Vikipedi

Derek Barton

İngiliz organik kimyager ve 1969 Nobel Kimya Ödülü sahibi

Derek Harold Richard Barton (d. 8 Eylül 1918 - ö. 16 Mart 1998) İngiliz organik kimyager ve 1969 Nobel Kimya Ödülü sahibi.[1] Ödülü, "konformasyon kavramının gelişmesine katkıları için" kazanmıştır. Çalışmalarının konusunu oluşturan kompleks moleküllerin üç-boyutlu geometrik yapısı şimdi organik kimyanın temel bir parçasını oluşturmaktadır.[2]

Sir Derek Barton
Doğum8 Eylül 1918(1918-09-08)
Gravesend, İngiltere
Ölüm16 Mart 1998 (79 yaşında)
College Station, Texas,  ABD
Milliyet Birleşik Krallık
EğitimImperial College London
Ödüller Nobel Kimya Ödülü (1969)
Copley Madalyası
Kariyeri
DalıKimya
Çalıştığı kurumlarImperial College London,
Institut de Chimie des Substances Naturelles,
Texas A&M University
Birkbeck, University of London
Doktora
danışmanı		Ian Heilbron
Doktora öğrencileriJack Baldwin
Anthony Barrett
Bir Şövalye Lisans Nişanı

Eğitim ve erken yaşam değiştir

8 Eylül 1918 tarihinde doğdu. Barton, Kent William Thomas ve Maude Henrietta Barton (kızlık soyadı Lukes).

Gravesend Gramer Okulu'na (1926–29), The King's School, Rochester (1929–32), Tonbridge School (1932–35) ve Medway Teknik Koleji'ne (1937–39) katıldı. 1938'de Imperial College London'a girdi ve 1940'ta mezun oldu ve 1942'de Organik Kimya alanında doktora derecesini aldı.

Kariyer ve araştırma değiştir

1942 yılından 1944 yılına kadar Barton bir hükûmet araştırma kimyacısıydı, ardından 1944 yılından 1945 yılına kadar Birmingham'da Albright ve Wilson için çalıştı. Daha sonra Imperial College Kimya Bölümü'nde Yardımcı Öğretim Görevlisi oldu ve 1946'dan 1949'a kadar ICI Araştırma Görevlisi oldu.

1949 ve 1950 yıllarında Harvard Üniversitesi'nde doğal ürünler kimyasında misafir öğretim görevlisiydi ve daha sonra organik kimyada okuyucu ve 1953'te Birkbeck Koleji'nde profesör olarak atandı. 1955'te Glasgow Üniversitesi'nde Regius Kimya Profesörü oldu, 1957'de Imperial College'da organik kimya profesörü olarak atandı. 1950'de Barton, kimyasal fizikçiler, özellikle Odd Hassel tarafından toplanan sonuçlara dayanarak organik moleküllere tercih edilen bir konformasyon atanabileceğini gösterdi. Bu yeni konformasyonel analiz tekniğini kullanarak, daha sonra diğer birçok doğal ürün molekülünün geometrisini belirledi.

1969'da Barton, "konformasyon kavramının geliştirilmesine ve kimyadaki uygulanmasına katkılarından" dolayı Odd Hassel ile Nobel Kimya Ödülü'nü paylaştı.

1958'de Barton, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'ne Arthur D. Little Misafir Profesör ve 1959'da Illinois ve Wisconsin Üniversitelerinde Karl Folkers Misafir Profesör olarak atandı. Aynı yıl Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'nin yabancı onursal üyesi seçildi.[3]

1949'da Royal Society of Chemistry tarafından verilen Corday-Morgan Madalyası ve Ödülü'nün ilk sahibi oldu. 1954'te Royal Society ve International Academy of Science, Münih'in yanı sıra 1956'da Royal Society of Edinburgh'un bir Üyesi seçildi; 1965 yılında Bilimsel Politika Konseyi üyeliğine atandı. 1972'de şövalye ilan edildi ve İngiltere'de resmen Sir Derek olarak adlandırıldı. 1978'de Fransa'da Institut de Chimie des Substances Naturelles (ICSN - Gif Sur-Yvette) Direktörü oldu.

1977'de, Kraliyet Kimya Enstitüsü'nün yüzüncü yılı vesilesiyle, İngiliz Postanesi onu ve diğer 5 Nobel Ödülü sahibi İngiliz kimyagerini, keşiflerinin özelliklerini gösteren dört posta pulu serisi ile onurlandırdı.[4]

1986'da Amerika Birleşik Devletleri'ne (özellikle Teksas) taşındı ve Texas A&M Üniversitesi'nde seçkin profesör oldu ve ölümüne kadar 12 yıl bu görevi sürdürdü.

1996'da Barton, Reason and Imagination: Reflections on Research in Organic Chemistry başlıklı çalışmalarının kapsamlı bir cildini yayınladı.

Konformasyon konusundaki çalışmalarının yanı sıra, adı Barton reaksiyonu, Barton dekarboksilasyonu ve Barton-McCombie deoksijenasyonu gibi organik kimyadaki bir dizi reaksiyonda hatırlanır.

4 yıl eğitim gördüğü Kent'teki Tonbridge School'da yeni inşa edilen ve 2019 yılında tamamlanan Barton Bilim Merkezi'ne onun adı verildi.

Başarılar ve ödüller değiştir

Barton, 1954'te Royal Society (FRS) Üyesi seçildi.[2] 1966'da Alman Bilimler Akademisi Leopoldina'ya üye seçildi.[5] 1970'de Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi'ne ve 1978'de Amerikan Felsefe Derneği'ne seçildi.[6][7]

Kişisel hayat değiştir

Sir Derek üç kez evlendi: Jeanne Kate Wilkins 20 Aralık 1944; Christiane Cognet 1969; Judith Von-Leuenberger Cobb 1993,[8] ve ilk evliliğinden bir oğlu oldu;[ne zaman?] Texas, College Station'da öldü.

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013. 
  2. ^ a b Ley, Steven V.; Myers, Rebecca M. (1 Ara 2002). "Sir Derek Harold Richard Barton. 8 September 1918 – 16 March 1998". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 48: 1-23. doi:10.1098/rsbm.2002.0001. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022 – royalsocietypublishing.org (Atypon) vasıtasıyla. 
  3. ^ "Book of Members, 1780-2010: Chapter B" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 18 Haziran 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011. 
  4. ^ New Scientist 10 February 1977 p. 319
  5. ^ "List of Members". web.archive.org. 8 Eki 2017. 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022. 
  6. ^ "D. H. R. Barton". www.nasonline.org. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022. 
  8. ^ "Barton, Sir Derek Harold Richard (1918–1998), organic chemist". Oxford Dictionary of National Biography. doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-69495. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Derek_Barton&oldid=31900702" sayfasından alınmıştır