Bertrandon de la Broquiere

Bertrandon de la Broquiere (c. 1400 – 9 May 1459) 1432 ve 1433 yıllarında Kudüs'e hac ziyareti gerçekleştirmiş olan Burgundiyalı seyyah. Kaleme aldığı Le Voyage d'Outre-Mer (Denizin ötesine seyahat) adlı seyahatname, uğradığı bölgelerin siyasi vaziyetinden orada yaşayan halkların geleneklerine kadar ayrıntılı bilgiler içerir. Eser, olası bir yeni haçlı seferini kolaylaştırmak için Burgundiya dükünün isteği üzerine Fransızca yazılmıştır. çeşitli yerler hakkında ayrıntılı bilgiler verir.

Bertrandon de la Broquière

Bertrandon, Kuran'ın Latince çevirisini Burgondiya dükü Philip'e veriyor. Gravür (folio 152v) by Jean Le Tavernier from BnF, MS fr. 9087, made in Lille in 1455.

Yaşamı

Bertrandon, muhtemelen on beşinci yüzyılın başlarında Akitanya düklüğünde dünyaya geldi. Onun 1421'den önceki hayatı bilinmiyor. Bertrandon'a 1421'de Burgundiya dükü Philip tarafından esquire unvanı verildi. O hızlı bir şekilde yerine getirdiği bir dizi görev sonucu dükün güvenini kazandı ve 1423'te baş esquire unvanını aldı.

Kutsal topraklara gerçekleştirdiği hac seyahati,1432'nin şubat ayından 1433 yılının ortalarına kadar sürdü. Döndüğünde çok saygı görülen biri haline geldi. 1442'de Dük, Bertrandon'u Artois şehrinin zenginlerinden Jean de Bernieules'in kızı Catherine ile evlendirdi. 1443'te Bertrandon'a Schelde Nehri'nin sol tarafında yer alan oldukça stratejik bir kale olan Rupelmonde'nin yönetimini bıraktı. Bertrandon 1452'te Gent isyancılarına karşı yapılan Gavere Muharebesi'nde dükün yanında hazır bulunmuş ve ertesi yıl barış şartlarını kararlaştıracak olan komitede lord sıfatıyla yer almıştır.

Seyahati

Bertrandon, Şubat 1432'de Gent'ten yola çıkmış, Champagne ve Burgonya üzerinden İtalya'ya geçmiştir. Roma'da papa IV. Eugenius tarafından kabul edildikten sonra 25 Mart'ta Venedik'e gitmek için yola koyulmuştur. Venedik'ten kalkan gemi onu, çoğu Burgundiyalı hacılarla birlikte Mora, Korfu, Rodos ve Kıbrıs'a uğradıktan sonra Yafa Limanı'na ulaştırmıştır. Burada hacılardan alınagelen yüklü haracı Memlük Sultanı Baybars'a ödedikten sonra Kudüs'e varmış, hac farizasını yerine getirdikten sonra Şam üzerinden Anadolu'ya geçmiştir. Esir edilmemek için Türk elbiseleri giyen ve yanındaki bir Memlük'ten Türkçe cümleler de öğrenen Bertrandon Mekke'den dönen Müslüman Türk hacılarla birlikte Karamanoğlu Beyliği'nin topraklarından geçerek İstanbul'a varmıştır. Bizans başkentinden Osmanlı'nın egemenliği altındaki Balkanlara uğrayan Bertrandon bölgedeki Osmanlı fütühatı ve Türkler hakkında çok değerli bilgiler vermiştir:

''...Büyük bir refah içinde bulunan Türk köylüleri, Hristiyan köylülerin çoğunun aksine olarak hiçbir zaman yalın ayak gezmezler, dizlerine kadar çıkan sarı çizme giyerler; Türkler erken kalkar ve işlerine erken giderler; sükunet ve büyük bir gayretle iş görürler; Rumlar, Sırplar ve Bulgarların aksine Türkler, evlerinin kendilerine mahsus olan kısmında evcil hayvan bulundurmazlar; hiçbir Türk temizce yıkanmadan evinden çıkmaz; bir hayvanın yediği yemeği bir Türk yemez; bir tavuk kesmek istediği takdirde bile onu bir müddet temiz yiyecekle besler; merhamet sahibi olan Türk, harpte mecburiyet altında insan öldürür; tabiateiî sükûtî olmasına ve çalışmakla sertleşmiş bulunmasına rağmen şiir kabiliyeti yüksek, ilme meyil ve istidadı çoktur...".

Bertrandon; Bulgaristan, Makedonya, Arnavutluk, Sırbistan, Macaristan ve Avusturya gibi toprakları geçtikten sonra seyahatini bitirir. Bertrandon, Seyahati sonunda Dük Philip'e Kuran'ın latince bir çevirisi ve çeşitli kıyafetler sunmuştur. Dük, Kuran'ı piskopoz John Germain'e gönderirken kıyafetleri saklamıştır.