Alaungpaya (Birmanca ya da Burmaca: အလောင််ဘုရ််), Alaunghpaya veya Alaung-Phra olarak da telaffuz edilir, (d. 24 Ağustos 1714[1] - ö. 11 Mayıs 1760[2][3]), Burma(Myanmar)'da Konbaung Hanedanlığı'nın kurucusudur. Bir zamanlar Yukarı Burma'daki küçük bir köyün eski şefi olan Alaungpaya, Siyam'a düzenlediği sefer sırasında hastalıktan öldüğünde, Burma'yı birleştirmiş, Manipur'u ele geçirmiş, Lan Na'yı fethetmiş ve restore edilen Hanthawaddy Krallığı'na yardım eden Fransız ve İngilizleri yenmişti. Dagon çevresine yeni yerleşim yerleri ekleyerek genişletmiş ve şehri Yangon şehri olarak adlandırmıştır.[4] Burma'yı üçüncü kez birleştirdiği için Burma tarihinde, Anawrahta ve Bayinnaung ile birlikte Burma'nın en büyük üç hükümdarından biri olarak kabul edilir.[5]

Alaungpaya
အလောင်းဘုရား
Alaungpaya Heykeli Myanmar Ulusal Müzesi önü (Yangon)
Burma Kralı
Hüküm süresi29 Şubat 1752 – 11 Mayıs 1760
Taç giymesi17 Nisan 1752
Önce gelenMahadhammaraza Dipadi
Sonra gelenNaungdawgyi
Doğum24 Ağustos 1714
Moksobo
Ölüm14 Mayıs 1760 (45 yaşında)
Kinywa, Martaban
DefinShwebo
Eş(ler)iYun San
Çocuk(lar)ıNaungdawgyi
Hsinbyushin
Bodawpaya
Tam adı
Sīri Pavara Vijaya Nanda Jatha Mahādhammarāja
(သီရိ ပဝရ ဝိဇယ နန္ဒ ဇဌ မဟာ ဓမ္မရာဇ)
HanedanKonbaung
BabasıMin Nyo San
AnnesiSaw Nyein Oo
DiniTheravada Budizm

Kökeni değiştir

Gelecekteki Kral Alaungpaya, Min Nyo San(မင်းညိုစံ) ve eşi Saw Nyein Oo(စောငြိမ်းဦး)’nun çocukları olarak, 24 Ağustos 1714'te Ava'nın (Inwa) yaklaşık 100 kilometre(62 mil) kuzeybatısında bulunan ve Mu Nehri Vadisi'ndeki birkaç yüz haneden oluşan Moksobo köyünde Aung Zeya (အောင်ဇေယျ"Muzaffer Galip") olarak doğdu. Mu Vadisi'ni nesiller boyu idare eden soylu bir ailenin ikinci oğludur. Babası Moksobo köyünün şefiydi ve amcası Kyawswa Thing(ကျော်စွာထင်) ya da daha çok bilinen adıyla Sitha Mingyi (စည်သာမင်းကြီး) ise Mu Vadisi Bölgesinin efendisiydi.[6] Alaungpaya Pagan kraliyet çizgisinden olan Ava kralları Mohnyin Thado, Narapati I ve Thihathura’nın soyundan geldiğini iddia etmiştir.[7] Alaungpaya, 1730 yılında komşu köy olan Siboktara (စည်ပုတ္တရာ) şefinin kızı ve aynı zamanda da kuzeni olan Yun San (ယွန်းစံ) ile evlendi. Bu evlilikten altı oğlu ve hayatta kalan üç kızı oldu.(Dördüncü kızı genç yaşta ölmüştür.)[3][8]

(Kral Alaungpaya'nın Aile Soy Ağacı)

Atula ThiriNarapati I of Ava
1413–1468
r. 1442–1468
Thihathura of Ava
1431–1480
r. 1468–1480
Ameitta ThiriNawrahta I of MyeduMin Hla Htut of SagaingMingyi Phyu of Sagaing
Bodaw Shin MedawNawrahta II of Myedu
Min ThinkhayaMin Shwe Chu
Min Ne WunMin PadamyaMin Ne Tun
Min Ye SawMin Ye HtweKhin Myo Hpaw
Hmantha MingyiMin Chit Ma-NyiMingyi Shwe
Min Mya-KonMin Toe KhinMin Nandi
Siboktara MinMin Sit Naing
of Talok
Khin Min Pyo
Saw Nyein OoMin Nyo San
Aung Zeya
1714–1760
r. 1752–1760

Moksobo şefi ve Mu vadisinin şef yardımcısı değiştir

Aung Zeya, Taungoo Hanedanının otoritesinin hızla gerilediği bir dönemde büyüdü. 1724'ten beri Yukarı Burma'nın giderek daha derin kısımlarını yağmalayan Manipuri baskınlarına karşı, Ava'daki "saray kralları" savunma yapamamışlardı. Ava, 1727'de ayaklanan güney Lanna'yı (Chiang Mai) geri alamadı ve 1730'larda kuzey Shan eyaletlerinin Mançu Qing hanedanlığı tarafından ilhakını engelleyecek hiçbir şey yapamadı.

Mu Vadisi, her yıl yapılan Manipuri baskınlarının doğrudan güzergahı üzerindeydi. Burma, Manipur'dan çok daha büyük olmasına rağmen, Ava baskınlarını önleyemedi veya Manipur'u cezalandırmak için üzerlerine sefer düzenleyemedi. Burma halkı, akıncıların köyleri yakmalarını, tapınakları yağmalamalarını ve esir almaları çaresizce izledi.[9]

Kraliyet otoritesinin yokluğundaki bu sıkıntılı zamanlarda Aung Zeya gibi insanlar öne çıkmaya başladı. Henüz yirmili yaşlarının başında köyünün şefi olarak babasının sorumluluklarını üstlendi. Bir ingiliz elçisinin[10] tarifine göre herkesten oldukça uzundu, (1,80 m) boyunda, sağlam yapılı ve yüzünde güneş yanığı bulunan Aung Zeya, liderlik etme konusundaki doğal yeteneği ile vadi boyunca soylu kişiler tarafından lider olarak görülmekteydi. Vadi halkı tekrarlanan baskınlara karşı savunma yapabilmek için konuyu kendi ellerine almaya başladılar.[9]

Ava'daki hastalıklı rejim potansiyel rakiplere karşı oldukça ihtiyatlıydı. 1736 yılında Ava ordusu başkomutanı Taungoo Yaza, köy şefinin mevcut rejim için potansiyel bir tehdit olup olmadığını kontrol etmek için Aung Zeya'yı Ava'ya çağırdı. Taungoo Yaza, 22 yaşında olan Aung Zeya'nın tahtla ilgili herhangi bir planının olmamasından memnun olmuş ve ona kral adına Bala Nanda Kyaw (ဗလနန္ဒကျော်) unvanını vermiştir. Aung Zeya, Mu Vadisi'nin efendisi olan amcasının yardımcısı ve vergi tahsilatından ve düzenin korunmasından sorumlu idari yönetici olan kyegaing (ကြေးကိုင်, [tɕéɡàɪɰ̃]) olmuştur.[11]

Konbaung hanedanlığının kuruluşu değiştir

Ava yönetiminin otoritesi ilerleyen yıllarda azalmaya devam etmiştir. 1740 yılında Aşağı Burma Krallığı dağıldı ve Bago'da başkentle birlikte Restore Edilmiş Hanthawaddy Krallığı kuruldu. Ava yönetiminin güneyi kurtarmak için yaptığı zayıf girişimler başarısızlıkla sonuçlandı. Ava ve Bago arasındaki düşük yoğunluklu savaş, Bago'nun son saldırıyı başlattığı ve Yukarı Burma'yı tam güçle istila ettiği 1751 yılının sonlarına dek devam etmiştir. Fransız Doğu Hindistan Şirketi tarafından tedarik edilen ateşli silahlar ve Hollandalı ve Portekizli paralı askerler tarafından desteklenen Hanthawaddy kuvvetleri, 1752'nin başlarında Ava'nın kapılarına ulaşmıştır. Hanthawaddy veliahtı Upayaza, Yukarı Burma'daki tüm idari yöneticilere boyun eğme çağrısında bulunmuştur. Bazıları iş birliği yapmayı seçmiş, fakat Aung Zeya gibi olanlar ise direnmeyi tercih etmiştir.

Aung Zeya, Mu Vadisi'ndeki 46 köyü direnişe katılmaya ikna etmişti.[12] Yukarı Burma'da bir zamanların gururlu krallığının maruz kaldığı sayısız küçük düşürmeyi telafi etmeye hazır olan "son derece gururlu bir kadın ve erkek grubu"nu etrafında bulmuştur.[9] Hanthawaddy kuvvetleri Ava'nın dış duvarlarını yıkmak üzereyken, Aung Zeya kendisini 29 Şubat 1752'de (Tabaung dolunayı, 1113 ME) Alaungpaya ("Geleceğin Budası", Maitreya)[13] kraliyet adı ile kral ilan etti ve Konbaung Hanedanlığını kurdu. Kraliyet adı tam olarak Thiri Pwara Wizaya Nanda Zahta Maha Dhamma Yazadiyaza Alaung Mintayagyi''dir (သီရိပဝရ ဝိဇယနန္ဒဇာထ မဟာဓမ္မ ရာဇာဓိရာဇာ အလောင်းမင်းတရားကြီး).

Herkes ikna olmamış ve 23 Mart 1752'de Ava düştükten sonra Alaungpaya'nın öz babası olan Nyo San onu boyun eğmeye çağırmıştır. Ona göre ağır tahkim edilmiş Ava'yı yağmalamış olan iyi donanımlı Hanthawaddy ordusuna karşı Alaungpaya'nın çok sayıda savaşmak isteyen adamı olmasına rağmen, sadece birkaç tüfek ve küçük tahkimatla hiç şansı yoktu. Alaungpaya yaşanan bu durum karşısında yılmamış ve “Ülkeniz için savaşırken, az mı çok mu olduğunuzun önemi yoktur. Önemli olan, yoldaşlarınızın kalpten olması ve güçlü kollara sahip olmasıdır” demiştir. Günümüzde Shwebo olarak yeniden adlandırılan köyünde tahkimat yapmış ve etrafına hendek inşa ederek savunmaya hazırlamıştır. Ormanda kazıklardan setler yapmış, göletleri yok etmiş ve kuyuları doldurmuştur.[14]

Burma'nın yeniden birleşmesi (1752-1759) değiştir

Yukarı Burma (1752–1754) değiştir

Konbaung, paniğe kapılmış Yukarı Burma'da bağımsız olarak ortaya çıkan birçok direniş gücünden sadece biriydi. Hanthawaddy komutanlığı önemli bir hata yaparak Ava zaferini Yukarı Burma'yı da ele geçirmek olarak adlandırmış ve işgal esnasında kullandığı kuvvetlerin üçte ikisini Bago'ya geri çekerek, sadece püskürtme olarak gördüğü operasyon için kuvvetlerinin üçte birini (10.000'den az kişi[15]) geride bırakmıştır. İlk başlarda uyguladıkları bu strateji işe yaramış ve Hanthawaddy kuvvetleri, bugünkü kuzey Sagaing bölgesine kadar olan yerlere karakollar kurmuş ve bugünkü kuzey Mandalay bölgesindeki Gwe Shan Madaya halkından müttefikler bulmuştur.

Her şeye rağmen, Alaungpaya'nın güçleri, biat etmesini sağlamak için üzerine gönderilen ilk iki Hanthawaddy müfrezesini yok etti. Daha sonra, General Talaban'ın liderliğindeki birkaç bin kişilik Hanthawaddy ordusu tarafından bir ay süren kuşatmadan kurtuldular ve işgalcileri yenilgiye uğratarak kovdular. Bu haber yayıldıktan kısa bir süre sonra Alaungpaya, Mu Vadisi ve ötesinden gerçek bir ordu toplamış, aile bağlantılarını da kullanarak diğer soylu liderleri de kilit görevlere atamıştır. Bu başarı kendisine Yukarı Burma'nın birçok bölgesinden her gün yeni askerler kazandırmıştır. Dağılan Saray Muhafızlarından subayların yanı sıra diğer direniş güçlerinin çoğu da ellerinde bulundurdukları silahlarla ona katılmıştır. 1752 yılının ekim ayına gelindiğinde, Hanthawaddy'nin baş rakibi konumuna gelmiş ve Ava'nın kuzeyindeki tüm Hanthawaddy karakollarını ve müttefikleri olan Gwe Shan'ı kovmuştur. İsminin etrafında efsaneler dolaşmaya başlamış ve erkekler, onlara liderlik ettiğinde başarısız olmayacaklarını hissetmişlerdir. Bago, yaşanan aksiliklere rağmen Alaungpaya'nın Yukarı Burma'daki kazanımlarını pekiştirmesi karşısında takviye birlik göndermedi. 3 Ocak 1754'te Konbaung kuvvetleri Ava'yı geri aldı.

1754 yılının mart ayında, Hanthawaddy nihayet bütün ordusunu gönderdi, Ava'yı kuşattı ve Shwebo'dan birkaç mil uzakta olan Kyaukmyaung'a kadar ilerledi. Alaungpaya, Konbaung karşı saldırısını bizzat yönetti ve mayıs ayında güney ordularını topraklarından sürdü.[16]

Aşağı Burma (1755–1757) değiştir

 
Aşağı Burma 1755-1757 Konbaung işgali. Bago'nun düşüşünden sonra Sandoway, Chiang Mai, Martaban, Tavoy tarafından gönderilen haraç.

Çatışmalar giderek Bamar kuzeyi ile Mon güneyi arasında etnik bir çatışmaya dönüştü. Hanthawaddy liderliği, güney Bamarlar'a zulmetmeye yönelik "kendini yenilgiye uğratan" politikalarını tırmandırdı. Ayrıca 1754 yılının ekim ayında tutsak Taungoo kralını idam ettiler. Alaungpaya, bu durumdan hem mutluluk duyarak hem de yararlanarak kalan Bamar birliklerini kendisine katılmaya teşvik etti. Yukarı Burma'nın dört bir yanından gelen vergilerin büyümesi üzerine Shan, Kachin ve Kuki birlikleriyle 1755 yılının ocak ayında sürpriz bir atakla Aşağı Burma'ya yönelik büyük bir istila başlattı. Mayıs ayına kadar orduları tüm Irrawaddy Deltasını fethetti ve Yangon adını verdiği Dagon'u ele geçirdi. Ancak ilerlemesi, Fransızların savunduğu ana liman kenti Thanlyin'de ani bir durma noktasına geldi ve birkaç Konbaung hücumu geri püskürtüldü.[17]

Alaungpaya, daha fazla silaha sahip olmak için Doğu Hindistan Şirketi ile ittifak arayışına girdi fakat başarılı olamadı. Konbaung kuvvetleri 14 aylık bir kuşatmadan sonra 1756 yılının temmuz ayında şehri ele geçirdi ve Fransızların savaşa müdahalesine son verdi. Konbaung kuvvetleri daha sonra kararlı Hanthawaddy savunmasını büyük ölçüde aştı ve 1757 yılının Mayıs ayında Bago'yu buradan çıkardı. 17 yaşındaki krallık artık bitmişti.[18]

Daha sonra, Chiang Mai ve bugünkü kuzeybatı Tayland'da bulunan ve 1727'ten bu yana ayaklanan diğer devletler hemen armağanlar gönderdi. Güneyde bulunan Mottama ve Dawei valileri de armağan gönderdi.[19]

Uzaktaki Shan Eyaletleri (1758-1759) değiştir

1758 yılında Alaungpaya, 1730'ların ortasından beri Qing tarafından ilhak edilmiş olan kuzey Shan ve Tai eyaletlerine (bugünkü kuzey ve doğu Kachin Eyaleti, kuzey Shan Eyaleti ve Xishuangbanna Dai Özerk Vilayeti) sefer düzenledi. 1759 yılının başlarında, Birmanya'da otoritesini başarıyla kurdu.[20] Daha sonrasında Qing'in bölgeyi yeniden fethetme girişimi, Sin-Birmanya Savaşı'na (1765-69) yol açmıştır.

Cape Negrais (1759) değiştir

Alaungpaya daha sonra dikkatini Doğu Hindistan Şirketi (EIC) ileri karakolunun bulunduğu Irrawaddy Deltası'nın güneybatı ucundaki Cape Negrais'e çevirdi. Fransız destekli Hanthawaddy’nin başarıları üzerine İngilizler 1753 yılında adaya dönerek bir kale inşa etmişti. Hanthawaddy ile savaş sırasında Alaungpaya, askeri yardım karşılığında adayı İngilizlere bırakmayı teklif etmiştir. Ancak İngilizler, Alaungpaya'nın bu teklifini geri çevirerek, kendilerinin de Fransızlara karşı kendi savaşlarını verdikleri iddiasında bulunup kuvvetlerini bölmemiştir.[21] 1758 yılında Alaungpaya, Doğu Hindistan Şirketine bağlı ajanların Mon isyancılarına mühimmat ve silah (500 tüfek) sattığı haberini aldı. (Tarihçi GE Harvey, haberin Alaungpaya'nın danışmanlarının uydurması olduğunu ve verilen silahların 500 değil beş tüfek olduğunu iddia eder.[22]) 6 Ekim 1759'da, 2000 kişilik Konbaung taburu kaleyi ele geçirmiş ve çekilirken yıkmıştır.[23]

Yabancı ülkelerle olan savaşlar değiştir

Manipur (1756-1758) değiştir

 
Konbaung ordusunun hizmetinde bir Manipuri Cassay süvarisi

Manipuri'nin her yıl kendi bölgesini yağmalayan baskınlarını izleyerek büyüyen Alaungpaya, mümkün olan en kısa sürede buna cevap vermeye kararlıydı. Güçlerinin çoğu Syriam'ı kuşatmışken, Manipur'a "saygıyı aşılamak" için sefer düzenledi. 1756 yılının başlarında, Birmanya ordusu Manipuri ordusunu yendi ve tüm ülkeyi yağmaladı. Manipuriler bunu "İlk Yıkım" olarak adlandırmıştır.[24][25] Aşağı Burma yenildikten sonra, Alaungpaya Kasım 1758'de Birmanya temsilcisini Manipuri tahtına yerleştirmek için yapılan akınlara öncülük etti. Orduları, Mainpur vadisindeki Khumbat yolunu kapattı ve Manipuri'nin başkenti Imphal'e yürüyerek Pallel’de yaşanan şiddetli Manipuri direnişini alt etti. Pallel'den sonra Birmanya tek kurşun atmadan başkent Imphal'e girdi. Manipurilere göre, Konbaung orduları halka karşı "tarif edilemez derecede acımasız" suçlar işledi ve "tarihinin en kötü felaketlerinden birini" yaşattı.[26] Ancak durumla ilgili tarihçi GE Harvey şöyle yazar: Alaungpaya "onların halkına yaptıklarının aynısını onlara yaptı".[27] Alaungpaya kendi taht adayını temsilcisi olarak Manipuri tahtına oturttu ve ordusunu da alarak geri döndü. Ayrıca Burma ordusunda seçkin süvari birlikleri (Cassay Horse olarak bilinir) haline gelen birçok Manipuri süvarisini de yanına aldı. Bu, Konbaung hanedanı ile Manipur'un uzun ve yorucu ilişkisinin başlangıcıdır. Küçük krallık, 1764, 1768-1770 ve 1775-1782 yıllarında düzenli olarak isyanlar çıkarmıştır.

Siyam (1759–1760) değiştir

 
Birmanya-Siyam Savaşında ana savaş rotası

1759'un yağışlı mevsiminden sonra Alaungpaya ve orduları hala istikrarsız durumda olan Aşağı Burma sorunu ile başa çıkabilmek için güneye döndü. Bir yıl önce, Pegu'nun (Bago) Konbaung valisinin geçici olarak kovulmasına neden olan büyük bir Mon isyanı patlak vermişti. İsyan bastırılmış olmasına rağmen, Mon direnişi hala Konbaung kontrolünün büyük ölçüde düşük olduğu yukarı Tenasserim sahilinde (bugünkü Mon Eyaleti) devam ediyordu. Siyam, isyancı liderlere ve direniş birliklerine sığınak sağladı. Alaungpaya, Siyam kralından Burma'nın işlerine müdahale etmemesini ve isyancı liderleri teslim edeceğine dair güvence istedi. Fakat Siyam kralı Birmanya'nın taleplerini reddetti ve savaşa hazırlandı.[28][29]

Ölümü değiştir

 
Alaungpaya'nın Shwebo'daki mezarı

Alaungpaya, 11 Mayıs 1760 Pazar günü şafakta, Martaban yakınlarındaki Kinywa'da, Siyam cephesinde öncü muhafızlar tarafından geri püskürtüldükten sonra öldü. Ölümü Yangon'da halka açıklandı ve naaşı saltanat kayığıyla akıntıya doğru taşındı. Shwebo yakınlarındaki Kyaukmyaung iniş kapısında, bütün saray halkı onu karşılamaya çıktı ve naaşı ciddiyetle Shwebo'nun Hlaingtha Kapısından geçti. Krallara ait ritüellerle halkın matemi arasında bir zamanlar mütevazı bir köy olan kral şehrinde gömüldü. Yalnızca sekiz yıl hüküm sürdü ve öldüğünde daha 46 yaşında bile değildi. İkinci oğlu Hsinbyushin'in tahta geçme girişimine rağmen en büyük oğlu Naungdawgyi, Alaungpaya'nın yerine tahta geçti.[19]

Yönetimi değiştir

Rejim değiştir

Alaungpaya saltanatının çoğunu askeri seferlerde geçirdi. Yeni kazandığı toprakların yönetimi için, Taungoo krallarının politikalarını büyük ölçüde sürdürdü ve en önemli hareketi ise kalıtsal vali sayısını azaltmak oldu.[30]

Altyapı değiştir

 
Shwebo Sarayı
 
Bugünkü Yangon

1752 yılında Shwebo'yu krallığının başkenti olarak belirledi ve bir zamanlar orta büyüklükte bir köy olan yerleşimi genişleterek oldukça büyük bir şehre dönüştürdü.[27]

Yargı değiştir

Ülke yasası için, 1755 yılında Manu Kye dhamma'yı görevlendirdi (bkz. Manu Kye Kanun Kitabı), mevcut yasa ve geleneklerin ve önceki kanun kitaplarında bulunan kararların bir derlemesi yapıldı. Kanunları içerir kitap her ne kadar çelişkilerle dolu ve yeteri kadar açıklayıcı olmasa da, ansiklopedik doğası ve küçük Pali ile basit Birmanya dilinde yazılması nedeniyle muazzam bir popülerlik kazanmıştır.[27]

Liderlik tarzı değiştir

Alaungpaya, halkına daha büyük şeyler yapmaları için derinden ilham veren karizmatik birinci kalite askeri bir liderdi. Övgü ve ödüllendirme konusunda cömertti ama aynı zamanda başarısızlık konusunda acımasızdı.

Mirası değiştir

 
DSA önünde Alaungpaya Heykeli

Konbaung hanedanlığının yükselişi değiştir

Alaungpaya'nın en önemli mirası, kırk yıl içinde ilk kez Burma'daki merkezi idarenin restorasyonu ve Konbaung Hanedanının yükselmesi oldu.

Bamar milliyetçiliği iddiaları değiştir

Alaungpaya ayrıca, etnik kimliği askeri ve politik tahakküm aracı olarak bilinçli şekilde manipüle eden ilk Burma kralıdır. Bugün bile, Mon milliyetçileri onu Mon ülkesinin tamamen tahrip edilmesinden ve Aşağı Burma'da yüzlerce yıl süren Mon hakimiyetinin sona ermesinden sorumlu tutmaktalar.[31]

Anmalar değiştir

 
DSA önünde Anawrahta (en solda) ve Bayinnaung (ortada) heykelleri ile birlikte Alaungpaya Heykeli (en sağda)

Üçüncü Birmanya İmparatorluğu'nun[32] kurucusu olan Alaungpaya, sırasıyla Birinci ve İkinci Birmanya İmparatorluklarının kurucuları olan Anawrahta ve Bayinnaung ile birlikte en büyük üç Burma kralından biri olarak kabul edilir.

  • Birmanya okullarındaki beş öğrenci takımından biri olan Alaungpaya takımı
  • Alaungpaya Heykeli, Naypyidaw meydanı üzerinde yükselen üç kral heykelinden biridir. Diğer ikisi Anawrahta ve Bayinnaung heykelleridir.
  • Alaungpaya Heykeli, Savunma Hizmetleri Akademisi önündeki üç kral heykelinden biridir. Diğer ikisi Anawrahta ve Bayinnaung heykelleridir.
  • UMS Aung Zeya, Myanmar Donanması Fırkateyni
  • Aung Zeya Köprüsü, Yangon'da bir asma köprü
  • Aung Zeya Yolu, Yangon'da bir yol
  • Kral Alaungpaya'nın Büyük Britanya Kralı II. George'a 7 Mayıs 1756 tarihli Altın Mektubu, UNESCO Dünya Belleği kütüğüne kaydedilmiştir. Burma'dan günümüze kalan tek altın mektup olan 24 yakutla süslenmiş, saf altından bir yaprağa kazınmış metinde iki ülke arasında ticaret yapılması teklif edilmektedir.[33]

Ailesi değiştir

Eşleri değiştir

  1. Me Yun San, Baş Kraliçe
  2. Shin Pyei
  3. Shin Min Du
  4. Thida Mahay
  5. Shin Kla
  6. Shin Shwe Kho Gyi
  7. Shin Shwe Kho Gale

Oğulları değiştir

  1. Naungdawgyi, 1734–1763
  2. Hsinbyushin, 1736–1776
  3. Amyint Mintha, 1743–1777
  4. Bodawpaya, 1745–1819
  5. Pakhan Mintha, 1749–1802
  6. Sitha Mintha, 1753–1782
  7. Pindale Mintha, 1754–1785
  8. Myingun Mintha, d. 1804
  9. Kodaw-gyi, genç yaşta öldü
  10. Myawaddy Mintha, d. 1792

Kızları değiştir

  1. Khin Myat Hla, genç yaşta öldü
  2. Me Tha, Sri Maha Mangala Devi Kanni prensesi, b. 1738
  3. Me Myat Hla, 1745–1788
  4. Me Sin, Bago prensesi, 1747–1767
  5. Me Minkhaung, Pandaung prensesi
  6. Min Shwe Hmya, Zindaw prensesi, b. 1754
  7. Me Nyo Mya, Pin prensesi

Bibliyografi değiştir

  • Charney, Michael W. (2006). Güçlü Öğrenme: Budist Edebiyatçılar ve Burma'nın Son Hanedanlığında Taht, 1752-1885. Ann Arbor: Michigan Üniversitesi.
  • Hall, D.G.E. (1960). Burma (3. baskı). Hutchinson Üniversitesi Kütüphanesi. ISBN 978-1-4067-3503-1.
  • Harvey, G.E. (1925). Burma Tarihi: En Eski Zamanlardan 10 Mart 1824'e. Londra: Frank Cass & Co. Ltd.
  • Htin Aung, Maung (1967). Burma'nın Tarihi. New York ve Londra: Cambridge Üniversitesi Yayınları.
  • James, Helen (2004). "Burma-Siyam Savaşları". Keat Gin Ooi'de (ed.). Güneydoğu Asya: Angkor Wat'tan Doğu Timor'a tarih ansiklopedisi, Cilt 2. ABC-CLİO. ISBN 1-57607-770-5.
  • Koenig, William J. (1990). "Birmanya Devleti, 1752-1819: Erken Kon-baung Döneminde Siyaset, Yönetim ve Sosyal Örgütlenme", Güney ve Güneydoğu Asya üzerine Michigan Belgeleri, Sayı 34. Ann Arbor: Michigan Üniversitesi.
  • Kyaw Thet (1962). Burma Birliği Tarihi (Burmaca). Yangon: Yangon Üniversitesi Yayınları.
  • Letwe Nawrahta; Twinthin'li Maha Sithu (1961) [c. 1770]. Hla Thamein (ed.). Alaungpaya Ayedawbon (Burmaca). Kültür Bakanlığı, Burma Birliği.
  • Lieberman, Victor B. (1996), "Erken Konbaung Hanedanlığı Döneminde Burma'da Siyasi Konsolidasyon, 1752-c. 1820.", Asya Tarihi Dergisi, cilt. 30, no. 2, s. 152-168
  • Lieberman, Victor B. (2003). Garip Paralellikler: Küresel Bağlamda Güneydoğu Asya, c. 800-1830, cilt 1, Anakaraya Entegrasyon. Cambridge Üniversitesi Yayınları. ISBN 978-0-521-80496-7.
  • Maung Maung Tin, U (1905). Konbaung, Maha Hset Yazawin (Burmaca). Cilt. 1-3 (2004 baskı.). Yangon: Üniversiteler Tarih Araştırmaları Bölümü, Yangon Üniversitesi.
  • Myint-U, Thant (2006). Kayıp Ayak Sesleri Nehri-Burma'nın Tarihi. Farrar, Straus ve Giroux. ISBN 978-0-374-16342-6.
  • Phayre, Korgeneral Sir Arthur P. (1883). Burma Tarihi (1967 ed.). Londra: Susil Gupta.
  • Burma Kraliyet Tarih Komisyonu (1832). Hmannan Yazawin (Burmaca). Cilt. 3 (2003 ed.). Yangon: Bilgi Bakanlığı, Myanmar.
  • Güney, Ashley (2003). Mon Milliyetçiliği ve Burma'da iç Savaş: Altın Ördek. Psikoloji Basını. ISBN 0-7007-1609-2.

Kaynakça değiştir

  1. ^ Maung Maung Tin Vol. 1 1905: 246
  2. ^ Maung Maung Tin Vol. 1 1905: 52
  3. ^ a b Buyers, Alaungpaya
  4. ^ Letwe Nawrahta and Maha Sithu of Twinthin 1961: 190–191
  5. ^ Htin Aung, U. (1967). A history of Burma. Internet Archive. New York, Columbia University Press. 
  6. ^ Hmannan Vol. 3 1829: 391
  7. ^ Myint-U 2006: 90
  8. ^ Letwe Nawrahta 1961: 12
  9. ^ a b c Myint-U 2006: 88–91
  10. ^ Harvey, p. 243
  11. ^ Phayre 1883: 149–150
  12. ^ Rajanubhab, D., 2001, Our Wars With the Burmese, Bangkok: White Lotus Co. Ltd., ISBN 9747534584
  13. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 20 Temmuz 2004. 20 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2022. 
  14. ^ Harvey 1925: 220–221
  15. ^ Phayre 1883: 150–152
  16. ^ Harvey 1925: 222–224
  17. ^ Lieberman 2003: 202–206
  18. ^ Phayre 1883: 156
  19. ^ a b Harvey 1925: 241
  20. ^ Myint-U 2006: 100–101
  21. ^ Myint-U 2006: 92–93
  22. ^ Harvey 1925: 240
  23. ^ Phayre 1883: 168
  24. ^ Harvey 1925: 228
  25. ^ Hall 1960: X-20
  26. ^ Hall 1960: X-24
  27. ^ a b c Harvey 1925: 238–239
  28. ^ Phayre 1883: 168–170
  29. ^ Htin Aung 1967: 168–170
  30. ^ Lieberman 2003: 184–187
  31. ^ South 2003: 80
  32. ^ Htin Aung 1967: 157–172 (Chapter: Alaungpaya and the Third Burmese Empire)
  33. ^ "golden-letter-of-the-burmese-king-alaungphaya-to-king-george-ii-of-great-britain". 31 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Bibliyografya değiştir

  • Charney, Michael W. (2006). Powerful Learning: Buddhist Literati and the Throne in Burma's Last Dynasty, 1752–1885. Ann Arbor: University of Michigan. 
  • Hall, D.G.E. (1960). Burma. 3rd. Hutchinson University Library. ISBN 978-1-4067-3503-1. 
  • Harvey, G. E. (1925). History of Burma: From the Earliest Times to 10 March 1824. Londra: Frank Cass & Co. Ltd. 
  • Htin Aung, Maung (1967). A History of Burma. New York and London: Cambridge University Press. 
  • James, Helen (2004). "Burma–Siam Wars". Keat Gin Ooi (Ed.). Southeast Asia: a historical encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor, Volume 2. ABC-CLIO. ISBN 1-57607-770-5. 
  • Koenig, William J. (1990). "The Burmese Polity, 1752–1819: Politics, Administration, and Social Organization in the early Kon-baung Period", Michigan Papers on South and Southeast Asia, Number 34. Ann Arbor: University of Michigan. 
  • Kyaw Thet (1962). History of Union of Burma (Birmanca). Yangon: Yangon University Press. 
  • Letwe Nawrahta; Maha Sithu of Twinthin (1961) [c. 1770]. Hla Thamein (Ed.). Alaungpaya Ayedawbon (Birmanca). Ministry of Culture, Union of Burma. 
  • Lieberman, Victor B. (1996), "Political Consolidation in Burma Under the Early Konbaung Dynasty, 1752-c. 1820.", Journal of Asia History, 30 (2), ss. 152-168 
  • Lieberman, Victor B. (2003). Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80496-7. 
  • Maung Maung Tin, U (1905). Konbaung Hset Maha Yazawin. 2004 (Birmanca). 1–3. Yangon: Department of Universities History Research, University of Yangon. 
  • Myint-U, Thant (2006). The River of Lost Footsteps—Histories of Burma. Farrar, Straus and Giroux. ISBN 978-0-374-16342-6. 
  • Phayre, Lt. Gen. Sir Arthur P. (1883). History of Burma. 1967. Londra: Susil Gupta. 
  • Royal Historical Commission of Burma (1832). Hmannan Yazawin. 2003 (Birmanca). 3. Yangon: Ministry of Information, Myanmar. 
  • South, Ashley (2003). Mon Nationalism and Civil War in Burma: the Golden Sheldrake. Psychology Press. ISBN 0-7007-1609-2.