[9]
Diskografi değiştir
| Yıl | Sanatçı | Albüm | Etiket |
|---|---|---|---|
| 1997 | Slum Village | Fan-Tas-Tic (Vol. 1) | Donut Boy Recordings/2006 tekrar baskı: Counterflow |
| 2000 | Slum Village | Fantastic, Vol. 2 | Goodvibe |
| 2000 | Slum Village (J-88 olarak) | Best Kept Secret EP | Groove Attack |
| 2001 | J Dilla | Welcome 2 Detroit | Barely Breaking Even |
| 2003 | Jay Dee | Ruff Draft | Mummy/Groove Attack, Stones Throw |
| 2003 | Jaylib | Champion Sound | Stones Throw |
| 2006 | J Dilla | Donuts | Stones Throw |
| 2006 | J Dilla | The Shining | Barely Breaking Even |
| 2008 | J Dilla | Jay Love Japan | Operation Unknown/Pay Jay |
| 2009 | J Dilla | Jay Stay Paid | Nature Sounds |
| 2012 | J Dilla | Rebirth of Detroit | Yancey/Ruff Draft |
| 2016 | J Dilla | The Diary | Pay Jay/Mass Appeal |
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e "allmusic Biography". 4 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011.
- ^ "NPR: Hip-Hop Producer, Rapper Jay Dee AKA J Dilla". 25 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011.
- ^ a b c Haleem, Aadel. Jay Dee Interview[ölü/kırık bağlantı]. GrooveAttack.de. 2008-04-08 tarihinde erişilmiştir.
- ^ "Let it roll (Metro Times Detroit)". 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011.
- ^ a b "(Scheme Magazine)". 27 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011.
- ^ "(HNNLive.com)". 21 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011.
- ^ a b c d J Dilla, Ruff Draft (2007), liner notes
- ^ Detroit Free Press, 23 Şubat 2006
- ^ "James Yancey, Producer Known for Soulful Hip-Hop, Dies at 32 - New York Times". 25 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2011.
Dış bağlantılar değiştir
- Myspace'te J Dilla.
- J Dilla 9 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Stones Throw Records.
- J Dilla – BBE Records.
- J Dilla Collection mikro sitesi.
- Discogs'ta J Dilla diskografisi