Alexander Bajbeuk-Melikyan
Alexander Bajbeuk-Melikyan (Gürcüce: ალექსანდრე ბაჟბეუქ-მელიქიანი, Ermenice: Ալեքսանդր Բաժբեուկ-Մելիքյան, Rusça: Александр Александрович Бажбеук-Меликов; 11 Eylül 1891 - 20 Temmuz 1966), Ermeni kökenli Gürcü ressam, grafik tasarımcı ve heykeltıraş.
| Alexander Bajbeuk-Melikyan | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 11 Eylül 1891 Tiflis, Rus İmparatorluğu (günümüzde Gürcistan) |
| Ölüm | 20 Temmuz 1966 (74 yaşında) Tiflis, Gürcistan SSC |
| Uyruk | Gürcü, Ermeni |
| Sanat eğitimi | İmparatorluk Güzel Sanatlar Akademisi |
| Katıldığı akımlar | Sembolizm |
| Ödüller | |
| Gürcistan SSC Onur Sanatçısı | |
İlk yılları değiştir
.jpg)
Alexander Alexandrovich Bajbeuk-Melikyan, 1891 yılında Gürcistan'ın Tiflis şehrinde doğdu. Tiflis'in yerlisi olan bir ailede büyüyen Bajbeuk-Melikyan, 1903 yılında Kafkasya Güzel Sanatları Teşvik Derneği Resim ve Heykel Okulu'nda öğrenimine başladı.[1] Burada bir öğrenci olan Lado Gudiaşvili ile tanıştı. 1910'da ressam Vasily Nikitich Meshkov'un atölyesinde eğitime başlamak için Moskova'ya gitti. Ertesi yıl, Sankt-Peterburg'da bulunan İmparatorluk Güzel Sanatlar Akademisi'ne katıldı.
1913'te Rus İmparatorluk Ordusu'na alınan Melikyan I. Dünya Savaşı yıllarını Odessa cephesinde geçirdi. 1917'de Tiflis'e döndü ve kendi bağımsız sanat kariyerine başladı.
1919'da, daha sonra ilk karısı olacak Nektar ile tanıştı. Çiftin Lavinia Bajbeuk-Melikyan isimli bir kızları oldu. İkinci evliliğini Lydia Meshkorudnikova ile gerçekleştiren Bajbeuk-Melikyan'ın Vazgen isimli bir oğlu ve Zuleika isminde bir kızı olmak üzere iki çocuğu daha oldu.[2] Her iki kızı da tıpkı babaları Bajbeuk-Melikyan gibi ressam oldu.
Kariyeri değiştir
1922 ve 1929 yılları arasında Gürcü ressam Mosė Toidze'nin atölyesinde ders veren Bajbeuk-Melikyan, buradan ayrıldıktan sonra 1938 yılına kadar Gürcistan Sanat Akademisi'nde eğitmenlik yaptı.
1920'lerde Tiflis'te Avangart akımına katılan ressamlardan biri Bajbeuk-Melikyan, David Kakabadze gibi Gürcü ressamlar ve şair Kara-Darvish gibi Fütüristler ile birlikte çalışmalar yaptı.[3]
1935'te Bajbeuk-Melikyan'ın milliyetçi şairler Yeğişe Çarents ve Titsian Tabidze ile arkadaş olması Sovyetler Birliği devlet birimi NKVD'nin dikkatini çekti. 1937'de Doğu'nın Şafağı gazetesi onu halk düşmanı olarak nitelendiren bir makale yayınlayınca Gürcistan Sanatçılar Birliği'nden ihraç edildi. Aynı yıl Bajbeuk-Melikyan'ın arkadaşları Çarents ve Tabidze idam edildi. Bu durum Bajbeuk-Melikyan'ın tutuklanma korkusuyla yaşamasına sebep oldu. İspanya İç Savaşı yıllarında İspanyol gerillaları isimli tablosuyla Cumhuriyetçileri desteklediğini göstermesiyle birlikte itibarını geri kazandı.[2]
1961'de Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Onur Sanatçısı unvanını aldı.[1]
Ailesi, Bajbeuk-Melikyan'ın iki binden fazla tuval resmettiğini ancak bunları acımasızca eleyerek yaklaşık yüze indirdiğini tahmin ediyor. Mükemmeliyetçi bir yapısı olduğu için her yeni tablosundan sonra eski resimlerinin üzerinden geçer ve standardına uymadığını düşündüğü tabloları yok ederdi. Kızı Lavinia 1936'da tablolarından oluşan bir katalog oluşturduğunda 110 eseri bulunmaktaydı. 1966 yılında hayatını kaybettiğinde arkasında bıraktığı eser sayısı hala 110'du.[2]
2003 yılında Bajbeuk-Melikyan'ın yirmi bir adet tablosu kızı Lavinia'nın evinden çalınmıştır.[4] Hırsızlar daha sonra yakalanarak mahkeme karşısına çıkartılmış olsa da tablolar bulunamamıştır.[5]
Sanatsal tarzı değiştir
Bajbeuk-Melikyan, tasvir ettiği kadın figürleriyle tanınmaktadır. Sihirbazlar, jonglörler, çıplak kadınlar ve egzotik kostümlü kadınlar bazı önemli resim özneleri olarak öne çıkmaktadır. Ressam arkadaşı Gudiaşvili gibi kendisi de şehvetli kadınlar tabloları çizdi ancak Bajbeuk-Melikyan'ın tabloları arkadaşının eserlerine göre daha yoğun ve tutku doluydu. Seks temasına karşı tutucu bir tavır gösteren Sovyet yetkililerine karşı sessiz bir protestoya öncülük etti. Böcklin'den etkilenerek özenle tamamlanmış tablolar ortaya çıkardı, sonraki dönemlerde Rembrandt'tan ilham alarak daha gösterişli resimler oluşturdu.[6] Çalışmaları, önceki yüzyılların renkçi ressamlarının tarzını sürdüren dinamik fırça darbeleri ve renkler içermektedir.[3]
Sirk teması, ilk yıllarından itibaren eserlerinde önemli bir yer edinmiştir. Sirkteki eski geleneklerin onun çağına kadar gelmesinden ve bu geleneklerin sunumlarına ait yapay güzelliklerden oldukça etkilenmiştir. Bajbeuk-Melikyan, Avludaki ayı (1925) ve Ortachala'daki Değirmen (1930) gibi eserlerinde de çizdiği Transkafkasya şehirlerinin eski mahallelerinin eşsiz yaşamından da ilham almıştır. Klasik ressamlardan etkilenmesi nedeniyle 1930'ların ortalarına kadar tablolarında koyu bir renk şeması kullanmıştır. Eserlerinde, renk kontrastları kullanarak figürlerin ve nesnelerin yönlerini beklenmedik ve dramatik bir şekilde aydınlatmayı severdi. Tablolarında oluşturduğu dünyalar çoğunlukla romantik temalıdır. Eserlerini oluşturduğu yüzyıl içerisinde zamanla kullanımı azalan temaları modern bir biçimde yeniden ortaya çıkarmıştır.[7]
Eserlerinde tasvir ettiği konular yıllar içerisinde çok fazla değişmeyen Bajbeuk-Melikyan, en sevdiği motifleri farklı biçimlerde şekillendirerek defalarca kullanmıştır. Ancak tablolarının duygusal yapısı yıllar içerisinde değişimlere uğramıştır. Romantik temel üzerine kurulan gizem ve muğlaklık temaları 1940'larda yerini yavaş yavaş daha aşikar temalara bırakmıştır. Ayrıca kariyerinin başından beri tek renk ağırlıklı kullandığı renk şeması yerine parlak ve çok renkli bir renk paletine geçiş yapmıştır.[7]
Sergileri değiştir
1919'da, Lado Gudiaşvili ile birlikte, Tiflis'te eserlerinden oluşan bir sergi açtı.
1935'te Ermenistan'ın Erivan şehrinde ilk kişisel sergisini açtı. Bu sergi, onun çalışmalarına henüz aşina olmayan Ermeni aydınları arasında büyük ilgi gördü ve bunun neticesinde sergi oldukça başarılı oldu. Rus yazar Lilya Brik serginin beklenmedik bir sevinç olduğunu yazdı.[2]
1968'de ölümünden sonra Tiflis, Moskova ve Erivan'da kendisi adına bir sergi düzenlendi.
Sonraki yılları değiştir
1960'larda Bajbeuk-Melikyan, Erivan'a sık sık seyahat etti ve burada Minas Avetisyan da dahil olmak üzere genç Ermeni sanatçılarla tanıştı, arkadaş oldu ve onları teşvik etti.[8]
1964-1966 yılları arasında sağlığı kötü olmasına rağmen çalışmaya devam etti.
Bajbeuk-Melikyan, 20 Temmuz 1966'da Tiflis'te 74 yaşında hayatını kaybetti.
Kaynakça değiştir
- ^ a b Бажбеук-Меликян (Rusça). Сов. художник. 1971. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
- ^ a b c d "Александр Бажбеук-Меликов" (Rusça). Yerevan.ru. 16 Temmuz 2009. 19 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
- ^ a b "Alexander Bazhbeuk-Melikov". Modernism.ge. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
- ^ Gayane Abrahamyan (19 Eylül 2003). "Arts Digest : A capsule review and preview of art and entertainment in Armenia". Armenia Now. 17 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
- ^ "Birth of Lavinia Bazhbeuk-Melikian". The Armenian Prelacy. 2 Nisan 2020. Erişim tarihi: 14 Nisan 2022.
- ^ Art of the Soviets: Painting, Sculpture, and Architecture in a One-Party State, 1917-1992. Manchester University Press. 1993. ISBN 978-0-7190-3735-1. Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
- ^ a b Сто памятных дат: художественный календарь на 1971 год (Rusça). Советский художник. 1970. s. 352.
- ^ "Alexandre Bajbeuk-Melikian". Los Angeles: Mooradian Gallery. 2006. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.