Dargeçit

Mardin'in bir ilçesi

Dargeçit, Mardin'in ilçesidir.

Dargeçit
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlMardin
Coğrafi bölgeGüneydoğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamDoğan Kemelek[1]
 • Belediye başkanıMehmet Cüneyt Aksoy (AK Parti[2])
Yüzölçümü
 • Toplam542 km²
Rakım940 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam28,555
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu47750
İl alan kodu0482
İl plaka kodu47
Resmî site
[1]
Harita
Dargeçit

Tarihçe değiştir

Dargeçit geçmişte Kher-Boran, Kfar-Boran, Kerburan, Kerboran gibi isimlerle anılmaktadır. MS 4. yüzyılda Samanilerin iktidarı döneminde Dargeçit ve yöresi Hristiyanlıkla tanışır. Dargeçit'e ilk yerleşenlerin Mardokeliler diye bilinen bir aile olduğu rivayet edilmektedir. Kesin olarak hangi tarihte olduğu bilinmemekle beraber Süryani bir ailenin şehri kurduğu söylenmektedir. Aynı zamanda ticaret yolları üzerinde bulunduğu da söylenmektedir. Zamanla aldığı göçlerle büyüyen Dargeçit 1900'lerin basında beş yüz ailenin yasadığı bir şehir olmuştur.[kaynak belirtilmeli]

30 Aralık 1985'te belediye statüsü alarak beldeye dönüştü.[5] Dargeçit, 1987 yılında Midyat ilçesinden ayrılarak ilçe oldu.

Coğrafya değiştir

 
Dargeçit Minare camisi

Dargeçit, Güneydoğu Anadolu Bölgesinin güneyindeki Mardin iline bağlı şirin bir ilçe merkezidir. Yüzölçümü yaklaşık olarak 550 km²'dir. Ortalama rakım 900 m civarındadır. Doğusunda Şırnak ilinin Güçlükonak ilçesi, batısında Midyat, Kuzeyinde Batman iline bağlı Gerçüş, güneyinde ise Şırnak iline bağlı İdil ilçesi bulunmaktadır.

Dargeçit ilçesi, 37-38 Kuzey paralelleri ile 41-42 Doğu meridyenleri arasında yer almaktadır.

Güneydoğu Anadolu Bölgesinin en dağlık yörelerinden birisi de Mardin ilidir. Bu ilin toprakları içinde yer alan bir ilçe de Dargeçit ilçesidir. Güneydoğu Anadolu bölgesinin en dik ve engebeli yerlerindendir. Dargeçit ilçesinin çok yüksek dağları yoktur. Dargeçit ilçesi sırtını iki tepeye dayamıştır. En yüksek sayılan dağı ilçenin kuzeydoğusunda yer alan Site dağıdır. İlçe topraklarının büyük bir kısmı palamut ve meşe ağaçlarından oluşan ormanlık araziden oluşmuştur.

İlçenin 10–12 km uzaklığında Ilısu Köyü yakınlarından Dicle Nehri geçmektedir. Ayrıca ilçenin güneyinde yer alan Akyol Köyü ile Belen Köyü arasından geçen bir akarsu bulunmaktadır. Bu akarsu düzenli değildir. Kışları kar ve yağmur sularından taşma gösterirken yazın suları yok denecek kadar azalır. Bu akarsudan yararlanılarak sulu tarım yapılmaktadır. İlçeye bağlı Kuyubaşı yakınında yer altından çıkan suyla sulu tarım yapılmaktadır.

İlçe sınırları içinde doğal sayılabilecek göl bulunmamaktadır. Yer altı sularının yetersizliği nedeniyle hâlen ilçenin bazı köylerinde içme sularını, yağmur sularının doldurduğu kuyulardan temin eden köyler vardır.

İlçenin su şebekesi yapılmadan önce subaşında bulunan kaynaktan su kanallarıyla İlçe merkezinin su ihtiyacı karşılanmaktaydı. Bu nedenle su kanallarının önünde 5 tane su değirmeni Süryaniler tarafından yapılmıştı. Kanallardan suyun yetersiz gelmesiyle değirmenler kapatılmıştır. Hâlen bu su değirmenlerin kalıntıları ve binaları yer almaktadır.

 
Aşan vadisi
Dargeçit ilçesi arazi dağılımı

Yüzölçümü 1000 km² Tarla arazisi 15.865 hektar. Sebze arazisi 562 Hektar. Meyvelik 3.411 hektar Çayır-Mera 145.205 hektar Koruluk-Orman 140.756 hektar Tarıma elverişsiz arazi 140.756 hektar Kullanılmayan arazi 39.601 hektar.

İklim değiştir

İlçede karasal iklim hakimdir. Yazları sıcak ve kurak,kışları soğuk ve yağışlıdır. Rüzgârlar genellikle doğu ve güneydoğudan eser. Kış ve ilkbahar mevsimleri genellikle yağışlıdır.

Kiliseler değiştir

 
Eski Dargeçit çarşısı
  • Süryani Kadim Kiliseleri:
    • Arbaye Mor Sabo Kilisesi (Şu an yıkık durumda)
    • Arbaye Mor Gevargis Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
    • Kerboran, Merkez Meryem Ana Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
    • Kerboran, Merkez Mor Kuruyakos Kilisesi (Şu an açık durumda)
    • Kerboran, Merkez Bethil Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
    • Kerboran, Merkez Süryani Katolik Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
    • Kerboran, Merkez Süryani Protestan Kilisesi (Şu an kapalı durumda)
  • Ermeni Kiliseleri:
    • 1914'te Kerboran Ermeni Köse Ailesi (Mala Köse) tarafından temeli atılan Ermeni Kilisesi, 1915'te başlayan Ermeni Kırımı nedeniyle inşaatı durdurulmuş ve daha sonra da inşaatına devam edilememiştir.

Mezarlıklar değiştir

  • Mıcır safa mezarlığı
    • Süryani Ortodoks Mezarlığı
    • Süryani Protestan Mezarlığı
    • Süryani Katolik Mezarlığı
    • Ermeni Mezarlığı

Nüfus değiştir

İlçenin nüfusu 2022 genel nüfus sayımına göre 27.147'tür. Bunun 14.689'u ilçe merkezinde, 12.884'ü belde ve köylerde yaşamaktadır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1990[6] 31.436 10.079 21.357
2000[7] 27.611 16.541 11.070
2007[8] 26.988 14.118 12.870
2008[9] 30.906 15.666 15.240
2009[10] 27.342 14.208 13.134
2010[11] 27.828 14.700 13.128
2011[12] 27.573 14.689 12.884
2012[13] 30.253 17.329 12.924
2013[14] 28.891 28.891 veri yok
2014[15] 28.601 28.601 veri yok
2015[16] 27.722 27.722 veri yok
2016[16] 27.441 27.441 veri yok
2017[16] 27.308 27.308 veri yok
2018[16] 28.555 28.555 veri yok
2019[16] 27.711 27.711 veri yok
2020[16] 27.743 27.743 veri yok
2021[16] 27.307 27.743 veri yok
2022[16] 27.147 27.743 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Yerel yönetim değiştir

Belediye başkanlığı değiştir

Seçildiği yıl Belediye başkanları
2019 Mehmet Cüneyt Aksoy (AKP)
2014 Zeynep Sipcik (BDP)
2009 Süleyman Asan (DTP)
2004 Süleyman Anık (SHP)
1999 Mahmut Kılıç (ANAP)
1994 Mehmet Tevfik Vural (DYP)
1989 Süleyman Anık (ANAP)
1986 Ahmet Kılıç (SHP)[17]

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2015. 
  2. ^ a b "20 yıldır HDP'nin yönettiği yerde, AK Parti'nin zaferi kutlanıyor". Güneş. 2 Nisan 2019. 17 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2019. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  5. ^ "Belediye Kurulmasına Dair Kararlar" (PDF). Resmî Gazete. 31 Aralık 1985. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021. 
  6. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  14. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  15. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  16. ^ a b c d e f g h
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Dargeçit Nüfusu - Mardin". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Mardin Dargeçit Nüfusu". nufusune.com. 
  17. ^ Milliyet Gazetesi, 02.06.1986, sf. 8
  18. ^ "28 belediyeye kayyum atandı" 12 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birgün. 11 Eylül 2016. En son 11 Eylül 2016 tarihinde erişildi.

Dış bağlantılar değiştir