İnceki Deniz Muharebesi
İnceki Deniz Muharebesi, 1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.
| İnceki Deniz Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1735-1739 Osmanlı-Rus Savaşı | |||||||
.jpg) Karadeniz coğrafyası (1720) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |
 Rus İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Süleyman Paşa Kızılhisarlı Mustafa Bey |
?? | ||||||
| Güçler | |||||||
| 30.000 asker, 400 şayka | |||||||
| Kayıplar | |||||||
| Çok az |
~500-1.000 ölü ~300 esir 10 şayka ve 2 keç | ||||||
Süleyman Paşa komutasındaki Osmanlı donanması Azak Denizi'nin batısındaki İnceki Boğazı'nda (bugün Ukrayna'da Heniçesk) 9-10 Temmuz 1737'de Rus donanmasını mağlup etti ve karadaki Rus ordusuna ağır kayıplar verdirdi.[1]
Muharebe öncesi değiştir
1737 yılında Rus ordusu bir koldan (bir önceki yıldaki gibi) Kırım'ı istila ederken diğer bir koldan Özi kalesine taarruz etti. Süleyman Paşa komutasındaki Osmanlı donanması bölgeye hareketle sözkonusu istilalara karşı koymaya çalıştı.
Muharebe değiştir
Osmanlı donanması 29 Haziran 1737'de Yenikale'den hareketle ertesi gün Azak Denizi'ne girerek Arabat Kalesi önlerine ulaştı. Kale halkı Rus ordusunun ve donanmasının İnceki Boğazı tarafından kaleye doğru ilerlediklerini donanmaya iletti. Bunun üzerine Süleyman Paşa, firketelerin komutanı Kızılhisarlı Mustafa Bey'i keşif için gönderdi.
7 Temmuz'da Rus ordusunun 3.000 kişilik öncü birliği göründü. Osmanlı firketeleri ile bu Rus birliği arasında çarpışma başladı. Ardından ise Osmanlı kadırgaları muharebeye dahil olurken denizin sığlığı nedeniyle kalyonlar muharebeye girecek mesafeye yaklaşamadı. Aynı günün akşamı Rus ordusu yaklaşık 30.000'e ulaşırken, İnceki’de deniz kenarında 400 şayka belirdi. 8 Temmuz'da Osmanlı donanması bu donanma ve karadaki Rus ordusunun karşısında demirledi. 9 Temmuz'da ise Azak tarafından yeni Rus gemileri geldi. Kızılhisarlı Mustafa Bey komutasındaki Osmanlı firketeleri Rus donanmasının üzerine doğru ilerledi ve kaçmaya çalışan Rus şaykalarına yetişince muharebe başladı. Osmanlı donanması bir gemi ve dokuz şayka'yı ele geçirerek 200'ü aşkın Rus askerini esir aldı.[2]
10 Temmuz'da muharebe devam etti ve Osmanlı kalyonları Gazâl-i Bahri, Tonbaz ve Şehbâz-ı Bahri karadaki Rus siprelerini bombardımana tuttu. Rus ordusu ağır kayıplara uğrarken, tedricen bütün donanma Rus ordusunun karşısına konumlandı. Öğle vaktine kadar süren bombardımanda Rus ordusu büyük zayiata uğradığı için yanan çadırlarını da terkederek daha içerilere doğru çekildi. Bunun üzerine Osmanlı kadırgaları iyice kıyıya yanaşarak bombardımanlarını sürdürdüler. Rusların karşı top ateşi ise etkisiz kaldı.
Rus ordusunun kıyıdan iyice içeri çekilmeleriyle muharebe sona erdi. Osmanlı donanması 14 Temmuz'da Arabat Kalesi'ne dönerken bir Rus şaykası ve bir keç'i (70 asker ve 10-12 top taşıyan savaş gemisi) daha ele geçirdi.[3]
Muharebe sonrası değiştir
Osmanlı donanmasının zaferiyle biten muharebenin ardından, bir Rus ordusunun Özi'ye doğru ilerlediğinin öğrenilmesi üzerine, bölgeye 40-50 firkete gönderilmesi emredildi.
Osmanlı donanması Ağustos ayında Lori Burnu Deniz Muharebesi'nde Rus donanmasını daha büyük bir yenilgiye uğrattı.
Kaynakça değiştir
- ^ II. Dünya Savaşı Sonrası Türk Dış Poltikasının Türk Donanmasına etkisi", Murat Güney, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2020), s.36
- ^ "Keyfiyet-i Rusya der Sal-i 1122"/1736-1737 Seferine İştirak Eden Bir Türk Denizcisinin Hatıraları", Fevzi Kurtoğlu, Deniz Mecmuası (1935), s.52-60
- ^ 1736-1739 Savaşlarında Karadeniz'de Osmanlı Donanması", İlhami Danış, İstanbul Üniversitesi, İstanbul (2007), s.70