Dazimon Muharebesi
Dazimon Muharebesi, 22 Temmuz 838 tarihinde Dazimon yakınlarında Bizans İmparatorluğu ile Abbâsîler arasında gerçekleşen çarpışma. Theofilos'in kumandanlığındaki 25 bin ila 40 bin kişi arasında olduğu düşünülen Bizans ordusu ile Afşin kumandasındaki 20 bin-30 bin kişilik Abbâsî ordusu Dazimon'da çarpışmış, zafer kazanan Abbâsîler Amorium'a yürüyerek şehri yağmalamıştır.[4]
| Dazimon Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Arap-Bizans savaşları | |||||||
 837-838 yıllarında Bizans ve Arap seferlerinin haritası | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Bizans İmparatorluğu | Abbâsîler | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
İmparator Theofilos Theofobos Manuil |
Afşin Emir Ömer bin Abdullah | ||||||
| Çatışan birlikler | |||||||
| 25,000[1]-40,000[2] | 20,000[3]-30,000[2] | ||||||
Savaşın Nedenleri değiştir
Savaşın başlama sebebi Abbasi halifesi Memun ile Hürremiyyeler arasında 816 yılından beri devam eden iç karışıklıklardır. Hürremiyye hareketine bağlı bir ordu, Bizans İmparatorluğu’na sığınma talebinde bulunur. İmparator Theofilos ise bu sığınma teklifini kabul eder. Bu teklif kabul edilince Halife Memun bunu bir düşmanlık olarak algılar.
Halife Memun 833 yılında öldükten sonra başa Mutasım geçer. Mutasım, 837 yılına kadar taht kavgalarıyla uğraşmak zorunda kalır. İmparator Theofilos bunu fırsat bilerek Batı Ermenistan, Mezopotamya ve Halife Mutasım’ın doğum yeri Petra’yı da ele geçirir. Mutasım, intikam almak için hazırlıklarını tamamlar ve artık savaş kaçınılmazdır.[5]
Savaş değiştir
838 yılında Halife Mutasım’a bağlı Abbasi güçleri Anadolu’yu istilaya başlar. Bizans ordusu başında İmparator Theofilos’la beraber Abbasi güçlerini karşılamak için harekete geçer. İki ordu Dazimon (Tokat) yakınlarında 21 Temmuz 838 tarihinde karşılaşır. Savaş, başladığı andan itibaren Bizans lehinedir. Ancak havanın aniden kararması ve ardından başlayan müthiş bir yağmur, Bizans ordusunun sol kanadında zorluklar yaşatır. Bunu fark eden imparator, 2 bin kişilik taze bir kuvvetle kanadı takviye için yola çıkar. Ancak giderken geride kalan komutanları haberdar etmeyi unutması ve birden ortadan kaybolması, orduda imparator öldü söylentisine sebep olur. Ordunun merkez ve sağ kanadı savaş alanından kaçmaya başlar. Zaferden emin olan imparator sol kanada vardığında yağmurun etkisi azalmış ve hava aydınlanmaya başlamıştır ancak büyük bir şaşkınlığa düşer; Abbasi güçleri tarafından kuşatılmıştır. Yanındaki bir birlikle kuşatmayı zorda olsa yarar ve oradan uzaklaşırlar.[5]
Savaş Sonrası değiştir
Savaşı kazanan Mutasım, ilerlemeye devam eder. Bu ilerleyişi sonucunda Ankara'yı savaşmadan alır. Oradan imparatorun baba ocağı olan Amorion’a yönelir. Amorion kalesi güçlüdür ve kolay kolay teslim olacak gibi değildir. Fakat Bizans askerlerinin bu kadar büyük bir ordu karşısında direnci kırılır ve 12 Ağustos günü teslim olur. Abbasi güçlerinden kaçan halk kiliselere sığınır. Bu defa kiliseler ateşe verilir. Büyük bir kısmı esir alınır ve geriye dönülür. Geriye dönüş yolunda çölden geçilirken yaşanan su stokunun azalması nedeniyle esirlerin bir bölümü ölür. Çölden geçip Abbasiler’in başkenti Samarra’ya sadece 42 kişi varır. Bu kalan 42 kişiye dinlerini değiştirmedikleri sürece öldürülecekleri tebliğ edilmiş, hepsi hiç düşünmeden ölümü seçmiş ve"Amorion’un 42 Şehidi” olarak tarihe geçmiştir.[5][6]
Kaynakça değiştir
- Özel
- ^ Haldon 2001, s. 78.
- ^ a b Treadgold 1997, s. 441.
- ^ Haldon 2001, s. 80.
- ^ Ostrogorsky, Georg (2015). Bizans Devleti Tarihi. Fikret Işıltan, çev. (8 bas.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. s. 195. ISBN 9789751603487.
- ^ a b c Radi Dikici. Bizans İmparatorluğu Tarihi (Byzantium 330-1453) (Onuncu bas.). Remzi Kitapevi. ss. 243-244. ISBN 9789751415554.
- ^ John Julius Norwich. Bizans: Yükseliş Dönemi (MS 803-1081). 2. Kabalcı Yayınevi. s. 52-53. ISBN 9786055093020.
- Genel
- Haldon, John (2001). The Byzantine Wars: Battles and Campaigns of the Byzantine Era (İngilizce). Stroud, Gloucestershire: Tempus. ISBN 0-7524-1795-9. 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- Hollingsworth, P. A.; Cutler, A. (1991). "The Oxford Dictionary of Byzantium". Alexander Kazhdan (Ed.). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ss. 2067–2068. ISBN 0-19-504652-8.
- Kiapidou, Irini-Sofia (17 January 2003). "Battle of Dazimon, 838". Encyclopedia of the Hellenic World, Asia Minor (İngilizce). Atina: Foundation of the Hellenic World. 21 July 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Treadgold, Warren (1988). The Byzantine Revival, 780-842 (İngilizce). Stanford, Kaliforniya: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-1462-4.
- Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society (İngilizce). Stanford, Kaliforniya: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2.
- Vasiliev, Alexander A. (1935). Byzance et les Arabes, Tome I: La dynastie d'Amorium (820–867). Corpus Bruxellense Historiae Byzantinae (Fransızca). Fransızca edisyon: Henri Grégoire, Marius Canard. Brüksel: Éditions de l'Institut de philologie et d'histoire orientales. ss. 195-198. OCLC 181731396.
- Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600-1025 (İngilizce). Berkeley and Los Angeles, Kaliforniya: University of California Press. ISBN 978-0-520-20496-6.