Avusturya-Macaristan Donanması
Avusturya-Macaristan Donanması (Almanca: Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine, Macarca: Császári és Királyi Haditengerészet) Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun donanmasıydı. Bu donanmaya bağlı gemiler Seiner Majestät Schiff [a] tanımlamasına istinaden SMS kısaltmasını kullanırdı. 1867-1918 yılları arasında faaliyet gösteren donanma I. Dünya Savaşı'nın ardından imparatorluğun mağlup olup dağılmasıyla sona ermiştir. Donanma 1867 Avusturya-Macaristan Antlaşması öncesinde Avusturya Kraliyet Donanması adıyla bilinir.
.svg)
Tarihçe değiştir
Avusturya Donanması Fransız Devrim Savaşları, Napolyon Savaşları, Birinci ve İkinci İtalyan Bağımsızlık Savaşı ve Prusya-Avusturya Savaşında savaşmıştır. Prusya karşısında alınan yenilginin ardından imparatorluk idari yapısında değişikliği gitmiş, Avusturya İmparatoru ülkenin batı ve kuzey bölgelerini denetim altına alırken, Macaristan kralı da Macaristan bölgesinde hüküm sürecektir. 1867 Avusturya-Macaristan Antlaşması uyarınca Avusturya Donanması, Avusturya-Macaristan Donanması haline getirilmiştir. İlk dönemlerde göz ardı edilen donanma sonraki dönemlerde Adriyatik ve Akdeniz'deki önemli donanmalar arasında yer almıştır. 1914 yılı itibarıyla barış zamanı personel sayısı 20 bin seviyesindeydi.
Liman ve üsler değiştir
Avusturya-Macaristan Donanmasının esas üssü bugün Hırvatistan sınırları içinde olan Pula kentiydi. Venedik'in elden çıkmasının ardından Pula'nın önemi artmıştı. Donanmanın bunun dışındaki önde gelen üsleri Trieste ve Kotor'du. Hem Trieste hem de Pula'da büyük tersaneler mevcuttu, ayrıca Pula'daki kuru havuz Akdeniz'deki en büyük tesis sayılmaktaydı.
Deniz harekâtı değiştir
1914 yılına gelindiğinde Avusturya-Macaristan Donanması orta büyüklükte bir donanma olarak öne çıkmaktaydı. İmparatorluğun Akdeniz'de hakim olduğu kıyı şeridi Trieste'den Kotor'a kadar uzanmaktaydı. Donanmadaki çok sayıdaki yeni geminin yanı sıra ilk başlarda Avusturya-Macaristan Donanmasına dahil olan Alman denizaltıları da mevcuttu. Avusturya savaş boyunca ana savaş gemilerini öne çıkan üsleri olan Pola ve Kotor'da tutmuştur. Özellikle Adriyatik Denizinin hakimiyeti için İtalya ile mücadele edilmiştir.
Yaklaşık olarak benzer büyüklükte olan İtalyan Regia Marina donanması da büyük savaş gemilerini Brindisi ve Taranto'da tutmayı tercih etmiştir. Ayrıca İtalyan ve Avusturyalı sabotörler birbirlerinin gemilerini limanda demirliyken etkisiz hale getirmeye çalışmış ve kısmen başarılı olmuşlardır.[b] İtalya'nın Londra Paktı sonrasında İtilaf Devletlerine katılması ve 23 Mayıs 1915 tarihinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğuna savaş ilan etmesi Adriyatik Denizinin önemini artırır.
1915 yılında İtalya Krallığı'nın İtilaf Devletleri saflarında savaşa katılmasıyla beraber strateji, Avusturya-Macaristan Donanmasının Adriyatik Denizi dışına çıkmasının engellenmesi ve bunun için Otranto Boğazı üzerine yapılacak olan abluka üzerine kuruldu. Avusturya-Macaristan Donanması İtalyanlara karşı kimi başarılar kazansa da abluka son tahlilde başarılı olmuştur. Buna rağmen Avusturya-Macaristan ve Alman Donanmasına bağlı denizaltılar Akdeniz'e çıkmayı başarmış ve İtilaf deniz trafiğine zarar verdirmeyi başarmıştır. Denizaltı tehlikesi göz ardı edildiğinde yüzey gemisi olarak İtilaf Devletlerinin Akdeniz genelinde mutlak üstünlüğü kara savaşının kazanılmasında lojistik anlamda ve asker sevkiyatı kapsamında belirleyici olmuştur.
Savaş gemileri[2] değiştir
Komuta heyeti değiştir
| İsim | Rütbe | Görev başlangıç | Görev bitiş |
|---|---|---|---|
| Georges Simpson | 1786. yaz | 1797. Ekim | |
| James Ernest Williams | 1797. Kasım | 1798. Şubat | |
| Andrea Querini (Kont) | 1798. Şubat | 1802.Ocak | |
| Joseph L’Espine (Kont) | 1802. Ocak | 1805. Ağustos | |
| Silvestro Dandolo (Kont) | 1805. Ağustos | 1805. Aralık | |
| Joseph L’Espine (Kont) | 1806. Ocak | 1814. Temmuz | |
| August de Conninck | 1814. Temmuz | 1824. Mart | |
| Amilcaro Paulucci (Baron) | Tuğgeneral | 1824. Mart | 1844. Ağustos |
| Frigyes (Arşıdük) | 1844. Ağustos | 1847. Ekim | |
| Silvestro Dandolo (Kont) | 1847. Ekim | 1847. Kasım | |
| Anton von Martini | 1847. Kasım | 1848. Mart | |
| Gyulai Ferenc (Kont) | 1848. Mart | 1848. Eylül | |
| Anton von Martini | 1848. Eylül | 1849. Ocak | |
| Gyulai Ferenc (Kont) | 1849. Şubat | 1849. Mart | |
| Hans Birch von Dahlerup | 1849. Mart | 1851. Ağustos | |
| Franz von Wimpffwen (Kont) | 1851. Ağustos | 1854. Eylül | |
| Ferdinánd Miksa (Arşıdük) | 1854. Eylül | 1864. Ocak | |
| boş | 1864. Ocak | 1868. Mart | |
| Wilhelm von Tegetthoff (Baron) | Tuğgeneral | 1868. Mart | 1871. Nisan |
| Friedrich von Pöck | Amiral | 1871. Nisan | 1883. Kasım |
| Maximilian Daulebsky von Sterneck (Baron) | Amiral | 1883. Kasım | 1897. Aralık |
| Hermann von Spaun (Baron) | Amiral | 1897. Aralık | 1904. Ekim |
| Rudolf von Montecuccoli (Baron) | Amiral | 1904. Ekim | 1913. Şubat |
| Anton Haus | Amiral | 1913. Şubat | 1917. Şubat |
| boş | 1917. Şubat | 1917. Nisan | |
| Maximilian Njegovan | Amiral | 1917. Nisan | 1918. Şubat |
| boş | 1918. Şubat | 1918. Kasım | |
| Anton Haus | Amiral | 1914. Temmuz | 1917. Şubat |
| Maximilian Njegovan | Amiral | 1917. Şubat | 1918. Şubat |
| Miklós Horthy | Amiral/Tuğgeneral | 1918. Şubat | 1918. Kasım |
| Ludwig von Fautz | Tuğgeneral | 1865. Temmuz | 1868. Mart |
| Wilhelm von Tegetthoff (Baron) | Tuğgeneral | 1868. Mart | 1871. Nisan |
| boş | 1871. Nisan | 1872. Ekim | |
| Friedrich von Pöck (Baron) | Amiral | 1872. Ekim | 1883. Kasım |
| Maximilian Daulebsky von Sterneck zu Ehrenstein | Amiral | 1883. Kasım | 1897. Aralık |
| Hermann von Spaun (Baron) | Amiral | 1897. Aralık | 1904. Ekim |
| Rudolf von Montecuccoli (Kont) | Amiral | 1904. Ekim | 1913. Şubat |
| Anton Haus | Amiral | 1913. Şubat | 1917. Şubat |
| Karl Kailer von Kaltenfels | Tuğgeneral | 1917. Şubat | 1917. Nisan |
| Maximilian Njegovan | Amiral | 1917. Nisan | 1918. Şubat |
| Franz von Hulob | Tuğgeneral | 1918. Şubat | 1918. Kasım |
Notlar değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Sancak veritabanı 3 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca) 4 Ağustos 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ Tüm donanma gemilerinin resminin bulunduğu veri tabanı 3 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca) 4 Ağustos 2021 tarihinde erişilmiştir