Desimasyon
Desimasyon (Latince: decimatio; decem = "on") Roma ordusunda, asi ve korkak askerleri cezalandırmak için subaylar tarafından kullanılan bir disiplin cezası. Desimasyon kelimesi Latince "onuncunun öldürülmesi" anlamına gelir.
İşleyişi değiştir
Desimasyon cezası için seçilmiş olan Kohort onarlı gruplara bölünür, gruplar kendi içerisinde kura çeker ve kurayı kaybeden asker kendi silah arkadaşları tarafından genellikle taşlanarak ya da sopa ile dövülerek öldürülürdü. Geride kalan askerlere zahire istihkakı olarak buğday yerine arpa verilir ve Roma ordugâhının dışında uyumak zorunda bırakılırlardı.
Cezalandırılacak olan kişi kura ile belirlendiğinden seçilen Kohort'ta bulunan tüm askerler, suçlu ya da masum olduklarına ya da rütbelerine bakılmaksızın, eşit derecede şansa sahipti.
Kaynakça değiştir
Desimasyon cezasıyla ilgili en eski bilgi, MÖ 471 yılında Roma Cumhuriyeti'nin Volscilerle olan savaşı sırasında Livy tarafından kaydedilmiştir.[1] Ceza, MÖ 71 yılında Spartaküs'e karşı yürütülen Üçüncü Köle Savaşı sırasında Marcus Licinius Crassus tarafından yeniden uygulanmıştır. Jül Sezar'ın benzer bir uygulamayı 9. lejyon üzerinde yaptığı iddiası sonradan çürütülmüştür.[2]
Plutarch, Marcus Antonius'un hayatıyla ilgili eserinde bu uygulamayı tasvir eder. Media'da bir yenilginin ardından:
- "Antonius oldukça öfkeliydi ve kontrolünü kaybettiğinde 'desimasyon' olarak bilinen cezayı uygulanmaya koydu. Yaptığı şey onları onarlı gruplara bölmek ve kura ile seçilen birini öldürtmekti; geri kalanlara ise onun emriyle istihkak olarak buğday yerine arpa verildi."[3]
Desimasyon uygulaması Roma İmparatorluğu döneminde de varlığını korumuştur. Suetonius, bu uygulamaya son olarak Augustus tarafından MÖ 17 yılında başvurulduğunu yazarken,[4] Tacitus, Lucius Apronius'un Tacfarinas karşısında alınan bir yenilginin ardından MS 20 yılında III Augusta lejyonun tam bir kohortuna bu cezayı uyguladığından bahseder.[5]
Bazı tarihi kaynaklara göre Crassus'un Spartaküs karşısında Üçüncü Servile Savaşı sırasında kazandığı başarının sırrı bu uygulamada gizlidir.
Modern desimasyon örnekleri değiştir
Antony Beevor, Stalingrad adlı eserinde, sovyet birliklerinden bir bölük komutanının geri çekilen askerlerinin önünden yürüdüğü ve esas duruşta bekleyen askerlerden her onuncu askeri mühimmatı bitene kadar suratlarından vurduğunu nakleder.[6]
Desimasyon aynı zamanda düşman askerleri için de kullanılmıştır. 1918 yılındaki Finlandiya Bağımsızlık Savaşı sırasında, Beyaz Muhafızlar, Varkaus savaşının ardından esir alınan tüm Kızıl Muhafız askerlerini buz üzerinde tek sıra olarak toplamışlar ve liderlerinden başlayarak her beşinci askeri seçmişler ve hemen oracıkta öldürmüşlerdir. Bu olay Fince Huruslahden arpajaiset (Huruslaht piyangosu) olarak bilinir.
Kaynakça değiştir
Dış bağlantılar değiştir
- Decimatio, Smith'in Yunan ve Roma eski eserleri sözlüğünden, (İngilizce), 17 Mayıs 2009 tarihinde ziyaret edildi.