Asimetrik dimetil hidrazin
| Asimetrik dimetil hidrazin (ADMH) | |
|---|---|
 
| |
| Genel | |
| Sistematik adı | Asimetrik dimetil hidrazin |
| Diğer adlar | ADMH, 1,1-Dimetilhidrazin |
| Moleküler formülü | C2H8N2 |
| Molar kütle | 60.1 g/mol |
| Fiziksel görünüm | Şeffaf, sarımtırak, amonyakımsı kokulu |
| CAS numarası | [57-14-7] |
| Benzer bileşikler | Hidrazin, Monometil hidrazin |
| Özellikleri | |
| Yoğunluk ve hali | 0.793 g/cm3, sıvı hal |
| Sudaki çözünürlüğü | Tam çözünür |
| Ergime noktası | -57 °C (216 K, -71 °F) |
| Kaynama noktası | 63 °C (336 K, 145 °F) |
| Tehlikeler | |
| MSDS | Dış MSDS 10 Mayıs 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| EU sınıflandırması | Zehirli (T), Yanıcı (F), Doğaya zararlı (N) |
| NFPA 704 |
3
4
1
|
| Uyarılar |   
|
| R-bilgileri | R45 R11 R23/R25 R34 R51/R53 |
| S-bilgileri | S53 |
Asimetrik dimetil hidrazin (ADMH) veya 1,1-Dimetilhidrazin (ing. Unsymmetrical dimethylhydrazine - UDMH) saydam, zehirli, higroskopik, genel olarak tüm organik aminlerde olduğu gibi keskin amonyakımsı kokuya sahip, uçucu bir sıvıdır. Hava ile temas ettiğinde ortamdaki oksijen ve karbon dioksit gazlarını hızla emerek sarımtırak bir renk alır. Su, etanol ve gazyağı içerisinde tamamen karışabilir. Hava içerisinde %2.5 ile %95 arasındaki konsantrasyonlarda buharı son derece yanıcıdır, ancak ADMH titreşim veya şoka hassas değildir.
Kullanım alanları değiştir
ADMH sanayide en sık havacılık ve uzay alanlarındaki hipergolik roket yakıtlarında belirli bir yükseltgen veya oksitleyici (örn. azot tetraoksit ya da sıvı oksijen) ile beraber bir bi-itken olarak kullanılır. Asimetrik dimetil hidrazin sık kullanılan bir hidrazin türevidir ve o yüzden yanlış bir pratik olsa da bazen sadece hidrazin olarak da adlandırılır. Popüler bir yakıt olarak MIL-D-25064 standardı ile tanımlanmıştır.
ADMH oldukça duyarsız ve dengeli olduğundan sıvı yakıtla çalışan roket ve füzelerin yakıt tanklarında uzun süre depolanabilir. Bu özelliği sayesinde oldukça yoğun ve pahalı olmasına rağmen sıkça kullanılmaktadır. Bazı uzay uygulamalarında ADMH'nin yakın akrabası olan monometil hidrazin tercih edilmektedir. ADMH birçok roket motorunda kerosen yakımına geçiş öncesi sistemin ısıtılması için başlangıç yakıtı olarak da kullanılır. ADMH özellikle yüksek sıcaklıklarda hidrazinden daha dengelidir ve onun yerine veya onunla belirli oranlarda karıştırılarak kullanılabilir. Günümüzde birçok Avrupa, Rus, Hint ve Çin tasarımı roket ve fırlatıcılarda itken olarak sıkça kullanılmaktadır.
Güvenlik değiştir
ADMH zehirli, kanserojen bir maddedir ve yükseltgen (oksitleyici) maddelerle karıştırıldığında patlayabilir. Vücuda oral, teneffüs ve deriden emilerek girebileceğinden gerek üretim, gerek endüstriyel kullanım aşamalarında güvenliğe özen gösterilmelidir. Cornell Üniversitesi tarafından yayınlanan bir araştırmaya göre, doğaya sızan ADMH hava ile tepkimeye girerek dimetilnitrosamin bileşiğini oluşturup özellikle bazı tarım ürünlerinin ve yeraltı su kaynaklarının zehirlenmesinde rol oynamaktadır.[1]
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ "Are pesticides posing intolerable risks?". Cornell University. 4 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.