Vikipedi

Şikago Tiyatrosu

Şikago Tiyatrosu, orijinal olarak bilinen adıyla Balaban ve Katz Şikago Tiyatrosu, Chicago, Illinois, ABD'nin Loop Bölgesindeki North State Caddesi'nde bulunan ve kentin simgesi olmuş bir tiyatrodur. 1921'de inşa edilen Şikago Tiyatrosu, A. J. Balaban, kardeşi Barney Balaban ve ortağı Sam Katz tarafından yönetilen Balan ve Katz (B&K) Tiyatroları grubunun ana tiyatrosudur.[1] Diğer B&K tiyatrolarıyla birlikte, Şikago Tiyatrosu 1925 yılından 1945 yılına kadar nüfuzlu bir sinema işletmesiydi.[2] Şu anda Şikago Tiyatrosunun sahibi Madison Square Garden, Inc.'dir ve Şikago Tiyatrosunu sahne oyunları, sihirbazlık gösterileri, komedi, konuşmalar, spor etkinlikleri ve popüler müzik konserleri için bir sahne sanatları mekanı olarak işletmektedir.

Şikago Tiyatrosu
Şikago Tiyatrosu, Nisan 2009
Harita
Adres175 North State Street
Chicago, Illinois
60601
Koordinatlar41°53′07″K 87°37′40″B / 41.88528°K 87.62778°B / 41.88528; -87.62778
SahibiMadison Square Garden Entertainment
Kapasite3,600
Kullanım türüMüzik Mekanı
Açılış26 Ekim 1921
Resmî site
thechicagotheatre.com

Bina 6 Haziran 1979'da Ulusal Tarihi Yerler Sicili'ne eklenmiş, 28 Ocak 1983'te ise Şikago Kentinin Sembolü olarak listelenmiştir.[3] "Şehrin resmi olmayan bir amblemi" olan ayırt edici Chicago Theatre giriş saçağı film, televizyon, sanat eseri ve fotoğrafçılıkta sıklıkla görünür.[3]

Tarihçe değiştir

Büyük açılış, büyüme ve düşüş değiştir

 
Tiyatronun 90. yıldönümü sırasındaki giriş saçağı
 
State Street girişindeki giriş saçağında bulunan Chicago yazının arkasında bulun Y şeklindeki sembol şehrin "Kent Simgesi" olarak adlandırılır. Bu Wolf Point'teki Şikago Nehrini sembolize etmektedir.[4][5]

Balaban ve Katz tiyatro zincirinin kurucuları olan Abe ve Barney Balaban ve Sam ve Morris Katz, 1921'de gösterişli sinema salonlarından oluşan zincirin bir halkası olarak Şikago Tiyatrosu'nu inşa ettiler.[2] Tiyatro, B&K'nin Paramount Publix zinciriyle birlikte işlettiği 28'i aynı şehirde ve 100'den fazlası ABD'nin Ortabatı bölgesinde bulunan tiyatroların ana merkezi haline gelecekti.[6] Cornelius W. Rapp ve George L. Rapp bu binanın ana mimarlarıydı ve nihai inşaat maliyeti 4 milyon dolardı (2021 doları ile 60.8 milyon dolar). Rapp kardeşler ayrıca Oriental ve Uptown Tiyatroları da dahil olmak üzere Şikago'daki diğer birçok B&K mülkünü de tasarladılar.[7] Şu anda yıkılmış olan Şikago Tivoli Tiyatrosu ve New York Capitol Tiyatrosu'ndan sonra inşa edilen Şikago Tiyatrosu, o tarihe kadar inşa edilen "süper lüks sinema salonlarının en büyüğü, en pahalısı ve en görkemlisiydi" ve böylelikle şu anda hayatta kalan en eski sinema salonu olmuştur.[8] Şikago Tiyatrosu, ülkedeki Rapp & Rapp şirketinin imzası olan Neo-Barok Fransız-canlanma tarzında inşa edilen en eski tiyatrolardan biriydi.[4] Şikago'da bu tarzın günümüze ulaşan en eski örneğidir.[3][9]

Oditoryumun orijinal 1921 iç dekorasyonu, Rapp&Rapp mimarlarının sinema salonu tasarımlarında çok kullandığı ortak bir özellik olan ve prosenyumu çevreleyen on dört büyük romantik Fransız temalı duvar resmini içermekteydi. Bu duvar resimleri Şikago sanatçısı Louis Grell (1887-1960) tarafından hazırlanmıştır.

26 Ekim 1921'de açıldığında, 3880 kişilik tiyatro "Dünya Harikası Tiyatro" olarak tanıtıldı.[8][9] Norma Talmadge'ın başrolde olduğu First National Picture'ın yapımını üstlendiği The Sign on the Door filminin açılış haftasında seyirciler salonu doldurdu.[10] Bu salonun diğer ilgi çekici yerleri arasında 50 kişilik bir orkestra, 26 dereceli Wurlitzer tiyatro orgunu kullanan ünlü orgcu Jesse Crawford ve canlı sahne gösterileri vardı.[10] Chicago Tribune gazetesine rapor yazan şair Carl Sandburg, kalabalığı kontrol etmek için atlı polislerin gerektiğini yazmıştır.[8] Bu salonun sinema müşterilerini lüks bir ortam ve birinci sınıf hizmetle (ki bunlara iklimlendirme teknolojisinin öncü kullanımı dahil) cezbetme stratejisi ülke çapında taklit edilmiştir.[2]

İlk 40 yıllık faaliyeti süresince, Şikago Tiyatrou prömiyer filmler ve canlı eğlence hizmetleri sunmuştur. Varlığı boyunca, o günlerin en iyi sanatçılarının ve yıldızlarının çoğu bu salonda canlı performans sergiledi. En çok ilgi odağı olan konularından birisi de cazdı. Öyle ki Balaban ve Katz Eylül 1922'de "Senkopasyon Haftası" olarak adlandırdıkları özel bir etkinlikte bu durumun reklamını yaptı. Bu o kadar başarılı oldu ki, caz grupları 1920'ler ve 1930'lar boyunca Şikago Tiyatrosu'nun haftalık programlarının temel dayanağı haline geldi.[8] Şikago 1933 Dünya Fuarı'na hazırlık olarak, Şikago Tiyatrosu yeniden dekore edildi. Dünya Fuarı için olan yenilenmenin bir parçası, Balaban ve Katz tarafından Grell'in mimari olarak kapatılmış on dört duvar resmini tekrardan boyaması için yeniden işe almasını içeriyordu. Grell, bu kez tuval üzerine yağlıboğa duvar resimlerinin teması olarak Yunan/Roma tanrılarını seçti. Bu sanat eserleri bugün hala tiyatro oditoryumunda halka açık bir şekilde sergilenmektedir.[11][12] Bina aynı zamanda birçok popüler kültür olaylarıyla ilişkilendirilmiştir. Örneğin Ronald Reagan, Jane Wyman ile nişanlandığını burada duyurulmuştur.[13] Bir diğer modernizasyon ise 1950'lerde yönetimin sahne gösterilerini durdurmasıyla gerçekleşmiştir.[8]

 
Ekim 1944'te tablesi mavi-griye boyanmış bir şekilde Şikago Tiyatrosu.

1970'leirn ekonomik ve sosyal değişiklikleri sırasında tiyatrodaki işler, sahibi Plitt Theatres için yavaşladı ve devam eden canlılığını etkiledi. Şikago Tiyatrosu, 1983'te Festival's Inc şirketinin Prodüksiyon Müdürü Lou Volpano tarafından tiyatronun canlılığını göstermek amacıyla kırk yıl sonra tekrardan sahne gösterilerine açıldı. Bu dönemde iki kış haftasonu boyunca Liza Minelli, usta balet Alexander Godunov, Steve Lawrence, Eydie Gormé ve Bob Hope, caz ustası Sarah Vaughan ve daha nicelerinin içinde bulunduğu isimler bu tiyatroda sahne almıştır. Yapımcı Volpano, "Mekanı ilk keşfettiğimde beyaz perdede kurşun delikleri vardı ve 'Shaft' filmini gösteriyorlardı ama mekan o kadar muhteşemdi ki hit bir yer olacağını biliyordum" dedi. 1984'te Şikago Tiyatrosunu Koruma Grubu 11.5 milyon dolara (günümüz parasıyla 30 milyon dolar) binayı satın aldı ve Page Brothers binası ile birleştirdi.[14] Grup mekanı bir sinema salonu olarak koruma çalışsa da başarısız olmuş ve 19 Eylül 1985'te tesis kapatılmıştır.[10] Böylelikle tiyatro ilk halindeyken vizyonda oynanan son filmler American Ninja ve Genç Kurt filmleriydi.[15]

Restorasyon değiştir

 
Belediye Başkanı Daley'nin Roger Ebert Günü ödülü

Şikago Tiyatro Koruma Grubu binaların renovasyonuna başlamış ve 1986 yılında 9 milyon dolara (22.2 milyon dolar) tamamlamıştır. Bu miktarın 4.3 milyon doları (10.6 milyon dolar) ise Şikago Tiyatrosu'na harcanmıştır.[8] Daniel P. Coffey & Associates Ltd. mimarlık şirketi ve A. T. Heinsbergen & Co iç mimarlık danışmanlığı şirketi Şikago Tiyatrosunun 1930'lardaki görünümüne ve 3600 kişilik oturma kapasitesine kavuşturmuştur.[16] Tiyatro 10 Eylül 1986'da Frank Sinatra'nın gösterisiyle birlikte açılmış[9] ve bu Illinois Simgesel Yapıları Koruma Kurulu tarafından verilen dört yıllık tarihi restorasyon çalışmasının doruk noktası olmuştur.[8] Galanın açılışı aynı zamanda sembolik bir değer taşımaktaydı çünkü Sinatro 1950'lerde de burada sahne almıştı.[10] Birleştirilen ve kendisi de bir Şikago ve Ulusal Tarihi simgesel yapı olan Page binasının[17] restorasyonu da tiyatroyu desteklemek için bir ofis alanı oluşturmuş oldu.[18] Tiyatro, komşusu Joffrey Tower gibi, North Loop / Tiyatro Bölgesi canlandırma planının önemli bir parçasıdır.[8] Tiyatro bölgesi canlandırma planları Belediye Başkanı Jane Byrne'nin 1981 yılı planına kadar uzanmaktadır.[10]

Canlanma değiştir

1 Nisan 2004'te ThatreDreams Chicago LLC şirketi binayı 3 milyon dolara satın almıştır.[19][20] Balaban ve Katz ticari markası ise artık Balaban ve Katz Tarih Vakfı'nın mülkiyetinde bulunmaktadır. New York'lu Madison Square Garden Entertainment 11 Ekim 2007'de binayı satın alacaklarını duyurmuştur.[21]

2008'den önce tiyatro, Harris Tiyatro salonuna geçene kadar Şikago Uluslararası Film Festivali'ne ev sahipliği yapmıştır.[22] Belediye Başkanı Richard M. Daley 12 Temmuz 2005 gününü "Şikago'da Roger Ebert Günü" ilan etmiş ve giriş saçağının altında onun adına bir plaka adamıştır. Tiyatro, ilk sahibinin torunu olan David Balaban tarafından yazılan "Balaban ve Katz'ın Şikago Film Sarayları" isimleir kitabında yer almaktadır.[23]

2011 itibarıyla, belediyenin denetlediği satış şartlarının izin verdiği şekilde, sponsorluklarını belirtmek adına dik CHICAGO tabelasına Chase Bank'in logosu eklenmiştir.[24]

Mimari değiştir

 
Duvar resimleri, avizeleri ve yaldızlı dekorasyonlarıyla oditoryum

Yapı yedi katlı ve neredeyse bir bloğun yarısını kaplamaktadır. State Street cephesindeki 18 metre ve 6 katlı zafer takı motifi gazeteciler tarafından Paris'teki Zafer Takı'yla karşılaştırılmıştır.[25] Merkezi kemerli pencere, Borromini'nin Roma'daki Palazzo Barberini'nin en üst katındaki sahte perspektif penceresinin tanıdık motifini uyarmaktadır. Balaban ve Katz zincirinin arması - ağızlarında 35 mm'lik film şeritleri tutan iki at, film makaralarından oluşan bir kenarlıkla çevrelenmiş - kemerin içindeki dairesel bir Tiffany vitray pencerenin içine yerleştirilmiştir.[26] Binanın dış cephesi, Northwestern Terra Cotta Company tarafından sağlanan kirli beyaz mimari terakota ile McNulty Brothers'ın Neo-Barok sıva tasarımları ile kaplanmıştır.

 
Tiyatronun tabelası, Haziran 2010

İç kısım İkinci Fransız İmparatorluğu'ndan kalma Fransız-Barok etkisini göstermektedir. Asma kat ve balkon katlardaki eğlence galeriyle çevrili beş katlı büyük lobinin mimarisi Versay'daki Kraliyet Şapeli'nden etkilenmiştir. Büyük merdivenler Paris Opera Evi'ndeki büyük merdivenler alınmıştır ve çeşitli balkon katlarına çıkmaktadır.[26] Marshall Field and Company şirketi perde ve mobilyalar dahil olmak iç dekorasyonları tedarik etmiştir. Steuben cam gölgeliklerle donatılmış kristal avizeler ve bronz aydınlatma armatürleri, Victor Pearlman and Co. tarafından tasarlanmış ve üretilmiştir.

Sahnenin boyutları genişlikte 18 metreyi, derinlikte 9 metreyi geçmektedir. Orkestra bölümü, sahne seviyesinden yaklaşık 2 metre aşağıda, sahne kenarından 18 metre genişliğinde ve merkezde 4,6 metre derinliktedir. Başka yükseklikler gerektiren göster için ayarlanabilir bölüm yükseltici ekipmanlar kullanılabilmektedir.[27]

Binanın Ulusal Tarihi Yerler Sicili'ne kaydı için 1978 başvurusu sırasında, giriş saçağı iki kez değiştirilmişti. Orijinal giriş saçağı basitti ve sadece duyurular için iki satırı bulunmaktaydı. 1922-23'teki giriş saçağında ise süslü "yanıp sönen fırıldaklara, çarkıfeleklere ve renkli ışıkları olan çelenklere" sahipti. Ayrıca "süt camından yapılmış harflerin kullanıldığı bir panosu ve üç kenarında büyük harflerle CHICAGO yazısı" da bulunmaktaydı. 1949 yapılan değişiklik, ikincisine benziyordu fakat pano daha büyüktü ve büyük CHICAGO yazısı sadece ön tarafında bulunmaktaydı. Balaban ve Katz'in tiyatroyu 1969 yılında American Broadcasting Company'e satışına kadar isimleri girişte bulunmaktaydı.[8] Bütün saçak 1994'te değiştirilmişti fakat bir öncekinin görünümü korumaktaydı.[4] 2004 yılında, orijinal saçak Smithsonian Enstitüsü'ne bağışlanmıştı.[14] Saçak, Şikago'da geçen birçok filmin ve televizyon dizisinde yer almaktadır ve neon yazı tipi 2002 yapımı Chicago filminin başlığında kullanılmıştır.

Org değiştir

Tiyatronun ünlü olan bir diğer şeyi ise büyük Wurlitzer boru orgudur. Kurulduğunda "Büyük Wurlitzer" olarak biliniyordu ve bir orkestranın enstrümanlarını taklit edebiliyordu. Ünlü bir tiyatro orgu sanatçısı olan Jesse Crawford, "seslerin tasarımından ve seçiminden sorumlu" kişi olarak tanınmaktadır. Şu anda hayatta kalan en eski Büyük Wurlitzer'lardan biridir.[28]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Chicago Theatre: home of WurliTzer (opus 434)". Chicago Area Theatre Organ Enthusiasts. 19 Nisan 2012. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014. 
  2. ^ a b c "Balaban & Katz". www.encyclopedia.chicagohistory.org. 8 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  3. ^ a b c "Chicago Theatre". Commission on Chicago Landmarks. 25 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014. 
  4. ^ a b c "The Municipal Device | Forgotten Chicago | History, Architecture, and Infrastructure". 27 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  5. ^ "About the Municipal Device - Chicago Public Library". web.archive.org. 31 Ocak 2015. 31 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  6. ^ Gomery, Douglas (1992). Shared Pleasures: A History of Movie Presentation in the United States (İngilizce). Univ of Wisconsin Press. ISBN 978-0-299-13214-9. 
  7. ^ "Jazz Age Chicago--Chicago Theater". web.archive.org. 27 Eylül 2011. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  8. ^ a b c d e f g h i "HARGIS - Preservation". www2.illinois.gov (İngilizce). 30 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  9. ^ a b c "The World Renowned Chicago Theatre — Historic Theatres & Movie Palaces of Balaban and Katz". www.compassrose.org. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  10. ^ a b c d e "Chicago Theatre Venue History". MSG (İngilizce). 6 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2022. 
  11. ^ "Chicago Theatre | Louis Grell Foundation" (İngilizce). 22 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2022. 
  12. ^ "It's a change of season for Tree Studios". Chicago Tribune. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2022. 
  13. ^ "Dispute Over Theater Splits Chicago City Council". 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  14. ^ a b "1986: The Chicago Theater Reopens". web.archive.org. 12 Şubat 2008. 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  15. ^ "Chicago Theatre in Chicago, IL - Cinema Treasures". cinematreasures.org. 17 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  16. ^ "Chicago Theatre Venue History". MSG (İngilizce). 6 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  17. ^ "Chicago Landmarks - Landmark Details". webapps1.chicago.gov. 20 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
  18. ^ AIA guide to Chicago. Second edition. Alice Sinkevitch, Laurie McGovern Petersen, American Institute of Architects. Chicago Chapter, Chicago Architecture Foundation, Landmarks Preservation Council of Illinois. Orlando: Harcourt. 2004. ISBN 0-15-602908-1. OCLC 55601036. 
  19. ^ "Theatre Dreams". 30 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2007. 
  20. ^ "Restoration drama: TheatreDreams determined to revive Chicago stage". Chicago Sun-Times. 28 Mart 2004. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  21. ^ "Chicago Theatre draws buyer". Chicago Tribune. 10 Ekim 2007. 26 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  22. ^ "Fest 'Blooms' with Chicago connections". Chicago Tribune. 17 Ekim 2008. 26 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  23. ^ "Balaban and Katz Historical Foundation". Balaban and Katz Historical Foundation. 22 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014. 
  24. ^ John Greenfield (16 Kasım 2011). "Chase logo on Chicago Theatre: What's up with that?". Time Out. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2014. 
  25. ^ "Dispute Over Theater Splits Chicago City Council". The New York Times. 8 Mayıs 1984. 9 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014. 
  26. ^ a b "History of the Chicago Theatre". MSG Holdings. 21 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014. 
  27. ^ "The Chicago Theatre: Venue Technical Packet 2006" (PDF). 2 Aralık 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2007. 
  28. ^ Jr, Louis A. Lehr (17 Ekim 2013). Arnstein and Lehr LLP the First 120 Years: A Foundation for the Future (İngilizce). Arnstein & Lehr LLP. ISBN 978-0-615-89503-1. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şikago_Tiyatrosu&oldid=30247024" sayfasından alınmıştır