İsrail Komünist Partisi
İsrail Komünist Partisi veya kısaca MAKİ (İbranice: מק"י, HaMiflega HaKomunistit HaYisraelit’in kısaltılmış hali İbranice: המפלגה הקומוניסטית הישראלית), İsrail’deki bir siyasi partidir ve Hadash adıyla bilinen birliğin bir parçasıdır. İlk adı Rakah idi (İbranice: רק"ח), Reshima Komunistit Hadasha’nın kısaltılmış hali (İbranice: רשימה קומוניסטית חדשה, Yeni Komünist Liste anlamındadır) ve 1960’lı yıllarda ayrıldığı asıl Maki ile karıştırılmamalıdır.
| İsrail Komünist Partisi המפלגה הקומוניסטית הישראלית (İbranice) الحزب الشيوعي الاسرائيلي (Arapça) | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | MAKİ |
| Genel sekreter | Kolektif liderlik (Merkez Komite) |
| Kuruluş tarihi | 1 Eylül 1965 |
| Merkez | Nasıra, Tel Aviv |
| Gençlik kolu | İsrail Komünist Gençlik İttifakı |
| İdeoloji | |
| Siyasi pozisyon | Aşırı sol |
| Ulusal üyelik | Hadaş |
| Uluslararası üyelik | Uluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı |
| Resmî renkler | Kırmızı |
| Knesset | 3 / 120 |
| İnternet sitesi | |
Tarihi değiştir
Rakah 1 Eylül 1965 günü Maki’de yaşanan iç anlaşmazlıklardan ötürü kurulmuştur. Asıl İsrail Komünist Partisi olan Maki, çoğunluğu Yahudi asıllı olan ve Moshe Sneh liderliğindeki grup ile çoğunluğu Araplardan oluşan anti-siyonist grup arasındaki anlaşmazlıktan ötürü bölünmüştür. Sneh önderliğindeki grup İsrail’in varolma hakkın savunarak Sovyetler Birliği'nin sürekli olarak artan İsrail karşıtı tutumunu eleştirmektedir. Buna karşılık Arapların çoğunluğunu oluşturduğu grup ise Filistin yanlısı konumu nedeniyle Emile Habibi, Tawfik Toubi ve Meir Vilner önderliğinden Maki’den ayrılarak yeni parti olarak Rakah’ı kuracak ve Sovyetler Birliği tarafından “resmî” Komünist Partisi olarak tanınacaktır. Sovyet basın organlarında ise Sneh grubundan burjuva-milliyetçi kampta olarak bahsedilir. 1965 yılındaki seçimlerde Rakah 3 vekillik kazanacak ve 1 vekillik kazanan Maki’yi geçecektir. Rakah’ın siyonizme karşı olması ve 6 Gün Savaşına karşı çıkması nedeiyle 6.Knesset’deki Ulusal Birlik hükûmetlerinde yer almayacaktır. 1969 yılındaki seçimlerde parti yeniden 3 vekillik kazanacak, 1973'te ise 4 vekillik alacaktır. 1977 seçimlerinden önce partiye bazı sol gruplar ve Arap partileri dahil olacaktır, bunlara İsrail Kara Panterleri dahildir. Parti ayrıca kurulan Hadash birliğinin üyesi olacaktır, hadash kelimesinin anlamı yenidir. Bu gelişmeler yaşanırken asıl Maki partisi 1981 yılında muhafazakâr Ratz ile birleşerek tasfiye olur. 1989 yılında Rakah üyeleri partinin ismini tekrar Maki olarak değiştirerek İsrail’deki tek komünist parti olduklarını vurgulamak isterler.
Siyasi faaliyetleri değiştir
Parti özellikle 2000’li yıllarda İsrail’de yaşanan militarizme ve Filistin halkına, Lübnan halkına karşı yapılan askeri saldırılara karşı çıkmış, gösteriler düzenlemiş eylemler yapmıştır.Hadash blokunda seçimlere katılan parti Şubat 2009'da yapılan en son seçimlerde 112 bin oy alarak[2] 120 üyelik Knesset'de 4 sandalye kazanmıştır.[3] Parti 2009 yılında 90. kuruluş yıldönümünü kutlamıştır.[4] Abluka altındaki Gazze'ye deniz yoluyla yardım götüren filoya düzenlenen saldırıyı kınayan açıklama yapmıştır.[5] İç savaş hâlinde olan Suriye'ye yönetlik İsrail Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen askeri saldırıyı kınamıştır.[6]
Seçim sonuçları değiştir
| Seçim | Lider | Oy | % | Sıra | Koltuk | +/– | Pozisyon |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1965 | Meir Vilner | 27,413 | 2.27 | Yeni | 3 / 120 |
 3
|
muhalefet |
| 1969 | 38,827 | 2.84 | 7
|
3 / 120 |
|
muhalefet | |
| 1973 | 53,353 | 3.41 | 6
|
4 / 120 |
1
|
muhalefet | |
| 1977 | Hadash bileşeni | 5
|
4 / 120 |
|
muhalefet | ||
| 1981 | Hadash bileşeni | 5
|
3 / 120 |
 1
|
muhalefet | ||
| 1984 | Hadash bileşeni | 5
|
3 / 120 |
|
muhalefet | ||
| 1988 | Hadash bileşeni | 7
|
3 / 120 |
|
muhalefet | ||
| 1992 | Tawfiq Ziad | Hadash bileşeni | 8
|
2 / 120 |
1
|
destek | |
| 1996 | Ahmad Sa'd | Hadash –Balad bileşeni | 7
|
2 / 120 |
|
muhalefet | |
| 1999 | Mohammad Barakeh | Hadash bileşeni | 12
|
3 / 120 |
1
|
muhalefet | |
| 2003 | Hadash–Ta'al bileşeni | 9
|
2 / 120 |
1
|
muhalefet | ||
| 2006 | Hadash bileşeni | 11
|
2 / 120 |
|
muhalefet | ||
| 2009 | Hadash bileşeni | 9
|
3 / 120 |
1
|
muhalefet | ||
| 2013 | Hadash bileşeni | 10
|
3 / 120 |
|
muhalefet | ||
| 2015 | Aida Touma-Suleiman | Ortak Liste'den | 3
|
4 / 120 |
1
|
muhalefet | |
| Nisan 2019 | Hadash–Ta'al bileşeni | 5
|
3 / 120 |
1
|
muhalefet | ||
| Eylül 2019 | Ortak Liste'den | 3
|
4 / 120 |
1
|
muhalefet | ||
| 2020 | Ortak Liste'den | 3
|
4 / 120 |
|
muhalefet | ||
| 2021 | Ortak Liste'den | 10
|
2 / 120 |
2
|
muhalefet | ||
| 2022 | Hadash–Ta'al bileşeni | 12
|
3 / 120 |
1
|
muhalefet | ||
Kaynakça değiştir
- ^ Ilan Lior (16 Ocak 2013). "MK Dov Khenin: Netanyahu government is dangerous for Israel". Haaretz. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015.
- ^ "İsrail 2009 Seçim sonuçları Wikipedia". 5 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.
- ^ "İsrail Seçimleriyle ilgili The Economist haberi". 14 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2009.
- ^ "soL Haber Portalı haberi, 13 Kasım 2009 tarihinde erişilmiştir". 13 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2009.
- ^ 31 Mayıs 2010 tarihli 1 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL Haber Portalı haberi, 1 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ 8 Mayıs 2013 tarihli 7 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL Haber Portalı haberi, 8 Mayıs 2013 tarihinde erişilmiştir
Dış bağlantılar değiştir
- Resmî sitesi 20 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.