Hermetizm
Hermetizm, Antik Mısır'da yaşamış bilge Hermes Trismegistus'un (Yunan tanrısı Hermes ile Mısır tanrısı Thoth'un Helenistik bir birleşimi) iddia edilen öğretilerine dayanan felsefi ve dini bir sistemdir.[1]
Bu öğretiler, Hermes'e (Hermetica) atfedilen, yüzyıllara yayılan bir dönem boyunca (MÖ 300 - MS 1200) üretilen çeşitli yazılarda yer alır ve içerik ve kapsam bakımından çok farklı olabilir.[2]
Kökeni ile ilgili varsayımlar değiştir
Murry Hope gibi kimi araştırmacılar bu öğretinin Mu Kıtası ve Atlantis’e indirilen Sirius kültürü ya da öğretisinin MÖ 16.000 yıllarında Mısır’a getirilmiş biçimi olduğu görüşündedir. James Churchward bu öğretinin özgün adının Osiris dini olduğunu ve Osiris’in MÖ 18-20.000 yıl önce Mu’da eğitilmiş bir Atlantisli bilge olduğunu ileri sürer. Churchward’a göre Osiris Atlantis’te dinsel bir reform yapmış ve reform yaptığı tek tanrılı din MÖ 16.000 yıllarında Atlantisli bilge Hermes Trismegistus tarafından Mısır’a getirilmiştir. Mısır’da Osiris’in yolu denilince bu dinin ya da öğretinin egzoterik (dış, şeriatla ilgili) kısmı İsis misterleri veya Horus yolu denilince de ezoterik (iç, yalnız inisiyelerce bilinen) kısmı anlaşılıyordu.
Hermetika değiştir
Hermetizm hakkında bilgi veren eski metinler günümüzde hermetika ya da zümrüt tabletler olarak adlandırılır. Bunlar eski Mısır’da kutsal alfabeyle yazılmış orijinal kayıtların farklı alfabelere çevrilmiş kopyalarının kısmen eski Yunancaya ve Latinceye çevrilmiş bölük pörçük parçalarından oluşurlar. Bu metinlerin İskenderiye yangınından ve bağnazların ellerinden kurtulabilmiş kısımlarındaki bilgilerin de, hem çeviriler sırasında hem de başka nedenlerle bir miktar anlam kaybına uğradıkları sanılmaktadır. İskenderiye Kütüphanesi’nin 5. yüzyılda Kilise tarafından yönlendirilen yıkımından sonra bu metinlerdeki bilgilerin günümüze dek korunabilmasinde, Pisagor, Platon ve eski Yunan yazarlar kadar, Ortadoğu’daki ezoterik ekollerin de büyük katkısı olmuştur. Ortadoğu’da korunan hermetik bilgiler Avrupa’ya özellikle Floransa yoluyla aktarılmış olup Kilise’nin tüm çabalarına rağmen Avrupa’da yayılmayı başarmıştır. Söz konusu Yunanca ve Latince çevirilerin yazarları başta Poimandres olmak üzere, Zosimos, Fulgentius, Iamblikos ve John Stobaeus’dur.
Hermetik bilgilerden bazıları eldeki metinlere göre şunlardır değiştir
- Fiziksel alem süptil alemin aynasıdır.
- Ezeli ve ebedi olan Tanrı, düşüncelerle anlaşılmaz.
- Ruh ilahi bir ışıktır
- Ruhlar yeryüzüne sınavlarla gelişim için gelirler, almaları gereken dersleri alana kadar tekrar tekrar doğarlar.
- Kişiyi ölüm sonrasında vicdanı yargılar, kişinin yeryüzünde yaşarken yaptıkları unutulmaz.
- Bu ruhlar bir zaman sonra büyük ışığa doğru çekilirler, onlara yol gösterilir.
- Eski insanların kökeni Dünya-dışı’dır.
- Evrende kozmik yasalar işlemektedir.
- İnsanlar kaderlerini yaptıkları iyi ya da kötü hareketlerle belirler.
- İnsanlar yaşadıkları dünyayı kirletmeleri halinde dört unsurun başkaldırmasıyla karşılaşacaktır.
- Yunuslar ve arslanlar diğer hayvanlardan daha gelişmiş varlıklardır.
Kaynakça değiştir
- Hermetika, Ege Meta Yayınları
- Dharma Ansiklopedi
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Yunan Hermes ve Mısır Thoth'unda Hermes Trismegistus'un geçmişine ilişkin edebi ve arkeolojik kanıtların bir incelemesi şu adreste bulunabilir: Bull 2018, ss. 33–96.
- ^ Hermes'e atfedilen en eski metinler, M.Ö. 2. veya 3. yüzyıla kadar uzanan astrolojik metinlerdir ("teknik" Hermetika'ya ait); Copenhaver 1992, s. xxxiii; Bull 2018, ss. 2–3. Garth Fowden biraz daha temkinli davranıyor ve en eski tanıklıklarımızın MÖ 1. yüzyıla ait olduğuna dikkat çekiyor (bkz. Fowden 1986, s. 3, not 11). Kronolojik yelpazenin diğer ucunda, Kitāb fi zajr al-nafs'ın ("Ruhun Azarlanması Kitabı") genellikle on ikinci yüzyıldan kalma olduğu düşünülür; Van Bladel 2009, s. 226
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2022.
Dış bağlantılar değiştir
- Hermetik Felsefenin İslam Düşünce Tarihinden Görünümü 2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.