Celia Cruz
Celia Cruz (Celia de la Caridad Cruz Alfonso) (21 Ekim 1925 – 16 Temmuz 2003), Kübalı salsa şarkıcısı. Havana, Küba'da doğan Cruz, kariyerinin büyük bir kısmını Amerika Birleşik Devletleri'nde edinmiş ve orada yaşamıştır.
20. yüzyılın en başarılı Kübalı müzisyenlerinden biri kabul edilen Celia Cruz, 22 altın plak doldurmuştur. Müzik camiasında "La Guarachera de Cuba" (Küba'nın guaracherası) ya da Salsa Kraliçesi olarak anılır.
Cruz, kariyerine yetenek yarışmalarına katılarak başlamış olup ilk kaydını 1948'de Venezuela'da Turpial etiketi ile yapmıştır. Bu kayıtlar Leonard Melody ve Alfonso Larrain orkestraları ile alınmıştır. Celia Cruz, daha önce birçok radyo için de kayıt doldurmuş ancak bu kayıtlar piyasaya sunulmamıştır. 1950'de ünlü Kübalı grup La Sonora Matancera'da solistliğe başlayan Cruz, ilk büyük çıkışını yapmış olur. Baş solistin Porto Riko'ya dönmesinin ardından gruba misafir olarak çağrılan Cruz, önceleri dinleyenler tarafından kabul görmemişse de tüm Küba'da tanınır olmuştur. 15 yıl boyunca La Sonora Matancera ile birlikte Latin Amerika ülkelerine turneye çıkmış, kendisine Café Con Leche ("sütlü kahve") müstearı ithaf edilmiştir. Celia Cruz, sloganı hâline getirdiği "¡Azúcar!" ("Şeker!/Şekerim!/Tatlım!") haykırışıyla hafızalarda yer eder.
1960'ta Küba devriminin ardından Celia Cruz ve grubu, Amerika Birleşik Devletleri'ne iltica ederler. 1962'de grubun trompetçisi Pedro Knight'la hayatını birleştiren Cruz, 1965'te La Sonora Matancera ile yollarını ayırır. ABD vatandaşlığına geçen Celia Cruz, bir daha çok sevdiğini söylediği ülkesine geri dönemez.
1966'da Cruz ve ünlü müzisyen Tito Puente'nin ortak çalışmaları sekiz albüm doğurur. Albümler beklenen başarıyı elde etmeseler de, 1974'te Cruz'un Johnny Pacheco ile birlikte çıkarttığı Celia y Johnny adlı albüm altın plak ödülü kazanır. Celia Cruz kariyerine, Fania markası altında çalışan her orkestradan bir salsa müzisyeninin katılımıyla oluşturulan Fania All Stars grubuyla devam eder. Fania All Stars, İngiltere, Fransa, Zaire ve çeşitli Latin Amerika ülkelerinde konserler verir.
1980'lerde, Celia Cruz birçok Latin Amerika ülkesini dolaşarak hem genç müzisyenlerde hem de kendi çağdaşlarıyla konserler verir, televizyon gösterilerine katılır.
1990 yılında Cruz, Ray Barretto ile birlikte çalıştığı Ritmo en el Corazon albümü ile Grammy ödülüne lâyık bulunur. Cruz, ilerleyen yıllarda, La Sonora Matancera ile birlikte yıldönümü albümlerine imza atar.
1992'de The Mambo Kings adlı filmde Andy Garcia ve Antonio Banderas'a eşlik eder.
Celia Cruz, 2003 yılının Temmuz ayında New Jersey Amerika'da beyin tümörü nedeni ile 77 yaşında hayata veda eder. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Latin Amerika kökenli toplum arasında hatırı sayılır bir itibara sahip olan Cruz'un naaşı, birçok şehirde dolaştırılarak hayranlarının ona son kez saygılarını sunmaları sağlanır.
2004 yılında Cruz'un son albümü "Regalo del Alma" yayımlanır.