Bedros Turyan
Bedros Turyan (Ermenice: TAO Պետրոս Դուրեան, RAO Պետրոս Դուրյան, d. 1851 - ö. 1872), Batı Ermenicesi'nde yazan Osmanlı şair, oyun yazarı ve oyuncuydu.
| Bedros Turyan | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1 Ocak 1851 İstanbul, Osmanlı imparatorluğu |
| Ölüm | 1 Ocak 1872 (21 yaşında) İstanbul, Osmanlı imparatorluğu |
| Meslek | şair, oyun yazarı, oyuncu ve çevirmen |
| Milliyet | Osmanlı Ermenisi |
Hayatı ve kariyeri değiştir
Bedros Tourian (alternatif yazım: Petros Duryan), İstanbul'da doğdu. Babası demirciydi ve yoksul bir ailedendi. Keskin bir hassasiyete sahip romantik bir şair, hayranların çok sevdiği bir kitleyi topladı. 21 yaşında tüberkülozdan öldü. Bununla birlikte, bir drama ve şiir mirası bıraktı. Bir vatanseverdi, tarihi oyunları ulusal kurtuluş özleminden esinlenmiştir. Ermeni okul öğretmeni hicivci Hagop Baronyan'dı. Fransızca eğitim alan Turyan, Hugo, Lamartine ve de Musset'te iyi okunmuş ve ana dili olan Ermeni şiirine lirik ve duygusal bir nitelik kazandırmıştır. Kendiliğinden, anlamlı, imgeler ve metaforlarla zengin bir şekilde bahşedilmiş şiirleri, doğal sanatsal parlaklığı ortaya koydu ve eski yazı stilinden gelen yeniliklerin yolunu açtı. Şiirleri Rusça, Fransızca, İngilizce, Almanca ve İtalyanca'ya çevrildi.
Babasının muhalefetine, oyunlar yazmasına ve sahnede performans göstermesine rağmen aktif bir tiyatro hayatı sürdürdü. Ailesinin yoksulluğu göz önüne alındığında, oyunculuğun ona sağladığı maddi avantaj, babasının isteklerine karşı gelmesinde bir etken olabilir. Oyunları sayesinde hızla tanındı ve popülerliğini sürdürdü. Tiyatro eserlerinden bazıları arasında Kara Topraklar (1868), Fatih Artash (1869), Arşakların Evinin Düşüşü (1870), Ermenistan'ın Başkenti Ani'nin Yakalanması (1871) ve Tiyatro veya Sefiller (1871) bulunmaktadır. Tiyatro veya Sefiller adlı tiyatro eserinde sosyal adaletsizlik ve ahlaki çürüme meselesini ele almaktadır; oyunda iki âşık, sahnede intihar eder. Turyan daha uzun bir yaşam sürmüş olsaydı, daha sofistike bir tiyatro repertuvarı geliştirme fırsatı bulabilirdi. Tarih, onu dizilerinden çok dramayla hatırlar; ikincisi başlangıçta yaşamı boyunca ona ün kazandırdı.
Genç öleceğini bilerek, bir şiirde yaratıcıya şikâyet ederken, bir başka şiirde af dileyerek duyguların hız trenine bindi. Gerçekleşmemiş rüyalar ve milletine katkı sağlamak için yaşama kaygısı, yazılarına yansıyan derin acılara ve üzüntülere neden oldu.
Kaynakça değiştir
- KB Bardarkjian, Modern Ermeni Edebiyatına Başvuru Kılavuzu 1500-1920, Wayne State University Press, 1999
- E. Jrbashian, "Petros Durian" (Ermeni Sovyet Ansiklopedisi'nden bir makale)
- Hrand Nazariantz, Bedros Tourian, Poeta armeno: dalla sua vita e dalle sue pagine migliori, con un cenno sull'arte armena, işbirliği ile Franco Nitti Valentini, con una presentazione di Enrico Cardile, Bari, Laterza, 1915.
- Bedros Tourian, I Miserabili: Cinque atti'de dramma, versiyon italiana di Hrand Nazariantz; con prefazione di Alfredo Violante, Milano, Sonzogno, 1916.
- JR Russell, Bosphorus Nights: The Complete Lyric Poems of Bedros Tourian: Translation, Introduction, and Commentary, Armenian Heritage Press, 2005
Dış bağlantılar değiştir
- Amazon.com'da Bedros Toruian
- ArmenianHouse.org'da Bedros Toruian 23 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bedros Tourian'dan 'Toplu Eserler'