Güney Dinç
Güney Dinç (d. 1936, İzmir - ö. 9 Ekim 2015, İzmir), hukukçu, yazar, insan hakları savunucusu.[1]
Yaşamı değiştir
Karşıyaka Lisesi’nden sonra 1958’de İstanbul Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Öğrencilik yıllarının ürünleri olan şiir, öykü ve denemeleri, Şairler Yaprağı, Onüç, Galeri, Salkım, Varlık, Seçilmiş Hikayeler dergilerinde yayınlandı. İstanbul, Rami Kışlası’ndaki yedek subaylık görevi sırasında gerçekleşen 27 Mayıs 1960 darbesi’ni yakından izleme olanağı buldu. Askerlik dönüşü halk oylaması öncesinde 1961 Anayasası’nın benimsenmesi amacıyla yürütülen tanıtım çalışmalarına katıldı.
1964-1970 yılları arasında Türkiye İşçi Partisi’nin Karşıyaka İlçe Başkanlığı, İzmir İl Başkanlığı ve Genel Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerinde bulundu. TİP’in Ege’deki örgütlenme ve seçim çalışmalarına katıldı. 1967 seçimlerinde İzmir İl Genel Meclisi Üyesi seçildi.
Güney Dinç, 12 Mart Darbesi’nden sonra TCK 141/1. maddeye aykırılık savıyla tutuklandı. Maden-İş Sendikası’nın eğitim seminerinde yaptığı konuşma nedeniyle Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi’nde başlayan ceza davası sonucunda 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Sekiz aylık tutukluluğun ardından Askeri Yargıtay’ın bozmasından sonra bu suçlamalardan aklanmasına karar verildi.
12 Eylül Darbesi’nden sonra, İzmir Barosu Başkanlığı’na seçildi. Üç yıl bu görevde kaldıktan sonra, 1984-1989 yılları arasında Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği’nde bulundu. 1983 yılından itibaren Aziz Nesin’in öncülüğünde gelişen Anayasa ve Demokrasi Kurultayları gibi bir dizi etkinliğe katıldı. Aydınlar Dilekçesi sanıkları arasında Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi’nde yargılandı.
1988 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’nun bireysel başvuruları inceleme yetkisinin benimsenmesinden sonra, bu kuruluşa Türkiye’den giden ilk başvuruları yaptı. SARGIN, YAĞCI ve TBKP davaları ile, İbrahim İncal, Mehmet Göç, Hasan Balıkçı, Erol Güngör adlarına yürütülen başvurular sonucunda, ülkemizdeki insan hakları ihlallerine kaynaklık eden başta Anayasa, TCK, CMUK olmak üzere birçok yasanın değiştirilip yenilenmesi sağlandı. Yasal olmayan gözaltı, haksız tutuklama, 1402’likler sorunu, düşünceyi açıklama ve örgütlenme özgürlüğüne aykırı uygulamalar, işkence, uygun süreleri aşan tutukluluk ve ceza davaları, siyasal partilerin kapatılması, kamulaştırma bedelinin zamanında ödenmemesi, kamu personeline getirilen siyasal ve sendikal yasaklar ile bunlara karşı yargı yolunun kapalı tutulması, Devlet Güvenlik Mahkemeleri’nin yapılanması, faili meçhul cinayetler gibi çeşitli konularda Güney Dinç’in savunmanlığını üstlendiği kişi ve kuruluşlar adına yaptığı başvurular sonucunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nce verilen kararlar hukukun demokratikleşmesi açısından önemli yenilikler getirdi.
Çağdaş Hukukçular Derneği’nin her yıl yinelenen “Hukuk Mücadelesi’nde Emek Ödülü”, 1998 yılında Güney Dinç’e verildi. Aynı yıl İzmir Barosu Yönetim Kurulu,Avukat Güney Dinç’in, insan hakları hukukunun gelişimine katkıları nedeniyle özel olarak ödüllendirilmelerini kararlaştırdı.
Güney Dinç’in edebiyat, hukuk ve insan hakları alanındaki kısa yazıları Bilim ve Sanat, Yarın, Gündem, Yeni Gündem, Düşün, Nokta, Yeni Düşün, Gün gibi birçoğu basındaki tekelleşme nedeniyle yayın yaşamından çekilmek zorunda bırakılan dergilerde ve Cumhuriyet Gazetesi’nde, özgün araştırma ve incelemeleri Türkiye Barolar Birliği, İzmir, Ankara ve diğer baroların dergilerinde, çeşitli etkinliklerden sonra çıkarılan sempozyum ve kongre bildiri kitaplarında yayınlandı.
Türkiye Barolar Birliği’nin 2002 yılında kurduğu “İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin Bilim ve Danışma Kurulu ile Yürütme Kurulu üyeliklerinde görevlendirilen Dinç, 2013 yılında gerçekleşen TBB Genel Kurulu'na kadar bu görevini sürdürmüştür. TBB’nin, çeşitli baroların ve üniversitelerin düzenlediği Hukuk Kurultayları ve Sempozyumlara bildirileriyle katılan Güney Dinç 1961 yılından beri İzmir’de serbest avukat olarak çalışıyor. Güney Dinç, Mimarlar Odası’nın İzmir’deki hukuk danışmanı olarak, Eriytrai Antik Kenti’nin, İzmir-Konak Alanı’nın yapılaşmaya açılmasını önleyen, İzmir'in simgesi Kordonboyu'nun tarihi sit olarak korunmasını sağlayan kıyıların ve kamusal varlıkların yok edilmesini önleyen davaların savunmanlığını üstlendi. Türkiye İnsan Hakları Kurumu Vakfı (TİHAK) kurucu üyesidir.
Güney Dinç’in yayınlanan kitapları değiştir
- YÖK Çıkmazı, Bilim ve Sanat Yayınevi, Ankara, 1986
- İnsan Haklarına Uzanmak, Say Yayınları, İstanbul, 1986
- Güvensizlik Üçgeni (1402’likler,Güvenlik Soruşturması,Fişleme) Say Yayınları, İstanbul, 1987
- Pençeli Adalet, Boyut Yayınevi, İstanbul, 1988
- Yedi Domuzlu Altın, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1990
- AİHS’ne Göre İnanç, Anlatım ve Örgütlenme Özgürlükleri, İzmir Barosu, 2005
- AİHS’ne Göre Adil Yargılanma Hakkı, İzmir Barosu, 2006
- Sorularla Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Türkiye Barolar Birliği, 2006
- AİHS’ne Göre Malvarlığı Hakları, Türkiye Barolar Birliği, Ankara,2007
- AİHS'ne Göre Çevre ve İnsan, Türkiye Barolar Birliği, Ankara, 2008
- Mehmet Nail Bey'in Derlediği Kartpostallarla Balkan Savaşı [1912 -1913], YKY, İstanbul, 2008
- Aydınlığa Mektuplar [1928 - 1937], YKY, İstanbul, 2010
- Lütfiye ve Komşusu, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, [2012]
- Duvardaki Örümcek, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2013
- Amastris Üşümesin,Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2014
Kaynakça değiştir
- ^ Sözlüğü, Türk Edebiyatı İsimler. "Güney Dinç". teis.yesevi.edu.tr. 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023.