Bağdaşıklık
- Bağdaştırma ile karıştırılmamalıdır.
Bağdaşıklık; bir metni oluşturan unsurlar arasındaki anlam bütünlüğü, homojenlik.[1] Bağdaşıklık, anlamsal ilişkiler açısından tanımlanan dilsel bir birlikteliktir. Bir metin yalnızca dilbilgisi kurallarına göre düzenlenmez. Dil öğelerinin açıkladığı özellik ve durumlar arasında anlam bağıntıları da vardır. Bu anlam bağıntılarına bağdaşıklık denir.[2] Dilbilgisel bağlamda doğru görünen bir cümlede anlam ve mantık hataları bulunabilir. Bağdaşıklık, bu tür hataların oluşmasını engeller.
Bağdaşıklık konusu daha çok "anlatım bozukluğu" kapsamında, bağlaşıklık kavramı ile karşılaştırmalı olarak ele alınır. Bağlaşıklık, bir cümlenin yapısal olarak doğru olmasını ifade ederken; bağdaşıklık, anlam bütünlüğü ve mantıksal bağlamda doğru olması demektir. Bir cümlede bağdaşıklık veya bağlaşıklık yönünden hatalar olması, anlatım bozukluğuna neden olur.
Türkçedeki bağdaşıklık hataları başlıca şu başlıklar altında incelenir:
- Gereksiz sözcük kullanımı
- Bir sözcüğün yanlış anlamda kullanımı (benzer sözcüklerin karıştırılması)
- Anlam belirsizlikleri
- Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
- Zamir eksikliğinden kaynaklanan belirsizlikler
- Karşılaştırma hataları
- Noktalama işareti eksikliğinden kaynaklanan anlam hataları
- Çelişen sözcüklerin bir arada kullanılması
- Deyim ve atasözlerinin hatalı kullanımı
- Mantık hataları
Kaynakça değiştir
- ^ "bağdaşıklık." 27 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TDK Sözlük. Erişim: 27 Ekim 2014
- ^ Anlatımın Oluşumu 27 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliedebiyat.com