Vikipedi

Gümüştepe, Şarkışla

Gümüştepe, Sivas ilinin Şarkışla ilçesine bağlı bir köydür.

Gümüştepe
Köy
Harita
Köyün panoramik görüntüsü
Köyün panoramik görüntüsü
Sivas'ın Türkiye'deki konumu
Sivas'ın Türkiye'deki konumu
Sivas üzerinde Gümüştepe
Gümüştepe
Gümüştepe
Gümüştepe'nin Sivas'taki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlSivas
İlçeŞarkışla
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
Rakım1276 m
Nüfus
 (2021)
 • Toplam665
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0346
İl plaka kodu58
Posta kodu58402

Tarihçe değiştir

Köyün eski adı 1902 yılı kayıtlarında Yapaltı, 1928 yılı kayıtlarında  Yapaltun olarak geçmektedir.[3]

1954 yılında kadar "Yerli Yapaltun" ve "Muhacir Yapaltun" olamak üzere iki muhtarlıktan oluşmaktaydı. 1954 yılında iki mahalle birleştirildi. 1961 yılında adı değiştirilerek bugünkü adını aldı.[4]

Halk kültürü değiştir

Köyün geleneksel kurallarına uymayanlara "ziyafet verdirme cezası" uygulaması yakın dönemlere kadar süregelmiştir.[5] "Müenci" adı verilen kişiler mal alım satımında taraflara arasında bir tür arabuluculuk yaparlar ve alışverişin en önemli görgü tanığı olurlar. Ancak bu kişi kesinlikle bir kefil değildir.[6] Köy odasında "yalancı köşesi" denilen bir yer vardır. Gerçek dışı bir hikâye anlattığı anlaşılan bir kişinin sözü kesilerek yalancı köşesine geçmesi istenir. Eğer geçerse odadakiler anlattıklarının yalan olduğunu bildikleri halde kendisini dinlemeye devam ederler. Ama köşeye geçmeyi reddederse dinlmeyi bırakırlar.[7]

Köy Odaları ve Oyunlar değiştir

Gümüştepe'deki köy odalarında bir "Oda Başkanı" bulunur. Bu kişi köydeki çeşitli anlaşmazlıkları çözüme kavuşturur. Köy odalarına yaş gruplarına göre girilir. Örneğin yaşı çok genç olanlar büyüklerin odasına alınmaz. Odaya gelenlere çay verme veya odanın temizliği gibi konularda yapılan hizmette nöbetçilik esası geçerlidir.[5] Kurallara uymayan kişiler odadan kovulur, hatta dışarı atılırken bazı durumlarda sırtına soba demiri fırlatılır.[8] Bu odalarda çeşitli oyunlar oynanmakla birlikte Gümüştepe köyüne özgü iki oyun tespit edilmiştir.

Hakim oyunu değiştir

Bir mahkeme salonunda yaşananlar mizahi bir anlayışla canlandırılır. Oyunda bir hakim, bir sekreter ve bir de zanlı vardır. Zanlı her koşulda suçlu bulunur, her oyunda farklı suçlamalar oluşturulur ve neyle suçlanacağını önceden asla bilemez. Bu kişi yüzü yere değecek şekilde diz çöker, sekreter ise onun sırtını daktilo olarak kullanır.[9]

Tarla Davası oyunu değiştir

Ölen kocasından miras kalan tarlalardan kendisine kalması gereken payı doğru olarak verilmeyen bir kadının mahkemede yaşadıklarına dair bir oyundur. Dul kadın derdini hakime doğru dürüst anlatmayı asla beceremez. Şahitler hakimden korkup ya bir türlü konuşamazlar ya da saçmalamaya başlarlar.[10] Köyde yaşanmış gerçek bir olaya dayandığı söylenmektedir.

Yapaltın Barajı ve Piknik Alanı değiştir

 
Yapaltın Barajı - Mesire ve Piknik Alanı

Şarkışla'ya yakın mesafelerde bulunan Yapıaltın Barajı etrafında Şarkışla Belediyesi tarafından düzenlenmiş mesire ve piknik alanları bulunmaktadır.

Coğrafya değiştir

Köy, Sivas il merkezine 93 km, Şarkışla ilçe merkezine 4 km uzaklıktadır.[11]

Nüfus değiştir

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021 665[2]
2020 674[2]
2019 670[2]
2018 693[2]
2017 688[2]
2016 689[2]
2015 687[2]
2014 696[2]
2013 701[2]
2012 721[2]
2011 770[2]
2010 800[2]
2009 783[2]
2008 760[2]
2007 758[2]
2000 790[11]
1990 959[12]
1985 972[13]
1965 998[14]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Gumustepe, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Sivas Şarkışla Gümüştepe Köy Nüfusu". Nufusune.com. 23 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  3. ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". nisanyanmap.com. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  4. ^ Halk Hukuku ve Köy Odaları: Şarkışla Gümüştepe Köyü Örneği[ölü/kırık bağlantı], Azem Sevindik, Yüksek Lisans Tezi, 2013 (Sayfa: 6, "Şahin Şişman - Gümüştepe Köyü Monografisi (2010)" dipnotu ile)
  5. ^ a b Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017 ("Gümüştepe/Yapaltın" başlığı)
  6. ^ Halk Hukuku ve Köy Odaları: Şarkışla Gümüştepe Köyü Örneği[ölü/kırık bağlantı], Azem Sevindik, Yüksek Lisans Tezi, 2013 (Sayfa: 120)
  7. ^ Halk Hukuku ve Köy Odaları: Şarkışla Gümüştepe Köyü Örneği[ölü/kırık bağlantı], Azem Sevindik, Yüksek Lisans Tezi, 2013 (Sayfa: 79, "Yalancı Köşesi Uygulaması" başlığı)
  8. ^ Halk Hukuku ve Köy Odaları: Şarkışla Gümüştepe Köyü Örneği[ölü/kırık bağlantı], Azem Sevindik, Yüksek Lisans Tezi, 2013 (Sayfa: 76)
  9. ^ Aşık Veysel Meslek Yüksekokulu - "Şarkışla Merkez ve Köyleri İncelemesi", 2017 ("Gümüştepe/Yapaltın" başlığı, "Köy Odası Oyunları" alt başlığı)
  10. ^ Halk Hukuku ve Köy Odaları: Şarkışla Gümüştepe Köyü Örneği[ölü/kırık bağlantı], Azem Sevindik, Yüksek Lisans Tezi, 2013 (Sayfa: 65-66, "Tarla Davası Oyunu" başlığı)
  11. ^ a b "Gümüştepe Köyü". YerelNet.org.tr. 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  12. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  13. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  14. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar değiştir

Ayrıca bakınız değiştir

Fotoğraflar değiştir

  •  
    Seten (Gümüştepe, Şarkışla)
  •  
    Gümüştepe Pınarı (Şarkışla)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gümüştepe,_Şarkışla&oldid=30788013" sayfasından alınmıştır