Ante Pavelić (14 Temmuz 1889, Bradina, Bosna - 28 Aralık 1959, Madrid, İspanya), Hırvat faşist siyasetçi. II. Dünya Savaşı'nda Almanya ve İtalya'nın uydusu olan Hırvatistan Bağımsız Devleti'nin başkanlığını yaptı. Savaşın ardından Nazi kaçış yolları sayesinde Arjantin'e kaçabilmiştir, ömrünün kalan günlerini işlediği savaş suçlarından dolayı yargılanmadan sığındığı Franco İspanyası'nda tamamlamıştır.[1]

Ante Pavelić
Poglavnik
Görev süresi
10 Nisan 1941 - 8 Mayıs 1945
Hükümdar II. Tomislav (1941-1943)
Başbakan Nikola Mandić (1943-1945)
Hırvatistan Bağımsız Devleti
Silahlı Kuvvetler Bakanı
Görev süresi
4 Ocak 1943 - 2 Eylül 1943
Yerine geldiği Slavko Kvaternik
Yerine gelen Miroslav Navratil
Hırvatistan Bağımsız Devleti
Dışişleri Bakanı
Görev süresi
16 Nisan 1941 - 9 Haziran 1941
Yerine geldiği Yeni makam
Yerine gelen Mladen Lorković
Yugoslavya Parlamentosu Üyesi
Görev süresi
11 Eylül 1927 - 7 Ocak 1929
Seçim bölgesi Zagreb
Kişisel bilgiler
Doğum 14 Temmuz 1889(1889-07-14)
Bradina, Koniçe, Bosna-Hersek, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
Ölüm 28 Aralık 1959 (70 yaşında)
Madrid, İspanya
Partisi
Bitirdiği okul Zagreb Üniversitesi
Dini Roma Katoliği
İmzası
Adolf Hitler, Haziran 1941'de Nazi Almanyası'na gelen Ante Pavelić'i karşılıyor. Bu görüşmede de özellikle Hitler "Hırvat devleti gerçekten uzun ömürlü olmak için 50 yıl boyunca millî hoşgörüsüzlük politikasını uygulamalı" dedi.
Başarısız suikast girişiminin ardından 1957 yılında Arjantin'de Lomas del Palomar Hastanesinde Ante Pavelić

Hayatı değiştir

Doğum ve eğitim değiştir

Koniçe'nin kuzeyindeki Ivan Dağı'nın eteklerinde, daha sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Hadžići'nin yaklaşık 15 kilometre (9.3 mil) güneybatısında Bradina'nın Herzegovini köyünde dünyaya geldi.

Pavelić'in ailesi yeni bir aramak amacıyla Jezce'nin dışında Müslüman mektebinin bulunduğu Jezero köyüne taşındı. Burada Bosna ve Müslümanlara karşı tutumunu etkileyen Müslüman geleneklerini ve derslerini öğrendi. Müslüman çoğunlukta olan bir şehir olan Travnik'te büyüdü. Burada ayrıca Cizvit ilkokulunda da eğitim aldı. Daha sonra Boşnak Müslüman kültürünün siyasi görüşleri üzerinde büyük bir etkisi oldu.[2] Hırvat milliyetçiliği duygusu, Lika'yı ebeveynleriyle birlikte ziyaret ederek büyümesi ve burada kasaba halkını Hırvatça konuştuğunu görmesi ve sadece köylülerin dinini değil dilini de fark etmesiyle gelişti. Travnik'te okula devam ederken, Haklar Partisi'nin lideri Ante Starčević'in milliyetçi ideolojilerine ve onun halefi Josip Frank'a bağlı oldu.[3]

Sağlık sorunları 1905'te kısa bir süre eğitimini kesintiye uğrattı. Yaz aylarında Saraybosna-Višegrad arasındaki demiryolunda iş buldu. Eğitimini ağabeyi Josip'in yaşadığı Zagreb'de sürdürdü. Zagreb'de liseye gitti. Dördüncü sınıftaki derslerini tamamlamaması üzerine tekrar sınava girmek zorunda kaldı. Lise yıllarının başlarında, Haklar Partisi'ne[4] ve ayrıca Avusturya-Macaristan Ordusu Albayı Slavko Kvaternik'in kayın babası olan Josip Frank tarafından kurulan Frankovci öğrenci örgütüne katıldı. Daha sonra, Senj'deki lisedeki klasik spor salonunda beşinci sınıfını tamamladı. Sağlık sorunları yine eğitimine ara verdi ve Buzet yakınlarındaki Istria'da işe girdi. 1909'da Karlovac'daki altıncı sınıf derslerini bitirdi. Yedinci sınıf dersleri Senj'de tamamlandı. 1910 yılında Zagrep'te mezun olduktan sonra Zagrep Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne girdi. 1912 yılında Slavonya-Hırvatistan Banı Slavko Cuvaj'a suikast girişiminde bulunduğu şüphesiyle tutuklandı.[5] 1914 yılında hukuk fakültesindeki öğrenimini tamamladı ve Temmuz 1915'te doktorasını aldı. 1915-1918 yılları arasında Haklar Partisi başkanı Aleksandar Horvat'ın bürosunda görev yaptı. Görevini tamamladıktan sonra Zagreb'de avukat oldu.[6]

Siyasi yükselişi değiştir

Zagreb'de avukatlık yaparken, milliyetçi Hırvat Halk Partisi'ne girdi. 1920'de Zagreb il ve eyalet meclisine seçildi. 1927-29 yılları arasında Yugoslav Parlamentosu'nda (Skupština) milletvekili olarak görev yaptığı sırada ülkenin merkezileştirilmesine şiddetle karşı çıktı.

Ustaşa'yı kurması ve Kral I. Aleksandar'ın öldürülmesi değiştir

Kral Aleksandar'ın 1929 yılında diktatörlük yetkileriyle donatılması üzerine İtalya'ya geçti ve Ustaşa adlı örgütü kurdu. Ustaşa programında, tren saldırıları ve suikastlar gibi terör eylemlerini birleştirdi; 1932'de Lika'da küçük bir ayaklanma gerçekleştirdi. Ustaşa, 9 Ekim 1934 tarihinde Bulgar milliyetçisi örgüt IMRO ile birlikte Marsilya'da Kral I. Aleksandar'ı öldürdü. Gıyaben Fransa'da yargılanarak cezalandırıldı ve uluslararası baskı altında İtalyanlar tarafından 18 ay boyunca hapsedildi ve takip eden dönemde Ustaşa büyük oranda etkisiz hale geldi.

II. Dünya Savaşı'nda Ustaşa ve Hırvatistan Bağımsız Devleti değiştir

Yugoslavya'nın Nisan 1941'de Mihver Devletleri'nin denetimine girmesinden sonra Bosna'yı ve Dalmaçya'nın bir bölümünü içine alan Bağımsız Hırvatistan Devleti'nin başkanı (poglavnik) oldu. Zadom Spremni (Anavatan İçin Hazırız) sloganını benimseyen Ustaşa rejimi Ortodoks Sırplara ve Yahudilere karşı bir soykırım politikası uyguladı.

Savaş Sonrası değiştir

Almanların yenilmesi ve Josip Tito önderliğindeki komünist Partizanların başarısı üzerine Mayıs 1945'te Hırvatistan'dan ayrıldı, Avusturya ve İtalya'da Cizvit manastırlarında saklandı; Nazi kaçış yolları sayesinde sahte bir kimlikle Cenova'dan 1948'de Arjantin'e kaçtı.[1]

1957'de düzenlenen bir suikasttan kurtuldu ve Paraguay'a kaçtı; 29 Kasım 1957 tarihinde Franco İspanyası'nın başkenti Madrid'e geldi. Hırvat Kurtuluş Hareketi'nin üyeleri ile temasa devam etti ve dünyanın dört bir yanından ziyaretçi kabul etti. Muhtemelen İspanyol yetkilileri ile anlaşarak, ailesi ile gizlice yaşıyordu ve kendisine sığınma hakkı verilmesine rağmen, İspanyol yetkililer onu halkın gözü önünde yaşamasına izin vermedi. 1958 yazında Madrid, Münih Hırvat Dernekleri Meclisi'ne bir mesaj gönderdi. Tüm Hırvatların Hırvatistan'ı yeniden kurulması amacı ile birleşerek bağımsız bir devletin kurulması arzusunu dile getirdi.

Vasiyetinde Hırvat Kurtuluş Hareketi'nin başkanı olarak halefi olan Stjepan Hefer'i gösterdi. 28 Aralık 1959 tarihinde, 70 yaşında, Madrid'deki bir Alman hastanesinde öldü. Naaşı Madrid'in en eski özel mezarı olan San Isidro Mezarlığında toprağa verildi.[1]

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c 17 Mart 2020 tarihli 7 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Pais makalesi (İspanyolca) 25 Mart 2022 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ Sedlar 2009.
  3. ^ Tanner 2001, s. 124.
  4. ^ Dizdar et al. 1997, s. 307.
  5. ^ Tanner 2001, s. 125.
  6. ^ Dizdar et al. 1997, s. 306.