Astronom Kopernik veya Tanrı ile Sohbetler
Astronom Kopernik veya Tanrı ile Sohbetler (Lehçe: Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem), Polonyalı ressam Jan Matejko tarafından yapılmış olan ve Nikolas Kopernik'i bir kulenin balkonunda gökyüzünü gözlemlerken tasvir eden bir yağlı boya tablosudur. Matejko'nun 1873 yılında tamamladığı eser, günümüzde Kraków'daki Jagiellon Üniversitesi'nin koleksiyonunda yer almakta ve üniversiteye ait ana binanın büyük salonunda sergilenmektedir. Matejko bu tabloyu, halka ilham vermek adına Polonya tarihindeki önemli kişi ve olayları aktarmayı hedeflediği bir serinin parçası olarak resmetmiştir.[1]
| Lehçe: Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem | |
| |
| Sanatçı | Jan Matejko |
|---|---|
| Yıl | 1873 |
| Tür | Tuval üzerine yağlı boya |
| Boyutlar | 225 cm × 315 cm (89 in × 124 in) |
| Konum | Jagiellon Üniversitesi, Kraków |
Tarihi değiştir
Matejko, 1871 yılında Kopernik'in doğumunun 400. yıldönümü olan 1873'e hazırlık olarak bu resim üzerinde çalışmaya başladı. Jagiellonian Üniversitesi'nde bulunan araştırma materyallerinden faydalandı ve resim üzerinde çalışmaya başlamadan önce birkaç karakalem çizimi ve iki yağlı boya eskizi yaptı. 1872 yılının yaz aylarında Kraków'daki eski dairesinin zor koşullarında tuval üzerinde çalışmaya başladı. O dönem çizdiği bir karikatürde kendisini ve dairesindeki zor çalışma şartlarını komik bir biçimde ele alan Matejko, tabloyu 1873 yılının başlarında yeni bir stüdyoda tamamladı.[2]
Kopernik'in Kraków'daki dört yüzüncü yıldönümü etkinliğini düzenleyen organizatörler Matejko'nun çalışmasına kayıtsız kalarak tabloyu sergilemediler. Bunun üzerine Kopernik'in memleketi olan ve o dönemde Alman yönetimi altında bulunan Toruń'un belediye meclisi tabloyu satın almak istedi. Ancak Matejko, muhtemelen milli gururundan dolayı, bu teklifi reddetti ve bunun yerine Kraków'da kendi sergisini düzenlemeye karar verdi. Tabloyu Şubat 1873'te Wielopolski Sarayı'nda ve ardından Kraków Kent Konseyi binasında sergilemeyi başardı. Etkinlikten elde edilen gelir hayır kurumlarına bağışlandı. Hem olumlu hem de olumsuz geri dönüşler alan tablo aynı yıl Viyana'da sergilendi. Mart ayında 12.000 Polonya zlotisi toplayan Kraków sakinleri tabloyu satın alarak Jagiellonian Üniversitesi'ne bağışladılar. Tablo, o tarihten beri üniversitenin ana binasında sergilenmektedir.[2]
Mayıs 2021 tarihinde tablo, Jagiellonian Üniversitesi yetkilileri tarafından geçici bir sergi için dört aylığına Londra'daki Ulusal Galeri'ye ödünç verildi ve böylece ilk kez Polonyalı bir sanatçının eseri Londra Ulusal Galerisi'nde sergilenmiş oldu.[3][4]
Tasviri değiştir
Resim, Frombork Katedrali'nde rahiplik yapan bilim adamı Nikolas Kopernik'i geceden şafağa geçiş sırasında gökyüzünü gözlemlerken diz çökmüş bir biçimde tasvir etmektedir. Frombork'taki katedralin yakınındaki yüksek bir balkonda, muhtemelen gözlemevinde, tasvir edilen Kopernik'in etrafında çeşitli astronomik aletler bulunmaktadır. Hemen yanında duran büyük bir tahta üzerine çizilmiş güneş merkezli model, Kopernik'in Göksel Kürelerin Devinimleri Üzerine eserinde kendi çizdiği gerçek bir resme dayalıdır. Sahne muhtemelen, Kopernik'in kendi günmerkezlilik keşfine ikna olduğu bir aydınlanma anını tasvir etmektedir.[2]
Kompozisyonun ana özellikleri arasında 16. yüzyıl kostümü ve nesnelerin sembolik bir anlatının parçası olarak kullanılması yer alıyor. Ayrıca Kopernik'in etrafında atmosferik perspektife sahip simetrik bir odak noktası, merkezi bir öğenin etrafında düzenlenmiş radyal bir ışık dengesi ve çevredeki koyu renklerle etkileyici kontrastlar bulunmaktadır. Kopernik'in aydınlanma anı, neredeyse bir sahne aydınlatması kullanılarak yansıtılmıştır. Tablodaki Kopernik figürünün resmedilmesi sürecinde tıp doktoru Henryk Levittoux ve Matejko'nun yeğeni Antoni Serafiński'nin modellik yaptığı bilinmektedir.[2]
Yorumlanması değiştir
Matejko tarafından tasvir edilen yer bir hayal ürünüdür. Hala Kopernik'in gözlemevinin tam yerini arayan modern bilim adamları, Matejko'nun gözlemevi tasvirinin daha çok "romantik bir bakış açısı" olduğu konusunda hemfikirdir. Matejko, etkileyiciliğini arttırmak adına Kopernik'i bir kulenin tepesinde gösterirken, Kopernik'in gerçek gözlemevinin zemin seviyesinde, muhtemelen evinin bahçesinde olduğu düşünülmektedir.[5]
Matejko'nun tablolarının büyük bir kısmı kalabalık gruplardan oluşan sahneler üzerine kuruludur. Ressamın Kopernik tablosu, Stańczyk tablosuyla birlikte, kendisinin tarzı için istisnai bir eser olarak öne çıkmaktadır.[2]
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ Wanda Małaszewska. "Matejko, Jan." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press, accessed 28 May 2014, http://www.oxfordartonline.com/subscriber/article/grove/art/T055919 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b c d e "Astronom Kopernik czyli Rozmowa z Bogiem". Muzeum Okręgowe. 27 Mayıs 2010. s. 3. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
- ^ "Huge portrait of Copernicus to be seen in UK for first time". The Guardian (İngilizce). 23 Kasım 2020. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020.
- ^ Conversations with God: Matejko's Copernicus. Londra: The National Gallery/Yale University Press. 2021. ISBN 978-1-85709-6699.
- ^ "Skąd Kopernik patrzył w niebo?". DziennikBaltycki.pl. 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2012.