Artanuci Kilisesi
Artanuci Kilisesi (Gürcüce: არტანუჯის ეკლესია; okunuşu: "art'anucis ek'lesia"), bugün Artvin ilinde, eski Artanuci kasabasında (Adakale) bir Gürcü kilisesidir. Eski Artanuci kasabasına sonradan Adakale dendiği için bu kilise Adakale Kilisesi olarak da bilinir. Artanuci Kilisesi, Ardanuç Kalesi içinde yer alan iki kiliseden biridir.[1]
.JPG) Ardanuç kasabasında Adakale Kilisesi olarak da bilinen Artanuci Kilisesi. Kilisenin kuzeydoğu tarafından görünümü. Fotoğraf: Nikolay Marr, 1904. | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Ardanuç |
| Koordinatlar | 41°07′46″K 42°03′28″D / 41.12944°K 42.05778°D |
| İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
| Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
| Açılış | 9-10. yüzyılda |
| Durum | Harabe |
| Mimari | |
| Mimari tür | Gürcü mimarisi |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Taş |
Artanuci Kilisesi, bugünkü Ardanuç kasabasının eski yerleşimi olan Adakale'nin kuzey ucunda, Ardanuç Suyu vadisine bakan kayalık bir tepede yer alır. Kilise, bu vadinin bir parçası olan düz yüzeyli kayada inşa edilmiştir. Artanuci Kilisesi, neredeyse tamamen yıkılmıştır. Bu yapıdan geriye sadece batı ve kuzey duvarlarının bazı bölümleri, güney duvarının 5 metre yüksekliğindeki orta kısmı ile sunak bölümünün kuzey ve batı duvarları kalmıştır.[2]
Nikolay Marr, Şavşeti ve Klarceti bölgelerini 1904 yılında dolaştığında Artanuci Kilisesi'ni görmüş ve tanımlamıştır. Marr'ın verdiği bilgiye göre kilise dikdörtgen planlı, kapalı haç planlı ve kubbeli bir yapıydı. Dört adet haç kolu orta bölümden açılıyordu. Bu kollardan biri doğudaki yuvarlak formlu apsisle, diğer üç kol köşeli duvarlarla son buluyordu. Haç kollarının arasındaki boşlukları, daha alçak biçimde inşa edilmiş kiler odaları dolduruyordu. Pastoforiumlar birer kapıyla yandaki haç kollarına bağlanıyordu. Sunağın bugüne ulaşmış kapının üzerinde bir kemer bulunmaktadır. Pastoforiumların apsisleri bulunmuyordu. Sunağın apsisinde iki adet pencere vardı. Diğer haç kollarında birer pencere bulunuyordu. Kilise iki giriş kapısına sahipti. Bu kapılardan biri güney cephesinin ortasında yer alıyordu ve kilisenin zeminin altındaki mezar odasına bu kapıdan iniliyordur.[3]
Mimari özelliklerine bakarak Artanuci Kilisesi'nin 9-10. yüzyılda, Gürcü Krallığı döneminde inşa edildiği tahmin edilmektedir.[2]
Kaynakça değiştir
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 129, ISBN 9789941478178.
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 72 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ Niko Mari, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri, Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 251-252 9 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-434-11-2