Vikipedi

Digor

Kars ilinin ilçesi

Digor, Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Kars ilinin bir ilçesidir. Doğusunda Ermenistan, batı ve kuzeyinde merkez ilçe, batı ve güneyinde Kağızman bulunmaktadır.

Digor
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlKars
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamEnver Hakan Zengince[1]
 • Belediye başkanıNebi Kerenciler (AK Parti)[2]
Yüzölçümü
 • Toplam1136 km²
Rakım1450 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam22,282
 • Kır
19,017
 • Şehir
2.473
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu474
İl plaka kodu36

Coğrafya değiştir

 
Digor ilçe merkezinden bir görünüm.

İlçe toprakları Erzurum-Kars platosu'nun doğu ucunda yer almaktadır. İlçeyi Anadolu’nun kuzey yarısındaki kıvrım sistemine bağlı olan dağlar engebelendirmektedir. Güneybatı kesiminde volkanik Yağlıca Dağı (2.961 m) eteklerinden Arpaçay’a doğru dalgalı bir alan uzanmaktadır. Bu alanı güneyde 2000 m yüksekliğinde Başköy Yaylası (Nahçıvan Çukuru) sınırlamaktadır. Yağlıca Dağı'nın kuzeybatısında da Hacıhalil Dağı (2.366 m) bulunmaktadır.

İlçe topraklarını Arpaçay ile Dumanlı Dağı’ndan kaynaklanan ve sonra Arpaçay ile birleşen Digor Çayı sulamaktadır. Bu akarsuların vadi tabanlarında da düzlükler yer almaktadır. Denizden yüksekliği 1.450 m yükseklikteki ilçenin yüzölçümü 1.136 km² olup, toplam 24.863’tür.

Tarihçe değiştir

Şimdiki Digor kasabasının 1880'li yıllarda Rus yönetimi altında iskân edildiği bilinmektedir. Ancak kasaba içinde şimdi yıkılmış bulunan Tekor Bazilikası çok daha eski dönemde burada önemli bir yerleşim bulunduğunu gösterir.

Tekor Bazilikası yaklaşık 480 yılında inşa edilmiştir. Bilinen en eski Ermenice yazıta sahip olması ve modern dönemde ayakta kalan en eski kubbeli Ermeni kilisesi olması bakımından tarihi öneme sahiptir. 1912 depreminde hasar gören kilise 1960'lı yıllarda resmi makamlarca yıktırıldı ve taşlarıyla Digor belediye binası inşa edildi.

Digor, Rus yönetimi esnasında Zaruşad (Arpaçay)'a bağlı idi. 1920'de imzalanan Gümrü Antlaşması sonucunda Digor, Türkiye Cumhuriyeti topraklarına katıldı. Bir süre Kağızman ilçesine bağlı bir nahiye olarak kalmış, 1953 yılında 6068 sayılı kanun ile ilçe yapılmıştır.

Nüfusu değiştir

Türkiye İstatistik Kurumunun 2022 yılı verilerine göre Digor ilçesinin nüfusu toplam olarak 19.872'dır. Bu nüfusun 2.473'ü merkez ilçede, geriye kalanlar ise köylerde yaşamaktadır. Digor ilçesinde göç diğer ilçelere oranla daha azdır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1955[4] 16.114 669 15.445
1960[5] 17.945 922 17.023
1965[6] 19.802 1.393 18.409
1970[7] 21.599 1.755 19.844
1975[8] 25.314 1.959 23.355
1980[9] 27.104 2.242 24.862
1985[10] 29.611 2.675 26.936
1990[11] 27.759 2.373 25.386
2000[12] 25.125 2.708 22.417
2007[13] 26.925 2.988 23.937
2008[14] 26.615 3.006 23.609
2009[15] 26.609 2.815 23.794
2010[16] 26.174 2.647 23.527
2011[17] 26.112 2.719 23.393
2012[18] 26.308 2.819 23.489
2013[19] 25.828 2.725 23.103
2014[20] 24.932 2.720 22.212
2015[21] 24.041 2.771 21.270
2016[21] 23.422 2.656 20.766
2017[21] 22.664 2.590 20.074
2018[21] 22.282 2.583 19.699
2019[21] 21.730 2.518 19.212
2020[21] 21.490 2.473 19.017

Tarihi eserler değiştir

Beşkilise değiştir

Ana madde: Beşkilise

Ani'nin yaklaşık 25 km güneybatısında, eski adıyla Tekor olarak bilinen Digor ilçe merkezine yakın vadinin içinde üç kaya çıkıntısı üzerine kuruludur. Manastırın toplamda, hepsi kubbeli ve özenle kesme taştan yapılmış beş kilisesi vardır. Bunlar: Aziz Karapet, Meryem Ana (Surp Astvatsatzin), Aziz Stefanos, Aziz Krikor ve Aziz Sarkis Kiliseleri'dir. Günümüzde sadece Aziz Sarkis Kilisesi ayakta kalabilmiştir. Manastır, 13. yüzyıldaki Moğol istilalarından sonra terk edilmiştir.

1878'de, Kars bölgesinin Rus yönetimine geçmesiyle Beşkilise, Ermeni Kilisesi'ne devredilmiştir. Binalar onarılmış, manastır yeniden ibadete açılmıştır. Keşiş ve hacılar için konaklama imkânı düzenlenmiştir. Bunlar, en büyük çıkıntının kenarına, aşağıdaki vadinin içindeki nehrin yanına ve de Aziz Sarkis Kilisesi'nin kuzeybatısına inşa edilmiştir.

Aziz Sarkis, 1989 depreminde ağır hasar almıştır. Binanın beton çekirdeği parçalanmıştır ve kilise o günden beri yıkılma riski taşımaktadır.

Tekor Bazilikası değiştir

Ana madde: Tekor Bazilikası

5. yüzyıl kilisesinin bugünkü kalıntıları, önceden Tekor olarak bilinen Digor köyüne bakan bir yamaçta bulunmaktadır. Kilisenin, bilinen en eski kubbeli Ermeni kilisesi olduğu düşünülmektedir.

1912 yılına kadar sağlam kalan yapı, bu yılda yaşanmış depremle yıkılmıştır. Kubbesi çökmüş, çatısının çoğu ve güney cephesinin büyük bir kısmı yıkılmıştır. 1936'daki başka bir deprem de binada, bir miktar hasar daha meydana getirmiştir.

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2021. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2015. 
  3. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  4. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  6. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  19. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  20. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  21. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Digor Nüfusu - Kars". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Kars Digor Nüfusu". nufusune.com. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Digor&oldid=31075494" sayfasından alınmıştır