Hindistan-Pakistan savaşları
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mayıs 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Bu sayfanın ya da bir kısmının Türkçeye çevrilmesi gerekmektedir. Bu sayfanın tamamı ya da bir kısmı Türkçe dışındaki bir dilde yazılmıştır. Madde, alakalı dilin okuyucuları için oluşturulmuşsa o dildeki Vikipedi'ye aktarılmalıdır. İlgili değişiklikler gerçekleşmezse maddenin tamamının ya da çevrilmemiş kısımların silinmesi sözkonusu olabilecektir. İlgili çalışmayı yapmak üzere bu sayfadan destek alabilirsiniz |
1947'de Britanya Hindistanı'nın bölünmesi ve Hindistan ve Pakistan'ın bağımsızlıklarını kazanmalarından bu yana iki Güney Asya ülkesi birbirine karşı tam dört kez savaşmış ve sayısız kez sınır çatışması yaşamışlardır. 1971 Hindistan-Pakistan Savaşı hariç, direkt ya da dolaylı yoldan Hindistan ve Pakistan arasında gerçekleşen bütün savaş ve çatışmaların ana kaynağı Keşmir Sorunu olmuştur. İki ülke arasında ilişkiler halen savaş ekseninde sürmektedir.
| Hindistan-Pakistan savaşları | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Pakistan |
 Hindistan | ||||||||||
Hindistan-Pakistan anlaşmazlığının arka planı değiştir
İngiliz hakimiyetindeki Hindistan değiştir
Pakistan ve Hindistan'ın kapladığı ve Asya alt kıtası veya Hindistan alt kıtası olarak adlandırılan geniş topraklar 18. yüzyılın ortalarında İngiltere'nin sömürgesi haline gelmiştir. İngiltere bu toprakları Yedi Yıl Savaşları'ından (1756-1763) sonra 1763 Paris barışı ile Fransa'dan almıştı. İngiltere'nin Hindistan'ı tam bir sömürge olarak idare etmesiyle beraber özellikle 18'inci yüzyıldan itibaren yerli halk tarafın İngiliz idaresine karşı birçok mücadele hareketi gerçekleştirilmiştir.
I. Dünya Savaşı sırasında İngiltere sadece Hint askerlerinden oluşan bir askeri kuvvet oluşturdu ve bu kuvveti özellikle Orta Doğu'da kullanmıştı. Bu yüzden İngiltere 1919'da Hindistan'ın bazı eyaletlerindeki yetkilerini halk tarafından seçilen yerli Hintlere bırakmak durumunda kalmıştır. Fakat bu küçük taviz Hindistan halkını tatmin etmekten uzak kalmıştır. Buna ek olarak Hindistanda Büyük Britanya'ya karşı bağımsızlık hareketi de genişlemişti. Bağımsızlık hareketinde Hinduların lideri Mahatma Gandi ve Kongre Partisi, Müslümanların lideri ise Muhammed Ali Cinnah ve Müslüman Ligi idi. Bu liderler İngiliz idaresine karşı uzun mücadele hareketine girişmiştir. İngiltere nihayet 1935'te, halk tarafından seçilmiş üyelerden meydana gelen eyalet meclisleri kurulmasını kabul etmiş ve 1937'de ilk seçimler yapılmıştır.
Asya'daki bütün sömürgelerinde olduğu gibi, II. Dünya Savaşı'nda Britanya Hindistanı da Hindistan Milli Ordusu adı ile bir kuvvet le Japonlara karşı savaşmıştır. Bunun sonucunda Büyük Britanya 1942'de Hindistan üzerindeki kontrolünü daha da gevşeterek, hükûmetin yerli halktan oluşması esasını getirmiştir. Sadece savunma ve dışişlerini kendi elinde tutmuştur. Aynı zamanda yaptığı bir açıklama ile de savaştan sonra Hindistan'a bağımsızlık vereceğini bildirmiştir.
Bağımsızlığın kazanılması ve bölünme değiştir
Büyük Britanya'nın II. Dünya Savaşı sonrasında ekonomik ve askeri alanda zayıf duruma düşmesiyle birlikte Britanya Hindistanı'nın bölünmesine dair teoriler de ortaya atılmaya başlamıştı. Buna göre Britanya Hindistanı'nda Hindu nüfusun fazla olduğu bölgelerde Hindulara ait bir Hindistan devleti, Müslüman nüfusun fazla olduğu bölgelerde ise Müslümanlara ait bir Pakistan devleti kurulacaktı. Ancak 1947'deki bölünme sonrasında Müslümanlara ait olan Pakistan devletinin kurulmuş olmasına rağmen Müslümanların üçte biri hala Hindistan topraklarında kalıyordu. Bölünmenin doğru yapılmaması sonucunda bölgedeki Hindular, Müslümanlar ve Sihler arasında gerçekleşen toplumlararası savaşlar milyonlarca can kaybıyla sonuçlandı.
Savaşlar değiştir
Britanya Hindistanı'nın bölünmesine Keşmir, Cumnu, Haydarabad gibi prenslikle yönetilen bağımsız bölgeler de dahil edilmişti ve bu bölgelerin hükümdarına topraklarını Hindistan veya Pakistan'a katma seçeneği verilmişti. Fakat bu bölgelerin bölümü henüz yapılmamıştı. Bunun üzerine Hindistan ve Pakistan bölgede hak iddia etmeye başladılar ve bu da çatışmaların ana kaynağı oldu.
1947 Savaşı (Birinci Keşmir Savaşı) değiştir
Bağımsızlık sonrası halkının çoğunluğunun Müslüman olması sebebiyle Pakistan burasını almak için asker sevk ettiğinde, hem Keşmir hükümdarının hem de Hindistan kuvvetlerinin karşı koyması ile karşılaştı. 1947 yılına gelindiğinde Keşmir hükümdarı Hindistan'la bir anlaşma imzalayarak topraklarını Hindistan'a devrettiğini ilan etti. Pakistan ise Keşmir bölgesinin nüfusunun çoğunluğunun Müslümanlardan oluştuğunu ileri sürerek bu anlaşmayı kabul etmedi. Bu olay 1948 yılında Keşmir yüzünden Hindistan ile Pakistan arasında savaş çıkmasına sebep oldu. Birleşmiş Milletler araya girdi ve Keşmir'de referandum yapılarak halkın oyuna başvurulması şartıyla ateşkes sağladı. Pakistan bu çatışmada Keşmir'in ancak küçük bir kısmını ele geçirebilmiş, büyük kısım Hindistan'da kalmıştı. Bu sebeple, Hindistan bugüne kadar elinde tuttuğu Keşmir topraklarında referanduma yanaşmamıştır. Fakat Keşmir sorunu da, Pakistan-Hindistan ilişkilerinde bir çıbanbaşı olarak devam etmiştir ve iki ülke arasında ikinci bir savaşa neden olmuştur.
1965 Savaşı (İkinci Keşmir Savaşı) değiştir
Bu savaş Pakistan askerlerinin Cebelitarık Operasyonu ile Hindistan yönetimindeki Cummu ve Keşmir topraklarına asker göndererek ayaklanma başlatmasıyla başlamıştır. Hindistan Pakistan'ın bu tutumuna karşı saldırı başlatarak karşılık vermiştir. Beş hafta süren savaşlar sonucunda her iki tarafta birbirine karşı üstünlük sağlayamamış, üstelik her iki taraf da çok ağır zayiat vermiş ve binlerce can kaybı meydana gelmişti. Ayrıca bu savaşta dünya II.Dünya Savaşı'ndan bu yana tanklarla yapılan en büyük savaşa şahit olmuştur.
Savaşın sonlarına doğru her iki taraf küçük zaferler hariç bir başarı elde edememiş ve savaş bir çıkmaza dönüşmüştür. Savaş Sovyetler Birliği ve ABD'nin araya girmesiyle Taşkent Deklarasyonu'nun imzalanmasıyla sona ermiştir.
1971 Savaşı değiştir
Bu savaşın nedeni Keşmir olmasa da savaşın altında Hindistan ve Pakistan'nın Keşmir yüzünden anlaşmazlık halinde olmaları yatmıştır. 1947'deki bağımsızlığın ardından nüfusunun çoğunluğunun Müslüman olması nedeniyle Bangladeş bölgesi Doğu Pakistan adıyla Pakistan'a bağlanmıştı. Asıl Pakistan ise Batı Pakistan adıyla anılıyordu. Hindistan'ın elinde kalan topraklar bu iki Pakistan'ı birbirinden ayırıyor ve bağlantıyı kesiyordu. Ayrıca Doğu Pakistan'ın elinde kalan topraklar İngilizlerin sömürge döneminde özellikle ihmal ettiği topraklardı. Bu yüzden geri kalan Doğu Pakistan İslamabad tarafından sömürüldüğünü ileri sürüyordu. Ayrıca iki bölge halkının da Müslüman olmasına rağmen çok farklı kültürlere sahiplerdi. Savaşın hemen öncesinde Doğu Pakistan'da siyasi hoşnutsuzluk giderek artmış ve kültürel milliyetçilik hareketleri son derece sertleşmişti. Bu ve benzeri problemler 1971'de Doğu Pakistan'da büyük bir isyana sebep oldu. İsyanı bastırmak isteyen Pakistan bölgede askerî operasyonlara başladı ve bu operasyonlar sonucunda yaklaşık 10 milyon Bangladeşli Hindistan topraklarına sığındı. Bangladeşlilerin ülkesine sığınmasını bahane eden Hindistan, Doğu Pakistan'ın yanında savaşa girdi. Savaş boyut değiştirerek Hindistan ile Pakistan arasında sınır çatışmalarına dönüştü.Pakistan uçaklarının Batı Hindistan'ı bombalaması üzerine çatışma açık savaş haline geldi ve Hindistan ordusu Doğu Pakistan'a girdi. İki haftalık yoğun mücadele sonucunda Doğu Pakistan'daki Pakistan kuvvetleri Hint kuvvetleri karşısında fazla dayanamadı ve 90,000'den fazla Pakistanlı asker ve sivil teslim oldu.Pakistan birliklerinin Hindistan kuvvetlerine teslim olduğu 15 Aralık 1971 günü Bangladeş'in kuruluşu resmen ilan edildi. Bu savaş Hindistan-Pakistan Savaşları içinde en çok kayıp verilen savaştır. Bu savaş sonucunda iki ülke arasındaki gerilimi had safhaya ulaştı ve iki ülke arasında büyük bir düşmanlık başladı.
1999 Savaşı değiştir
1999 yılında Kargil Savaşı patlak verdi. Mayıs ile temmuz ayları arasında iki ordu Keşmir'in Kargil bölgesinde savaştı. Savaş sonunda Hindistan Pakistanlılar tarafından bozulan sınırı eski haline getirdi.
Nükleer silahlanma yarışı değiştir
İlk başlarda Hindistan-Pakistan arası silahlanma yarışıydı. Hindistan'ın nükleer silah üretmesiyle nükleer silahlanma yarışına dönüştü.
İki ülke arasındaki savaşlar nükleer alana da yansımış ve iki ülke arasında nükleer mücadele başlamıştır.
- Pokhran I (Gülen Buda): 18 Mayıs 1974'te Hindistan ilk füzesi Pokhran I'i uzaya fırlattı.
- Kirana I: 1980'li yıllarda nükleer füzeye sahip Hindistan'a karşı Pakistan Atom Enerjisi Komisyonu tarafından icat edildi.
- Pokhran-II: 1998 yılında Hindistan Pakistan'a gözdağı vermek için Pokhran-II adıyla bir dizi nükleer füze denemesi yaptı. Bu denemeler Batılı devletlerce kaygıyla karşılandı ve bazı Batılı devletler Hindistan'a yaptırımlar uyguladı.
- Chagai-I: Hindistan'ın Pokhran-II denemesinden sadece yarım ay sonra Pakistan tarafından Hindistan'a cevap olarak Chagai-I füze denemesini yaptı.
- Chagai-II: Bu füze denemesi Chagai-I'den iki gün sonra Pakistan tarafından gerçekleştirilmiş ve iki ülke arasındaki nükleer alandaki son sürtüşme olmuştur.
Yıllık kutlamalar değiştir
- 28 Mayıs (1998'den beri) Pakistan'da Azamet Günü (Youm-e-Takbir) olarak.
- 26 Temmuz (1999'dan beri) Hindistan'da Kargil Zaferi Günü (Kargil Vijay Diwas) olarak.
- 6 Eylül (1965'ten beri) Pakistan'da Savunma Günü (Youm-e-Difa) olarak.
- 7 Eylül (1965'ten beri) Pakistan'da Hava Kuvvetleri Günü (Youm-e-Fizaya) olarak.
- 8 Eylül (1965'ten beri) Pakistan'da Zafer Günü/Ordu Günü (Victory Day/Navy Day) olarak.
- 4 Aralık (1971'den beri) Hindistan'da Ordu Günü olarak.
- 16 Aralık (1971'den beri) Hindistan'da Zafer Günü (Vijay Diwas) olarak.