Vikipedi

Ramazan: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.770.546 değişiklik
Arşiv bağlantısı eklendi
Selimİskender300 (mesaj | katkılar)
40 değişiklik
Murat.sahin1072 adlı kullanıcının genişlettiği kısımlara güvenilir kaynaklar eklenerek madde düzenlendi.
Etiketler: Geri alındı Görsel Düzenleyici Anlam ayrımı bağlantıları nowiki içeriyor
1. satır:
{{Hakkında|||}}{{Bayram bilgi kutusu
|isim=Ramazan
|resim= [[Dosya:Ramadan Istanbul.Sultanahmet.BlueMosque.Ramazan.01photos.jpg|250px]]
|altyazı = ''Yukarıdan aşağıya ve soldan sağa'': Ramazan ayının başlangıcını işaret eden [[hilal]] şeklinde bir Ay. [[İran]]'da Ramazan'da Kur'an okunması. [[Birleşik Arap Emirlikleri]]'nin [[Dubai]] şehrinde toplu iftar yemeği. [[Endonezya]]'nın [[Batı Sumatra]] kentindeki bir camide [[Teravih]] namazı. Geleneksel bir iftar yemeğinde servis edilen yiyecekler. [[Kudüs]]'te Ramazan süslemeleri. [[Tayvan]]'da [[zekat]] bağış kutuları.
|altyazı = [[İstanbul]]'daki [[Sultanahmet Camii]]'nde yazılan bir Ramazan [[mahya]]sı ('''Ya Şehri Ramazan''')
|resmi_adı=[[Arapça]]: {{büyük|رمضان}} <br>[[Azerice]]: ''Ramazan''<br>[[Bengalce]]: {{büyük|রমজান}} (''Ramajāna'')<br>[[Endonezce]]: ''Ramadan''<br>[[Farsça]]: {{büyük|رمضان}} (''Ramazān'')<br>[[Hintçe]]: {{büyük|रमज़ान}} (''Ramzān'')<br>[[İngilizce]]: ''Ramadan''<br>[[İspanyolca]]: ''Ramadán''<br>[[Kürtçe]]: {{büyük|ڕەمەزان}} (''Remezan'')<br>[[Türkçe]]: ''Ramazan''<br>[[Urduca]]: {{büyük|رمضان}} (''Ramzān'')
|resmi_adı=
|diğer_adı = 11 Ayın Sultanı
|kutlayanlar=[[Müslümanlar]]
|ülke= Nüfusunun çoğunluğuçoğu [[Müslüman]] olan ülkeler<br> ('''Örnek:''' [[Endonezya]], [[İran]], [[Pakistan]], [[Bangladeş]], [[Fas]], [[Mısır]], [[Nijerya]], [[BAE]], [[Türkiye]], [[Bosna -Hersek]]..., {{küçük|+40 daha}}){{adn|Günümüzde Ramazan ayı, nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkelerde büyük çapta kutlanırken, dünyanın neredeyse tüm diğer ülkelerinde ise küçük çapta da olsa kutlanmaktadır.}}
|türü=[[İslam|İslami]]
|başlama=[[Şaban]] ayının son gecesi
18. satır:
*[[Teravih]] namazı kılmak ([[Sünniler]] için)
*[[Kadir Gecesi]]
|gelenek=[[İftar]], [[sahur|sahur]], Ramazan davulu, [[gölge oyunu]], [[Ramazan pidesi]], Ramazan şenlikleri, [[cami]]lere [[mahya]] asmak, askıda pide, [[fıtır sadakası]], [[Kur'an]] hatmetmek vb.
|diğerleri= [[Ramazan Bayramı]]
|tipi= [[İslam]]
|anlam=|önemi=Yardımlaşma, bereket, [[tövbe]] ve hoşgörü ayı<ref>Dinler Kitabı ''(The Religions Book)'', Alfa Yayınları, 2019.</ref>|ilk=|sıklık=Yılda bir kere (29 veya 30 gün)}}
}}
'''Ramazan''' ({{Dil|ar|رمضان|dil_adı=e}}), [[Hicrî takvim]]e göre 9. ay ve [[İslam]] dininin inancına göre [[Muhammed]]'e [[Kur'an]] [[ayet]]lerinin inmeye başladığı, aynı zamanda [[Müslüman]]larca [[oruç]] tutulmaya ve [[Terâvih]] Salat'ına başlanılan aydır. Bu ayda oruç tutmak, [[İslam'ın beş şartı|İslam'ın beş temel şartı]]ndan biridir. [[Ay]]'ın [[hilal]] görünümünün ilk görülüşünden itibaren 29 veya 30 gün boyunca RamazanınRamazan'ın sürdüğü, [[hadis]]lerden alıntılanarak hesaplanmıştır.<ref name="Bukhari">{{Web kaynağı | url = http://hadithcollection.com/sahihbukhari/64-Sahih%20Bukhari%20Book%2031.%20Fasting/2466-sahih-bukhari-volume-003-book-031-hadith-number-124.html | başlık = Sahih Bukhari – Kitap 031 (Oruç Kitabı), 124. Hadis | ad = AbdAllah-Muhammad | soyadı = Bukhari-Ibn-Ismail | eser = hadithcollection.com | erişimtarihi = 25 Temmuz 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160319042847/http://hadithcollection.com/sahihbukhari/64-Sahih%20Bukhari%20Book%2031.%20Fasting/2466-sahih-bukhari-volume-003-book-031-hadith-number-124.html | arşivtarihi = 19 Mart 2016 | ölüurl = evet }}</ref><ref name="Müslüman">{{Web kaynağı | url = http://hadithcollection.com/sahihmuslim/134-Sahih%20Muslim%20Book%2006.%20Fasting/10970-sahih-muslim-book-006-hadith-number-2378.html | başlık = Sahih Muslim – Kitap 006 (Oruç Kitabı), 2378. Hadis | ad = Abul-Hussain | soyadı = Muslim-Ibn-Habaj | eser = hadithcollection.com | erişimtarihi = 25 Temmuz 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160523160912/http://hadithcollection.com/sahihmuslim/134-Sahih%20Muslim%20Book%2006.%20Fasting/10970-sahih-muslim-book-006-hadith-number-2378.html | arşivtarihi = 23 Mayıs 2016 | ölüurl = evet }}</ref>
 
Şafaktan gün batımına kadar oruç tutmak; [[akut]] veya kronik hastalığı olan, seyahat eden, aşırı yaşlı, emziren, hamile, şeker hastası ve [[Ergenlik dönemi|ergenliğe]] girmemiş olan kişiler dışında tüm Müslümanlar için [[Farz|farzdır]] (zorunludur).<ref>{{Web kaynağı|url=https://dergi.diyanet.gov.tr/makaledetay.php?ID=26470|başlık=Diyanet Dergi {{!}} Diyanet - Aylık Dergi - Aile - Çocuk - İlmi Dergi - Bülten|erişimtarihi=1 Şubat 2022|çalışma=dergi.diyanet.gov.tr}}</ref> Şafak öncesi yemeğe ''[[sahur]]'', orucun bozulduğu akşam yemeğine ise ''[[iftar]]'' denir.
== Etimoloji ve tarihçe ==
 
'''''Ramazan''''', "Ramaza" (çok sıcak olma) kökünden gelir. Bunun nedeni, muhtemelen Ramazan orucu ibadeti ilk uygulanmaya başlandığında yaz aylarına tekabül ediyor olmasıdır.<ref>{{Oxford|Ramadan}}</ref> Yine [[Türkiye Ermenileri|Türkiye Ermenisi]] yazarı [[Sevan Nişanyan]]'ın verdiği bilgilere göre Ramazan, [[İslam]] öncesindeki [[Araplar]]ın [[Ay takvimi]]nde Temmuz ile Ağustos aylarına verilen isimdir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.nisanyansozluk.com/?k=Ramazan | başlık = Ramazan Maddesi | yazar = Sevan Nişanyan | tarih = | eser = | yayıncı = | erişimtarihi = 13 Nisan 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200424142432/https://www.nisanyansozluk.com/?k=Ramazan | arşivtarihi = 24 Nisan 2020 | ölüurl = evet }}</ref> Bu takvimde aylar, 12+1 sistemi (3 yılda bir ilave edilen 1 ay) sayesinde en fazla 30 günlük kaymalarla yılın aynı zamanlarında yaşanmaktaydı. Günümüzde Ramazan ayının zamanı, [[Ömer ibn Hattab|Ömer]]'in halifeliği zamanında düzenlenen [[Hicri takvim]]e göre belirlenmiştir. Hicri Takvim bir [[Ay takvimi]] olduğu için yıllar, [[miladi takvim]]den 11-12 gün daha kısadır. Bunun sonucu olarak Ramazan ayı her sene miladi takvimde öne kayar. Yaklaşık olarak her 32 senede bir, Ramazan ayı aynı tarihlere denk gelir.<ref>[http://transliteration.org/ Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe ve diğer dillerde açıklaması] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080914103050/http://www.transliteration.org/ |tarih=14 Eylül 2008 }} {{en}}</ref>
Orucun manevi mükafatlarının ([[sevap]]) Ramazan ayında katlanarak arttığına inanılır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20130115170845/http://hadithcollection.com/sahihbukhari/64-Sahih%20Bukhari%20Book%2031.%20Fasting/2465-sahih-bukhari-volume-003-book-031-hadith-number-125.html|başlık=Sahih Bukhari Volume 003, Book 031, Hadith Number 125.|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2013-01-15|çalışma=web.archive.org}}</ref> Bu inanca göre Müslümanlar, sadece yiyecek ve içecekten değil, aynı zamanda [[tütün]] ürünlerinden, [[Cinsel ilişki|cinsel ilişkilerden]] ve günahkar davranışlardan da kaçınırlar; bunun yerine kendilerini daha çok [[Namaz|namaza]] ve [[Kur'an]] okumaya adarlar.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.cmje.org/religious-texts/hadith/abudawud/|başlık=Partial Translation of Sunan Abu-Dawud|erişimtarihi=2022-02-27|dil=de-DE|çalışma=CMJE}}</ref>
 
== Etimoloji ==
'''Ramazan''', "kuru sıcak" anlamına gelen ''ramaḍ'' kökünden veya "güneşin güçlü ısısından çok fazla kızmış olan yer" manasındaki ''ramdâ’'' kelimesinden türediği düşünülmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.etimolojiturkce.com/kelime/ramazan|başlık=Ramazan Kelime Kökeni, Kelimesinin Anlamı - Etimoloji|erişimtarihi=10 Şubat 2022|dil=Türkçe|çalışma=www.etimolojiturkce.com}}</ref><ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/ramazan|başlık=RAMAZAN - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=10 Şubat 2022|dil=Türkçe|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com.tr/books?id=DktKEAAAQBAJ&pg=PA209&lpg=PA209&dq=ramazan+di%C4%9Fer+dillerde+nas%C4%B1l+adland%C4%B1r%C4%B1l%C4%B1yor&source=bl&ots=gdjByOmAgL&sig=ACfU3U0fGbrWmYMa58Mz5fhKMtPkjTm0Lw&hl=tr&sa=X&ved=2ahUKEwi3toWx1J_2AhXNQvEDHYpWA4kQ6AF6BAgQEAM#v=onepage&q=ramazan%20di%C4%9Fer%20dillerde%20nas%C4%B1l%20adland%C4%B1r%C4%B1l%C4%B1yor&f=false|başlık=LEKÜM DİNÜKÜM VELİYEDİN 3.CİLT|tarih=2021-10-24|dil=tr|yayıncı=İnsan İnsana Emanettir|ad=Muhammed Rıdvan|soyadı=SADIKOĞLU}}</ref> Bunun nedeni, muhtemelen Ramazan orucu ibadeti ilk uygulanmaya başlandığında yaz aylarına tekabül ediyor olmasıdır.<ref>{{Oxford|Ramadan}}</ref> Yine de kaynaklarda bu aya niçin ''ramazan'' adının verildiği hakkında farklı açıklamalar yer alır.<ref name=":0" /> Ancak en fazla kabul gören yoruma göre bu ay, rastladığı mevsim gereği çok sıcak ve yakıcı bir özelliğe sahip olduğu için bu adla anılmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20180612143146/http://hadithcollection.com/sahihmuslim/134-Sahih%20Muslim%20Book%2006.%20Fasting/10952-sahih-muslim-book-006-hadith-number-2391.html|başlık=Sahih Muslim Book 006, Hadith Number 2391. - Hadith Collection|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2018-06-12|çalışma=web.archive.org}}</ref> [[Ay takvimi|Kamerî aylar]] belirli [[Mevsim|mevsimlerde]] sabit olmayıp farklı mevsimleri dolaştığı için bu izahı benimseyen bilginler, [[Araplar|Arapların]] kamerî ayların eski adlarını değiştirirken her aya tesadüf ettiği zamanın özelliğine göre isim verdiklerini, ''ramazan'' isminin konulmasının da şiddetli sıcaklığın hüküm sürdüğü bir mevsime denk geldiğini belirtir. Bazı kaynaklarda Arapların bu isimleri tespit ederken soğuk ve sıcağın aylara göre yer değiştirdiğini bilmedikleri kaydedilmektedir.<ref name=":0" />
 
[[Türkiye Ermenileri|Türkiye Ermenisi]] yazarı [[Sevan Nişanyan]]'ın verdiği bilgilere göre Ramazan, [[İslam]] öncesindeki [[Araplar]]ın [[Ay takvimi]]nde Temmuz ile Ağustos aylarına verilen isimdir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.nisanyansozluk.com/?k=Ramazan | başlık = Ramazan Maddesi | yazar = Sevan Nişanyan | tarih = | eser = | yayıncı = | erişimtarihi = 13 Nisan 2020 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200424142432/https://www.nisanyansozluk.com/?k=Ramazan | arşivtarihi = 24 Nisan 2020 | ölüurl = evet }}</ref> Bu takvimde aylar, 12+1 sistemi (3 yılda bir ilave edilen 1 ay) sayesinde en fazla 30 günlük kaymalarla yılın aynı zamanlarında yaşanmaktaydı. Günümüzde Ramazan ayının zamanı, [[Ömer ibn Hattab|Ömer]]'in halifeliği zamanında düzenlenen [[Hicri takvim]]e göre belirlenmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/takvim|başlık=TAKVİM - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> Hicri takvim bir [[Ay takvimi]] olduğu için bir yılın uzunluğu, [[miladi takvim]]den 11-12 gün daha kısadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160601100023/http://m.sorularlaislamiyet.com/index.php?oku=183512|başlık=Hicri takvime göre Ramazan ayı başlama tarihi, her yıl on gün önce midir? Ay takvimi kaç gündür? - Sorularlaislamiyet.com Mobil|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2016-06-01|çalışma=web.archive.org}}</ref> Bunun sonucu olarak Ramazan ayı her sene miladi takvimde öne kayar. Yaklaşık olarak her 32 senede bir, Ramazan ayı aynı tarihlere denk gelir.<ref>[http://transliteration.org/ Kur'ân-ı Kerîm'in Türkçe ve diğer dillerde açıklaması] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080914103050/http://www.transliteration.org/ |tarih=14 Eylül 2008 }} {{en}}</ref>
 
Günümüzde [[Azerbaycan]], [[İran]], [[Hindistan]], [[Pakistan]] ve [[Türkiye]] gibi tarihi [[Farslar|Fars]] etkisine sahip olan bazı ülkelerdeki Müslüman topluluklar, bu ay için ''Ramazan'' veya ''Ramzan'' kelimesini kullanırlar. [[Kürtçe|Kürtçede]] bu isim ''Remezan'' iken, [[Endonezyaca|Endonezcede]] ise [[İngilizce|İngilizcede]] olduğu gibi ''Ramadan''<nowiki/>'dır. [[Bangladeş]]'te ise bu ayın adı yerine ''Romzan'' veya ''Ramajāna'' kelimesi kullanılır.
 
Bunun yanı sıra, çoğu Müslüman ülkede Ramazan ayı ''<nowiki>''11 Ayın Sultanı''</nowiki>'' olarak da anılmaktadır. [[Hicrî takvim|Hicri]] Ay takviminde toplam 12 ay olmasına rağmen bu tabir, Ramazan'ın diğer aylardan daha üstün olduğu ve dolayısıyla Ramazan'ın geriye kalan 11 ayın sultanı olduğu kabul edilerek verilmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.fetva.net/yazili-fetvalar/neden-ramazan-ayina-11-ayin-sultani-denilmektedir.html|başlık=Niçin Ramazan ayına 11 ayın sultanı denilmektedir? {{!}} Fetva|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2009-08-25|dil=tr|çalışma=www.fetva.net}}</ref>
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
== Tarihçe ==
 
=== Orucun farz kılınması ===
[[Kur'an]]'da adı geçen ve değerine vurgu yapılan tek ay, Ramazan ayıdır. Müslümanlara oruç, [[Hicret|hicretin]] 2. yılında (miladi 624) [[farz]] kılındı.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com.tr/books?id=t6CvZJJt1PIC&redir_esc=y|başlık=Loud Thoughts on Religion: A Version of the System Study of Religion. Useful Lessons for Everybody|tarih=2013-06|dil=en|yayıncı=Trafford Publishing|ad=Rafig Y.|soyadı=Aliyev|isbn=978-1-4907-0521-7}}</ref> Orucun farz kılındığını bildiren ayetlerin hemen ardından, Ramazan'ın "Kur’an’ın indirildiği a<nowiki/>y" olduğu belirtilir ve bu aya ulaşanların [[oruç]] tutması emredilir. Bu konuyla ilgili ayetler şöyledir:<ref>{{Web kaynağı|url=https://sorularlaislamiyet.com/ramazan-orucunun-farz-kilinmasi-sadaka-i-fitrin-vacib-kilinmasi-zekatin-farz-kilinmasi-ne-zaman|başlık=Ramazan orucunun farz kılınması, sadaka-i fıtrın vâcib kılınması, zekâtın farz kılınması ne zaman olmuştur? » Sorularla İslamiyet|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=2 Haziran 2006|dil=Türkçe|çalışma=Sorularla İslamiyet}}</ref><ref>''Kur'an-ı Kerim Meali'', [[Diyanet İşleri Başkanlığı]] Yayınları, Ankara, 2006. ''(11. baskı)''</ref>
{{Alıntı|''Ey iman edenler! Allah'a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı... ([[Kur'an]], [[Bakara Suresi]], 183-185. ayetler)''|color=Green}}
[[Dosya:Yennayer.jpg|sol|küçükresim|255x255pik|[[Afrika]] ülkesi [[Tunus]]'ta [[Miladi takvim|miladi]] 1999 yılını gösteren bir [[Hicrî takvim|hicri takvim]] ''(Buradaki hicri takvim, 1419 yılını göstermektedir.)'']]
 
=== Hicrî takvime geçiş ===
[[Ömer]]'in [[Hilâfet|hilafeti]] zamanında [[Arap Yarımadası]]'nda [[Persler]], [[Antik Roma|Romalılar]] ve başka medeniyetlerin kullandığı [[Güneş takvimi|Güneş]] ve [[Ay takvimi|Ay takvimleri]] kullanılmaktaydı. [[Hicaz]] ve [[Asir Bölgesi|Asir]] bölgelerinde ise hem Güneş hem de Ay takvimi kullanılıyordu.
[[Dosya:An Iranian iftar meal (3).jpg|küçükresim|sağ|[[Asya]] ülkesi [[İran]]'da bir [[iftar]] sofrası]]
 
Miladi 639 yılında takvim oluşturma fikri ortaya çıkınca, yapılan istişareler sırasında Muhammed'in damadı, kuzeni ve [[sahabe|sahabesi]] olan [[Ali|Ali bin Ebu Talib]], oluşacak takvimin başlangıç tarihi olarak [[Muhammed|Peygamber Muhammed]]'in [[Hicret|Medine'ye hicretini]] önermiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160913075356/http://www.tech-worm.com/hicri-takvim-nedir/|başlık=Hicri Takvim Nedir? » TechWorm|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=13 Eylül 2016|çalışma=web.archive.org}}</ref> Ali'nin bu görüşü kabul edilmiştir, fakat Peygamber'in hicretinin Ay takviminin ilk ayı olan [[Muharrem]]'e değil de [[Rebiülevvel]] ayına denk gelmesi sonucunda tarih geriye alınmıştır. Buna göre [[Hicrî takvim|Hicrî takvimin]] başlangıcı, [[Miladi takvim|Miladî]] takvime göre 23 Temmuz 622 tarihine denk gelir. Yılın dokuzuncu ayı da böylece Ramazan olur. Ramazan ayından önceki hicrî ay [[Şaban]], Ramazan'dan sonraki ay ise [[Şevval]] ayıdır.<ref>[http://www.oxfordreference.com/views/BOOK_SEARCH.html?book=t27 ''The Concise Oxford Dictionary of English Etymology'', ''Oxford Reference Online'', oxfordreference.com] {{en}}</ref>
[[Ömer]]'in [[Hilâfet|hilafeti]] zamanında [[Arap Yarımadası]]'nda [[Persler]], [[Antik Roma|Romalılar]] ve başka medeniyetlerin kullandığı [[Güneş takvimi|Güneş]] ve [[Ay takvimi|Ay takvimleri]] kullanılmaktaydı. Hicaz-Asir bölgesinde ise hem Güneş hem de Ay takvimi kullanılıyordu.
 
1 yılı 354 ya da 355 gün olarak alan, 12 [[Kamerî ay|kamerî aydan]] oluşan, İslam peygamberi [[Muhammed]]'in Mekke'den Medine'ye [[Hicret|hicretini]] (622) başlangıç yılı (1. yıl) kabul eden [[Hicrî takvim|Hicri takvim]], [[Ay]]'ın [[Dünya]] çevresindeki dolanımını esas alan bir [[takvim]] sistemidir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/takvim|başlık=TAKVİM - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> Hicretin [[Muharrem]] ayı, yani takvimin başlangıç günü ya da ayıyla bir ilgisi yoktur.
Takvim oluşturma fikri ortaya çıkınca, yapılan istişareler sırasında [[sahabe]]lerden [[Ali|Ali bin Ebu Talib]], oluşacak takvimin başlangıç tarihi olarak [[Muhammed|Peygamber Muhammed]]'in [[Hicret|Medine'ye hicretini]] önermiştir. Bu görüş kabul edilmiştir fakat peygamberin hicretinin Ay takviminin ilk ayı olan [[Muharrem]]'e değil de [[Rebiülevvel]] ayına denk gelmesi sonucunda tarih geriye alınmıştır. Buna göre [[Hicrî takvim|Hicrî takvimin]] başlangıcı miladî takvime göre 23 Temmuz 622 tarihine denk gelir. Yılın dokuzuncu ayı da böylece Ramazan olur. Ramazan ayından önceki hicrî ay [[Şaban]], Ramazan'dan sonraki ay ise [[Şevval]] ayıdır.<ref>[http://www.oxfordreference.com/views/BOOK_SEARCH.html?book=t27 ''The Concise Oxford Dictionary of English Etymology'', ''Oxford Reference Online'', oxfordreference.com] {{en}}</ref>
 
Hicrî takvimin [[Ay takvimi]] olması sebebiyle, bu takvimdeki ayların [[Mevsim|mevsimlerle]] ilişkisi yoktur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160601100023/http://m.sorularlaislamiyet.com/index.php?oku=183512|başlık=Hicri takvime göre Ramazan ayı başlama tarihi, her yıl on gün önce midir? Ay takvimi kaç gündür? - Sorularlaislamiyet.com Mobil|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2016-06-01|çalışma=web.archive.org}}</ref> Yani her ayın [[Güneş takvimi]]ne göre her yıl pozisyonu değişir ve böylece aylar mevsimler arasında gezinir; dolayısıyla belirli bir mevsimin ayı olmazlar. Bu sebeple Ramazan ayı ve [[oruç]] dönemi her sene değişir ve mevsimler arasında gezinir.
 
== İslam'da Ramazan ==
[[Dosya:RamadanQur'an Dinnerand 2005-11-07Rehal.jpg|küçükresim|260x260pik|[[Afrikaİslam]]'ın ülkesikutsal kitabı [[MısırKur'an]]'da, birRamazan [[iftar]]ayında sofrasıinmeye başlamıştır.]]
Müslümanlarca sabır, ibadet, rahmet, mağfiret ve bereket ayı olarak kabul edilen, büyük bir coşku ve heyecanla karşılanan Ramazanın başlıca özelliklerinden biri, [[Kur'an]]'ın bu ayda indirilmeye başlanmış olup [[ayet]] ve [[Hadis|hadislerde]] bin aydan daha hayırlı olduğunun bildirilmesidir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com.tr/books?id=AKmmBQAAQBAJ&pg=PT29&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|başlık=The Magnificence of Quran|dil=en|yayıncı=Darussalam Publishers|ad=Mahmood Bin Ahmad Bin Saaleh|soyadı=Ad-Dausaree}}</ref>
 
[[Müslüman|Müslümanlara]] [[Kur'an]]'ın ilk ayetlerinin vahyedildiği [[Kadir Gecesi]], bu ayın içindedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20130115170845/http://hadithcollection.com/sahihbukhari/64-Sahih%20Bukhari%20Book%2031.%20Fasting/2465-sahih-bukhari-volume-003-book-031-hadith-number-125.html|başlık=Sahih Bukhari Volume 003, Book 031, Hadith Number 125.|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2013-01-15|çalışma=web.archive.org}}</ref> Hangi gün olduğu bilinmemekle birlikte Ramazan ayının 27. gecesi, ''Kadir Gecesi'' olarak kabul edilmektedir. Bazı [[İslam]] bilginlerine göre ve hadislere göre ise [[Kadir Gecesi]], Ramazan ayının son 10 günü içerisinde yer almaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20130115170922/http://hadithcollection.com/sahihbukhari/65-Sahih%20Bukhari%20Book%2032.%20Praying%20at%20Night%20In%20Ramadhan%20(Taraweeh)/2479-sahih-bukhari-volume-003-book-032-hadith-number-238.html|başlık=Sahih Bukhari Volume 003, Book 032, Hadith Number 238.|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2013-01-15|çalışma=web.archive.org}}</ref> Hangi gün olduğu kesin olarak bilinmediği için [[Müslüman|Müslümanlar]], Ramazan'ın bu son 10 gününü dikkatli ve bilinçli bir şekilde geçirirler.<ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/kadir-gecesi|başlık=KADİR GECESİ - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=16 Ekim 2021|dil=Türkçe|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref>
 
Kadir Gecesi ile ilgili olarak, [[Kur'an]]'ın 97. suresi olan [[Kadir Suresi]]'nin ilk üç ayetinde ''<nowiki>''Şüphesiz, biz O'nu Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır.''</nowiki>'' denmektedir.<ref>''Kur'an-ı Kerim Meali'', [[Diyanet İşleri Başkanlığı]] Yayınları, Ankara, 2006. ''(11. baskı)''</ref>
 
Kadir Gecesi ile ilgili [[Kur'an]]'ın 97. suresi olan [[Kadir Suresi]]'nin ilk üç ayetinde ''<nowiki>''Şüphesiz, biz O'nu Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır.''</nowiki>'' denmektedir.
 
Bu ayda Müslümanların Ramazan orucunu tutmaları [[farz]]dır. [[Oruç|Ramazan orucu]]nun tutulduğu bu ay boyunca, gün doğumundan önceki alacakaranlık ([[imsak]]) ile gün batımından sonraki alacakaranlık ([[iftar]]) arasında yemek, içmek ve [[cinsel ilişki]]de bulunmak [[Müslüman|Müslümanlara]] yasak kılınmıştır.<ref>İslâm Fıkıh Ansiklopedisi,Prf.Dr.Vehbe Zuhaylî, Cilt 3 sayfa 189-190</ref><ref>Hak Dini Kur'an Dili,Elmalılı M.Hamdi Yazır, Cilt 1 sayfa 539-540</ref>
 
{{Quote|Oruç gecesinde kadınlarınızlakadınlarınıza birleşmekyaklaşmak size helâlhelal kılındı. Onlar, sizinsize için elbisedirörtüdürler, siz de onlar içinonlara elbisesinizörtüsünüz. SizinAllah, kendinize hıyanet etmektezulmetmekte olduğunuzu Allahbildi bilmiş,ve tövbenizi kabul etmiş veedip sizi bağışlamıştıraffetti. Şimdi artıkArtık onlarlaeşlerine birleşinyaklaşın ve Allah’ınAllah'ın sizin için yazdığınıyazıp isteyin.takdir Fecirdenetmiş siyaholduğu ipşeyi beyazarayın. iptenŞafağın sizinaydınlığı içingecenin karanlığından ayırt edilir hale gelinceyeedilinceye kadar yiyin ve, için,. sonraSonra orucuda geceyeakşama kadar tamamlayınorucu tam tutun. MescidlerdeBununla ibadetebirlikte, çekilmişkensiz kadınlarlamescitlerde cinselitikafta ilişkideiken bulunmayıneşlerinize yaklaşmayın. Bunlar, Allah’ınAllah'ın koyduğukoymuş sınırlardır;olduğu sakınsınırlardır. buBu sınırlara yaklaşmayın. Allah, âyetlerinikendine insanlarkarşı içingelmekten iştesakınsınlar böylediye, ayetlerini insanlara böylece açıklar.<ref>Kur'an-ı UmulurKerim kiMeali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, ''11. basım'', Ankara, sakınırlar2006.</ref>|[[Bakara Suresi|Bakara]] 187|اُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ اِلٰى نِسَٓائِكُمْۜ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَاَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّۜ عَلِمَ اللّٰهُ اَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ اَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْۚ فَالْـٰٔنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللّٰهُ لَكُمْۖ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْاَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْاَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِۖ ثُمَّ اَتِمُّوا الصِّيَامَ اِلَى الَّيْلِۚ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَاَنْتُمْ عَاكِفُونَۙ فِي الْمَسَاجِدِۜ تِلْكَ حُدُودُ اللّٰهِ فَلَا تَقْرَبُوهَاۜ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللّٰهُ اٰيَاتِه۪ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ ﴿١٨٧||dil=ar|dil2=tr}}
[[Dosya:An Iranian iftar meal (3).jpg|küçükresim|[[Asya]] ülkesi [[İran]]'da bir [[iftar]] sofrası|260x260pik]]
 
[[Bakara Suresi]]'ne göre, [[Kur'an]]'ın [[İslam]] peygamberiPeygamberi [[Muhammed]]'e gönderilmesi Ramazan ayında başlamıştır ve bu ay içinde "[[oruç]]" tutmak [[Müslüman]]lara emredilmiştir. İlgili [[ayet]] şöyledir:<ref>Kur'an-ı Kerim Meali, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, <nowiki>''</nowiki>11. basım<nowiki>''</nowiki>, Ankara, 2006.</ref>
 
{{Alıntı|''(O Ramazansayılı ayıgünler), ki; irşadinsanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı ayırtbirbirinden eden,ayırmanın hidayetapaçık vedelilleri deliller halinde bulunanolarak Kur'an'ın ondakendisinde indirildi.indirildiği OnunRamazan içinayıdır. sizdenÖyle herise içinizden kim bu aya erişirseulaşırsa, oruçonu tutsunoruçla geçirsin. Kim de hasta veya yolculuktayolcu iseolursa, tutamadığı günler sayısınca diğerbaşka günlerde kaza etsintutsun. Allah, size kolaylık diliyordiler, zorluk dilemiyordilemez. BirBu de oda sayıyı tamamlamanızıtamamlamanız ve sizehidayete gösterdiğiulaştırmasına doğrukarşılık yolAllah'ı üzereyüceltmeniz kendisinive yüceltmenizişükretmeniz istiyoriçindir. Umulur ki(Kur'an, şükredesiniz! ([[Bakara Suresi|Bakara]] 185)''}}
 
Dünyanın her yerindeki [[Müslüman|Müslümanlar]], mübarek Ramazan ayında şafaktan alacakaranlığa kadar dünyevi arzulardan kaçınırlar. Yaptıkları bu alıştırmanın ulaşmaya hizmet ettiği birçok amaç vardır: [[Oruç]], böyle zamanlarda umutsuzca ihtiyaç duyulan kalplerimize [[empati]] kurmayı amaçlar. Toplumun imtiyazsız bireylerinin acılarını ve ıstıraplarını hissetmeye teşvik eder.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.transparenthands.org/what-is-ramadan-fasting/|başlık=What is Ramadan Fasting?|erişimtarihi=16 Ekim 2021|tarih=2 Nisan 2020|çalışma=Transparent Hands}}</ref>
Ramazan ayında oruç tutanların [[imsak]] saatinden, yani [[sabah namazı]] vaktine girmeden önce, belirli saatte yedikleri yemeğe ve bu yemeğin yendiği zaman aralığına <nowiki>''</nowiki>[[sahur]]<nowiki>''</nowiki> denir. Gün sonunda akşam [[ezan]]ı okununca orucun açılmasına ve bu esnada yenen yemeğe ise <nowiki>''</nowiki>[[iftar]]<nowiki>''</nowiki> denir.
[[Dosya:Ramazan cami mahyası.jpg|küçükresim|290x290pik|Ramazan aylarında [[Minare|cami minarelerine]] ışıltılı ve güzel sözlü [[Mahya|mahyalar]] asılır]]
 
Ramazan ayında oruç tutanların [[imsak]] saatinden, yani [[sabah namazı]] vaktine girmeden önce, belirli saatte yedikleri yemeğe ve bu yemeğin yendiği zaman aralığına <nowiki>''</nowiki>[[sahur]]<nowiki>''</nowiki> denir. Gün sonunda akşam [[ezan]]ı okununca orucun açılmasına ve bu esnada yenen yemeğe ise <nowiki>''</nowiki>[[iftar]]<nowiki>''</nowiki> denir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.nefisyemektarifleri.com/blog/sahur-nedir-ne-zaman-baslar-ne-zaman-biter-oruc-icin-onemi-nedir/|başlık=Sahur Nedir? Ne Zaman Başlar, Biter?|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2021-03-15|dil=tr|çalışma=Nefis Yemek Tarifleri}}</ref>
== Ramazan'da yapılan şeyler ve Ramazan gelenekleri ==
== Ramazan gelenekleri ve âdetleri ==
[[Dosya:Karagoz figures.jpg|küçükresim|Gölge oyunu, Ramazan'da meşhurdur]]
Nüfusunun çoğunluğu [[Müslüman]] olan ülkelerde kutlanan Ramazan ayı, çoğunlukla 30 gün sürmekle beraber 29 gün de sürmektedir. Bu ayda Müslümanlar, [[İslam]]'ın beş temel [[farz]]ından biri olan [[Oruç|oruç tutma]] ibadetlerini gerçekleştirirler.<ref>{{Web kaynağı | url = https://islamansiklopedisi.org.tr/ramazan | başlık = RAMAZAN - TDV İslâm Ansiklopedisi | erişimtarihi = 19 Eylül 2021 | dil = Türkçe | çalışma = TDV İslam Ansiklopedisi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20200512100800/https://islamansiklopedisi.org.tr/ramazan | arşivtarihi = 12 Mayıs 2020}}</ref> Ancak Ramazan ayı sadece oruç tutma ayı değildir. [[Müslüman]] toplumlarda; bu ayda uygulanan bazı gelenekler, âdetler ve yalnızca bu aya özel olan uygulamalar da mevcuttur. Birçoğu eskide kalan uygulamalardan bazıları şunlardır:<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.trthaber.com/ramazan-ozel/haber/ramazan-ayinin-vazgecilmez-gelenekleri-414057.html | başlık = Ramazan ayının vazgeçilmez gelenekleri | erişimtarihi = 19 Eylül 2021 | dil = Türkçe | çalışma = www.trthaber.com | arşivengelli = evet}}</ref>
 
=== Sahur ===
* '''[[Sahur]] ve [[iftar]] sofraları :''' Ramazan aylarında, akrabaların veya komşuların evlerine misafir olup iftar yemeğini birlikte yemek âdettendir.
{{Ana|Sahur}}
* '''[[Ramazan pidesi]] :''' Ramazan aylarına ekmek fırınlarında özel olarak hazırlanan, yüzeyine [[yumurta]] sürülebilen, üzerinde [[susam]] veya [[çörek otu]] serpiştirilen bir ekmektir.
[[Dosya:Suhur.jpg|küçükresim|220x220px|[[Ürdün]]'de bir sahur sofrası]]
*'''[[Ramazan davulu|Ramazan davulu :]]''' Ramazan ayında, [[sahur]] vakitlerinde mahalle aralarında gezinilerek insanları sahura ve [[Oruç|oruca]] uyandırmak için [[davul]] kullanılır. Ramazan davulu, bu ayın vazgeçilmez âdetidir.
[[Sahur]], [[Sabah|sabahın]] erken saatlerinde, orucun başlamasından önce, yani [[imsak]] vaktinden önce Müslümanlar tarafından tüketilmesi [[Sünnet (din)|sünnet]] olan son yemektir. Sahur, Ramazan ayında normal günlerdeki geleneksel üç öğünün yerini alır ([[kahvaltı]], [[Öğle yemeği|öğle]] ve [[akşam yemeği]]). Sahurda genellikle daha hafif olan kahvaltılık yiyecekler tüketilir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/sahur|başlık=SAHUR - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref>
* '''Askıda pide :''' Ramazan'da, ekmek fırınlarında, gönüllü olarak birkaç ekmek veya pide; dükkanın önünde bulunan askıya bırakılır. Amaç, çok fakir olup da ekmek almaya gücü yetmeyen kimselerin bundan faydalanmasıdır.
 
* '''Veresiye defterinden tanınmadık birisinin borcunu silme''' : Eskide kalan bir gelenektir. Maddi olarak durumu yerinde olan birisi, bir bakkala veya markete giderek veresiye defterinden rastgele bir sayfa kopartır ve o sayfada bulunan toplam borcu öder. Bundan dolayı; borcu ödeyen de, borcu ödenen de birbirlerinden habersiz olur.
Ramazan ayında [[Müslüman]] nüfusunun çoğunlukta olduğu ülkelerde, görevi insanları gece vakti sahur için uyandırmak olan kişiler bulunur. Bu kişilere ''musaharati'' denmektedir. Bu kişiler genellikle [[davul]] ve [[Mani|maniler]] ile sokaklarda gezerek insanları uyandırırlar.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.arabnews.com/node/387195|başlık=Ramadan Mesaharati|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2011-08-10|dil=en|çalışma=Arab News}}</ref> Bu gelenek [[Endonezya]], [[Bangladeş]], [[Mısır]], [[Suriye]], [[Sudan]], [[Pakistan]], [[Suudi Arabistan]], [[Ürdün]] ve [[Filistin Devleti|Filistin]] gibi ülkelerde hâlâ uygulanmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://en.banglapedia.org/index.php?title=Qasida|başlık=Qasida - Banglapedia|erişimtarihi=2022-02-27|çalışma=en.banglapedia.org}}</ref>
* '''[[Karagöz ve Hacivat|Hacivat ve Karagöz gölge oyunu]] :''' Ramazan ayına özel olarak düzenlenen Ramazan şenliklerinde, genellikle [[gölge oyunu]] oynatılır.
 
* '''Ramazan şenlikleri :''' Bu aya özel olarak düzenlenen şenliklerdir. İftar ile sahur vakti aralığında düzenlenirler.
Ramazan ayında Müslümanların oruç tutmadan önce yedikleri son yemek olan sahur, İslami gelenekler tarafından nimetlerin bir faydası olarak kabul edilir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20130115170927/http://hadithcollection.com/sahihbukhari/64-Sahih%20Bukhari%20Book%2031.%20Fasting/2446-sahih-bukhari-volume-003-book-031-hadith-number-144.html|başlık=Sahih Bukhari Volume 003, Book 031, Hadith Number 144.|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2013-01-15|çalışma=web.archive.org}}</ref> Çünkü oruç tutan kişinin, orucun neden olduğu huysuzluk veya zayıflıktan kaçınmasını sağlar. Müslümanlar, [[Muhammed|Muhammed Peygamber]]'in ''<nowiki>''Sahur yemeği yiyin, zira sahurda bereket vardır.''</nowiki>''<ref>Buhari, Savm 20</ref> sözü dolayısıyla sahur yemeğine çok önem verirler.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20130115170800/http://www.hadithcollection.com/sahihmuslim/134-Sahih%20Muslim%20Book%2006.%20Fasting/10921-sahih-muslim-book-006-hadith-number-2415.html|başlık=Sahih Muslim Book 006, Hadith Number 2415.|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2013-01-15|çalışma=web.archive.org}}</ref>
* '''[[Minare|Cami minarelerine]] [[mahya]] asmak :''' Ramazan ayı gelince, [[Minare|cami minarelerine]] ışıltılı, aydınlatıcı, sade, hoş ve güzel sözlü süslemeler yapılır. Bunlara [[mahya]] denir. Mahyalara genellikle '''''<nowiki>''</nowiki>Hoş Geldin 11 Ayın Sultanı!<nowiki>''</nowiki>''''', '''''<nowiki>''</nowiki>Ya Şehri Ramazan!<nowiki>''</nowiki>''''', '''''<nowiki>''</nowiki>Ramazan Geldi Hoş Geldi!<nowiki>''</nowiki>''''' gibi cümleler yazılır.
 
=== İftar ===
{{Ana|İftar}}
[[Dosya:Iftar in Istanbul Turkey.jpg|küçükresim|[[Sultanahmet Camii]]'nde toplu bir iftar sofrası ([[İstanbul]], [[Türkiye]])]]
[[İftar]], Ramazan ayında [[Müslüman|Müslümanların]] oruçlu geçirdikleri günün sonunda [[Ezan|akşam ezanı]] okunduktan sonra (güneşin batmasında) yenilen yemektir. İftar, Ramazan'ın dini geleneklerinden biridir ve genellikle bir topluluk olarak, Müslümanların oruçlarını birlikte açmak için bir araya geldikleri şekilde yapılır. Yemek, gün batımına yakın akşam ezanından hemen sonra tüketilir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.mysanantonio.com/news/local/article/Muslims-fast-and-feast-as-Ramadan-begins-848832.php|başlık=Muslims fast and feast as Ramadan begins|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2009-08-23|dil=en-US|çalışma=mySA|ad=Melissa Fletcher|soyadı=Stoeltje}}</ref>
 
İftar sofralarında genel olarak, sahurdakinin aksine biraz daha ağır yemekler bulunur. Geleneksel olarak bazı Müslümanlar, İslam peygamberi [[Muhammed]]'e öykünerek oruçlarını [[hurma]] ile açmayı tercih ederler. Hurma olmadığında ise, su ile açarlar.<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://archive.org/details/oxforddictionary00bada|başlık=The Oxford dictionary of Islam|tarih=2003|yayıncı=Oxford University Press|diğerleri=Internet Archive|soyadı=Bad author - no name|isbn=978-0-19-512558-0}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.todaysdietitian.com/newarchives/072709p56.shtml|başlık=Understanding Muslim Fasting Practices|erişimtarihi=2022-02-27|çalışma=www.todaysdietitian.com}}</ref>
 
Maddi imkâna sahip olanların, özellikle fakir kimselere iftar yemeği yedirmesi güzel bir davranış olarak görülür. Peygamber Muhammed de Müslümanları orucunu açacak kimseleri sofralarında bulundurmaya teşvik ettiğinden dolayı bazı Müslümanlar buna son derece önem verirler. Oruç ve iftarların fert ve aile hayatında taşıdığı öneme paralel olarak, İslam toplumlarında öteden beri birçok Ramazan âdeti ortaya çıkmış ve bir dizi iftar geleneği oluşmuştur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/iftar|başlık=İFTAR - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=10 Şubat 2022|dil=Türkçe|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref>
{{Çoklu resim|image1=People eating Iftar3 together in Iran.jpg|align=center|direction=horizontal|caption1=[[İran]]'da bir halk iftar sofrası|image2=Ramadan Dinner 2005-11-07.jpg|caption2=[[Mısır]]'da toplu bir iftar sofrası|boyut1=270|boyut2=240}}
 
=== Teravih namazı ===
{{Ana|Terâvih}}
[[Dosya:Prière de Tarawih dans la Grande Mosquée de Kairouan. Ramadan 2012.jpg|sol|küçükresim|290x290pik|[[Tunus]]'un Ukba Ulu Camisi'nde kılınan bir teravih namazı]]
[[Terâvih|Terâvih namazı]], kutsal Ramazan ayında her gece kılınan bir [[Nafile namazlar|nafile]] [[Namaz|namazdır]].<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20151118190826/http://www.islamhelpline.com/qa/tarawih-prayer-nafl-or-sunnah|erişimtarihi=2022-02-27|çalışma=web.archive.org}}</ref> Teravih kelimesi, "dinlenmek ve rahatlamak" anlamına gelir ve [[Arapça|Arapçadan]] türetilmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.etimolojiturkce.com/kelime/teravih|başlık=Teravih Kelime Kökeni, Kelimesinin Anlamı - Etimoloji|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=www.etimolojiturkce.com}}</ref> Erkekler ve kadınlar için ''sünnet-i müekkede'' (Muhammed Peygamber'in devamlı şekilde işlediği, fakat nadiren terk etmiş olduğu, [[vacip]] ya da [[farz]] olmayan amelleri) olarak kabul edilir<ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/teravih|başlık=TERAVİH - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> ve yirmi [[rekat]] [[Cemaat|cemaatle]] kılınır. Tek başına da kılınabilir.<ref name=":3">{{Web kaynağı|url=https://www.trthaber.com/haber/guncel/teravih-namazi-nasil-kilinir-teravih-namazi-kac-rekat-572945.html|başlık=Teravih namazı nasıl kılınır? Teravih namazı kaç rekat?|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=www.trthaber.com}}</ref> Cemaat ile kılınması daha makbul görülür.<ref name=":3" /> Her iki rekatta veya her dört rekatta ara verilerek kılınır.<ref name=":3" /> Sekiz rekatta da kılınabilir.<ref name=":3" />
 
Teravih namazının vakti, [[Yatsı namazı|yatsı namazından]] sonra başlar ve [[sabah namazı]] vakti gelinceye kadar devam eder. Teravih namazı vakti içinde kılınmazsa, vakti dışında ne cemaatle, ne de tek başına kazâ (telafi) edilmez.<ref name=":4" />
 
Teravih namazını başlangıçta cemaate bizzat kıldıran [[Muhammed|Peygamber Muhammed]], Müslümanların yükünü arttırabileceği düşüncesiyle bu uygulamadan vazgeçmiştir.<ref name=":4" /> Onun bu namazı iki veya üç gün mescitte kıldırdığı, [[Cemaat|cemaatin]] gittikçe çoğaldığını görünce ise mescide çıkmadığı ve bunu, Allah'ın bu namazı [[farz]] kılabileceği endişesiyle yaptığını söylediği rivayet edilir.<ref name=":4" /> Teravihin tek başına kılınmasına [[Ebû Bekir]] döneminde devam edilmiştir. Bu uygulamanın camide meydana getirdiği dağınıklığı, artık farz kılınma ihtimali bulunmadığını ve Peygamber'in konuyla ilgili sözünden çıkan anlamı dikkate alan [[Ömer]], 635 yılında [[Ubeyy bin Kâb]]’dan cemaate teravih namazı kıldırmasını istemiş ve bu uygulama günümüze kadar sürmüştür.<ref name=":4">{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/teravih|başlık=TERAVİH - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=10 Şubat 2022|dil=Türkçe|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref>
 
=== Kur'an okunması ===
Müslümanlar, Ramazan'ın otuz günü boyunca, otuz [[cüz]]'den (bölümden) oluşan [[Kur'an]]'ın tamamını okumaya teşvik edilir. Bazı Müslümanlar, ay boyunca gözlemlenen otuz teravih seansının her birine bir cüz'ün okunmasını dahil eder. Sonuç olarak birçok Müslüman, bu ayda kutsal kitap Kur'an'ın tamamını okumaya çalışır (hatmetmek).<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.learnreligions.com/what-is-ramadan-2004619|başlık=All About Ramadan, Islam's Holy Month|erişimtarihi=2022-02-27|dil=en|çalışma=Learn Religions}}</ref>
 
=== Maddi hayır uygulamaları ===
{{Ana|Zekât|Fıtır Sadakası}}
[[Dosya:Zakat Donation Box in Taipei Mosque 20190519.jpg|küçükresim|250x250pik|[[Tayvan]]'da zekat bağış kutuları]]
Terim olarak "asli ihtiyaçlar" dışında nisab miktarı mala sahip olan ve bu sebeple zengin sayılan her Müslümanın, bu zenginliği üzerinden bir tam yıl geçtiğinde dinî yükümlülük gereği hayır amaçlı vermesi gereken miktara [[Zekât|zekat]] denir.<ref name=":5">{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/zekat|başlık=ZEKÂT - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> Bu uygulama, İslam dininin şartlarından biri olarak zorunludur.<ref name=":5" /> Müslümanlar, Ramazan ayında iyi işlerin, yılın diğer zamanlarından daha cömertçe ödüllendirildiğine inanırlar. Sonuç olarak birçok Müslüman bu ay boyunca yıllık zekatlarının daha büyük bir kısmını, hatta tamamını verirler.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20151222114628/https://fetva.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/37510/vergi--zekat-yerine-gecer-mi-|başlık=Din İşleri Yüksek Kurulu Dini Bilgilendirme Platformu|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=22 Aralık 2015|çalışma=web.archive.org}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.trthaber.com/haber/yasam/zekat-nedir-kimlere-verilir-nasil-hesaplanir-iste-10-soruda-zekat-415708.html|başlık=Zekat nedir, kimlere verilir, nasıl hesaplanır? İşte 10 soruda zekat|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=www.trthaber.com}}</ref>
 
Bunun dışında ''[[Fıtır Sadakası|fıtır sadakası]]'' veya ''fitre'' olarak bilinen bir zekat uygulaması da vardır. Buna göre, temel ihtiyaçların dışında yeterli miktarda mala sahip olan her Müslümanın Ramazan ayında vermesi [[vacip]] olan bir [[Sadaka|sadakadır]].<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.hurriyet.com.tr/gundem/fitir-sadakasi-nedir-ve-ne-zaman-verilir-41773152|başlık=Fıtır sadakası nedir ve ne zaman verilir?|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=www.hurriyet.com.tr}}</ref> Fitre kişi başına verilir. Ailedeki bütün bireylerin fitresini büyüklerden biri verir. Miktarı, bir kişinin günlük yiyecek ihtiyacı kadardır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/452/fitir-sadakasi-nedir-ve-ne-zaman-verilir-|başlık=Fıtır sadakası nedir ve ne zaman verilir? : Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı : Dini Bilgilendirme Platformu|erişimtarihi=2022-02-27|çalışma=kurul.diyanet.gov.tr}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/fitre|başlık=FİTRE - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=2022-02-27|dil=tr|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> [[Türkiye]]'de, her yıl kişi başına verilecek olan miktarı [[Diyanet İşleri Başkanlığı]] belirler.<ref>[https://www.diyanet.gov.tr/tr-TR/Kurumsal/Detay/31251/din-isleri-yuksek-kurulu-2021-yili-fitre-miktarini-acikladi Din İşleri Yüksek Kurulu, 2021 yılı fitre miktarını açıkladı!] ''(Erişim tarihi: 27 Şubat 2022)''</ref>
 
=== Kadir Gecesi ===
{{Ana|Kadir Gecesi}}
 
=== Ramazan Bayramı ===
{{Ana|Ramazan Bayramı}}
[[Dosya:Eidulfitr meal.jpg|sol|küçükresim|270x270pik|[[Malezya]]'da bir Ramazan Bayramı sofrası]]
[[Ramazan Bayramı]] veya halk arasındaki başka bir adla '''Şeker Bayramı''', [[İslam]] âleminde Ramazan'ın bitişinin ardından üç gün boyunca kutlanan [[Din|dinî]] bayramdır. Hicri takvime göre 10. ay olan [[Şevval]] ayının ilk üç gününde kutlanır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20160527052712/http://www.esinislam.com/Articles201009/WritersArticles_AdilSalahi_0911.htm|başlık=Wayback Machine|erişimtarihi=2022-02-27|tarih=2016-05-27|çalışma=web.archive.org}}</ref> Bayramdan bir önceki gün, Ramazan ayının son günü olan [[Arife|arifedir]]. Ramazan Bayramı, Ramazan ayı boyunca tutulması [[farz]] kılınan [[Oruç|orucun]] da sonunu ifade eder. Bayramın ilk günü oruç tutulmaz ve bu günde oruç tutmak [[mekruh]] veya [[haram]] olarak görülür.<ref>{{Web kaynağı|url=https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/475/oruc-tutulmasi-yasak-olan-gunler-hangileridir-?enc=QisAbR4bAkZg1HImMxXRn5PJ8DgFEAoa2xtNuyterRk=|başlık=Oruç tutulması yasak olan günler hangileridir? : Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı : Dini Bilgilendirme Platformu|erişimtarihi=10 Şubat 2022|çalışma=kurul.diyanet.gov.tr}}</ref>
 
Ramazan Bayramı'nın ilk gününde [[Cami|camilerde]] [[bayram namazı]] kılınır. Bayram namazını genellikle erkekler kılar. Bayram namazından sonra ise [[hutbe]] okunur. Bayram boyunca [[Müslüman|Müslümanlar]] eş, dost ve akraba ziyaretleriyle birbirlerinin bayramını kutlarlar. Bu ziyaretler esnasında genellikle [[kolonya]], tatlı ve şekerlemeler ikram edilir.<ref name=":1">https://blog.n11.com/gundem/ozel-gunler/ramazan-bayrami-gelenekleri</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.timeanddate.com/holidays/us/eid-al-fitr|başlık=Eid al-Fitr in the United States|erişimtarihi=2022-02-27|dil=en|çalışma=www.timeanddate.com}}</ref>
 
Bayramda bakımlı ve temiz giyinmek âdettendir. Herkes en yeni kıyafetlerini giymeye çalışır. Bayramda çocuklara, ailelerin bütçesi elverdiğince yeni kıyafetler alınır. Bazı büyükler, [[El öpme|ellerini öpen]] çocuklara hediye veya harçlık verirler. Çocuklar ufak gruplar hâlinde kapı kapı dolaşarak şekerleme toplarlar.<ref name=":1" />
 
[[İslam ülkeleri|İslam ülkelerinde]] arife günü ve Ramazan Bayramı'nı kapsayan günler [[Resmi tatil|resmî tatil]] ilan edilir. Diğer ülkelerde farklı uygulamalar olmakla birlikte [[Batı dünyası|Batı]]'daki bazı büyük firma ve devlet kurumları da Müslüman çalışanlarına bayram izni verir.
 
=== Diğer gelenekler ===
[[Dosya:Karagoz figures.jpg|küçükresim|Gölge oyunu, Ramazan'da meşhurdur.]]
Nüfusunun çoğunluğu [[Müslüman]] olan ülkelerde kutlanan Ramazan ayı, çoğunlukla 30 gün sürmekle beraber 29 gün de sürmektedir. Bu, [[Ay]]'ın [[Hilal|hilalinin]] görünüş zamanına göre değişmektedir. Bu ayda Müslümanlar, [[İslam]]'ın beş temel [[farz]]ından biri olan [[Oruç|oruç tutma]] ibadetlerini gerçekleştirseler de,<ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/ramazan|başlık=RAMAZAN - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=19 Eylül 2021|dil=Türkçe|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> Ramazan ayı sadece oruç ayı olarak görülmez. Müslüman toplumlarda bu ayda uygulanan bazı gelenekler, âdetler ve yalnızca bu aya özel olan uygulamalar da mevcuttur. Birçoğu eskide kalan uygulamalardan bazıları şunlardır:<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.trthaber.com/ramazan-ozel/haber/ramazan-ayinin-vazgecilmez-gelenekleri-414057.html|başlık=Ramazan ayının vazgeçilmez gelenekleri|erişimtarihi=19 Eylül 2021|dil=Türkçe|çalışma=www.trthaber.com}}</ref>
* '''[[Sahur]] ve [[iftar]] sofraları:''' Ramazan aylarında, akrabaların veya komşuların evlerine misafir olup iftar yemeğini birlikte yemek âdettendir.
* '''[[Ramazan pidesi]]:''' Ramazan aylarında ekmek fırınlarında özel olarak hazırlanan, yüzeyine [[yumurta]] sürülebilen, üzerinde [[susam]] veya [[çörek otu]] serpiştirilen bir ekmektir.
*'''[[Ramazan davulu|Ramazan davulu:]]''' Ramazan ayında, sahur vakitlerinde mahalle aralarında gezinilerek insanları sahura ve oruca uyandırmak için [[davul]] kullanılır. Ramazan davulu, bu ayın vazgeçilmez âdetidir. Zamanla bu gelenek teknolojiye yenik düşse de, günümüzde bazı Müslüman ülkelerde bu âdet hâlâ sürmektedir.
* '''Askıda pide:''' Ramazan'da ekmek fırınlarında, gönüllü olarak birkaç ekmek veya [[pide]], dükkânın önünde bulunan askıya bırakılır. Amaç, çok fakir olup da ekmek almaya gücü yetmeyen kimselerin bundan faydalanmasıdır.
* '''[[İftar topu]]:''' Müslümanların oruçlu geçirdikleri gün sonunda, akşam [[Ezan|ezanı]] vaktiyle birlikte [[iftar]] vaktinin geldiğini haber veren top ateşidir. Osmanlı döneminden kalmadır. Günümüzdeki gibi ses sistemlerinin olmadığı devirlerde bir zaruret iken, bugün gelenek şeklinde bazı Müslüman ülkelerde sürdürülür.
* '''Veresiye defterinden tanınmadık birisinin borcunu silme:''' [[Osmanlı İmparatorluğu]] döneminden kalma bir gelenektir. Maddi olarak durumu yerinde olan birisi, bir bakkala veya markete giderek veresiye defterinden rastgele bir sayfa kopartır ve o sayfada bulunan toplam borcu öder. Bundan dolayı borcu ödeyen de, borcu ödenen de birbirlerinden habersiz olur.
* '''[[Karagöz ve Hacivat|Hacivat ve Karagöz]] gölge oyunu:''' Ramazan ayına özel olarak düzenlenen Ramazan şenliklerinde, genellikle [[gölge oyunu]] oynatılır.
* '''Ramazan şenlikleri:''' Bu aya özel olarak düzenlenen şenliklerdir. İftar ile sahur vakti aralığında düzenlenirler.
* '''Cami minarelerine mahya asmak:''' Ramazan ayı gelince, [[Minare|cami minarelerine]] ışıltılı, aydınlatıcı, sade, hoş ve güzel sözlü süslemeler yapılır. Bunlara [[mahya]] denir. Mahyalara genellikle ''<nowiki>''</nowiki>Hoş Geldin 11 Ayın Sultanı!<nowiki>''</nowiki>'', ''<nowiki>''</nowiki>Ya Şehri Ramazan!<nowiki>''</nowiki>'', ''<nowiki>''</nowiki>Ramazan Geldi Hoş Geldi!<nowiki>''</nowiki>'' gibi cümleler yazılır.
{{Çoklu resim|align=center|direction=horizontal|image1=Ramazan cami mahyası.jpg|boyut1=330|caption1=Ramazan aylarında cami minarelerine ışıltılı ve güzel sözlü [[mahya]]lar asılır.|image2=Askıda pide.jpg|caption2=[[Türkiye]]'de askıda pide geleneğinin uygulanışı|boyut2=307|image3=Xhamia e Et'hem Beut1.JPG|caption3=[[Arnavutça]] "Hoşgeldin Ramazan" yazılı bir mahya ([[Edhem Bey Camii]], [[Tiran]], [[Arnavutluk]])|boyut3=230}}
 
== Ramazan mutfağı ==
[[Dosya:DATES MEDJOOL.jpg|sol|küçükresim|[[Hurma]], Ramazan'da iftariyelik olarak tüketilir.]]
[[Dosya:Gullach and strawberry.jpg|sol|küçükresim|Sütlü bir tatlı olan [[güllaç]], çoğunlukla Ramazan ayında yiyilir.]]
Ramazan'da, gece yarısından sonra kalkılıp yiyilen yemeğe [[sahur]] denir. Sahur sofralarında genellikle [[Kahvaltı|kahvaltılıklar]] ve hafif yiyecekler yer alır. [[İftar]] sofralarında ise biraz daha ağır yiyecekler veya [[Mide|midenin]] rahatsız olmaması için sulu yemekler ([[çorba]]) bulunur. Tatlılar ise, çoğunlukla iftar yemeğinden sonra tüketilir.
 
Ramazan'a özel olan veya dahaDaha çok Ramazan'da tüketilen bazı yemekler, içecekler, tatlılar şunlardır:<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.trthaber.com/ramazan-ozel/haber/ramazan-ayinin-vazgecilmez-gelenekleri-414057.html | başlık = Ramazan ayının vazgeçilmez gelenekleri | erişimtarihi = 19 Eylül 2021 | dil = Türkçe | çalışma = www.trthaber.com | arşivengelli = evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.nefisyemektarifleri.com/blog/osmanlidan-gunumuze-ramazan-gelenekleri/ | başlık = Osmanlı’dan Günümüze 9 Ramazan Geleneği | erişimtarihi = 19 Eylül 2021 | tarih = 29 Mart 2021 | dil = Türkçe | çalışma = Nefis Yemek Tarifleri | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180503221918/https://www.nefisyemektarifleri.com/blog/osmanlidan-gunumuze-ramazan-gelenekleri/ | arşivtarihi = 3 Mayıs 2018}}</ref>
 
=== Yiyecekler ===
Satır 93 ⟶ 191:
* [[Kızılcık şerbeti]]
* [[Demirhindi şerbeti]]
 
== Gözlem oranları ==
[[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'li [[Pew Research Center|Pew Araştırma Merkezi]]'nin dünya çapında 38.000'den fazla [[Müslüman]] ile yaptığı 2012 tarihli bir anket, Ramazan ayının yaygın bir şekilde kutlandığını gösteriyor. Anket yapılan 39 ülke ve bölgede elde edilen %93'lük bir veri, Müslümanların kutsal ayda oruç tuttuklarını söylüyor. Müslümanlar arasında oruç tutma oranının yüksek olduğu bölgeler arasında [[Güneydoğu Asya]], [[Güney Asya]], [[Orta Doğu]], [[Kuzey Afrika]], [[Afrika Boynuzu]] ve [[Sahra Altı Afrika]]'nın çoğu yer almaktadır. Yüzdeler, [[Orta Asya]] ve [[Güneydoğu Avrupa]]'da daha düşüktür. Ayrıca, bu 39 ülkedeki Müslümanların ortalama %77'si [[Zekât|zekat]] verdiklerini de söylüyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.pewresearch.org/fact-tank/2013/07/09/global-median-of-93-of-muslims-say-they-fast-during-ramadan/|başlık=Most Muslims say they fast during Ramadan|erişimtarihi=10 Şubat 2022|dil=en-US|çalışma=Pew Research Center|ad=Fatima|soyadı=Ghani}}</ref>
 
== Sağlık etkileri ==
[[Dosya:Ramazanda sıvı tükemi.webp|küçükresim|290x290pik|Ramazan ayında oruç tutanların [[sıvı]] alımına dikkat etmeleri gerekir.]]
Ramazan orucu, sağlıklı bireyler için güvenli kabul edilir; ancak önceden belirli koşullara sahip bireyler için risk oluşturabilir. İslam alimlerinin çoğu, hasta olanlar için oruç tutmanın gerekli olmadığını söylerler. Ayrıca aşırı yaşlılar ve [[Ergenlik dönemi|ergenlik]] öncesi çocuklar da oruç tutmaktan muaftır. [[Hamilelik|Hamile]] veya emzikli kadınlar ise bazı görüşlere göre Ramazan ayında oruç tutmaktan muaf tutulurken, bazı görüşlere göre ise sadece oruç tutmanın kendilerine veya bebeklerine zarar vermesinden korktukları takdirde muaf tutulurlar.<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5525471/|başlık=Muslim patients in Ramadan: A review for primary care physicians|tarih=2017|sayı=3|sayfalar=81-87|çalışma=Avicenna Journal of Medicine|cilt=7|ad=Heba|soyadı=Abolaban|issn=2231-0770|pmc=5525471|pmid=28791239|doi=10.4103/ajm.AJM_76_17|ad2=Ahmad|soyadı2=Al-Moujahed}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.haberler.com/oructan-kimler-muaf-kimler-oruc-tutmayabilir-13129412-haberi/|başlık=Oruçtan kimler muaf? Kimler oruç tutmayabilir? Hangi durum ve şartlarda oruç tutulmayabilir? Oruç tutmamanın şartı nedir?|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=16 Nisan 2020|dil=Türkçe|çalışma=Haberler.com}}</ref>
 
İnsan bedeni, oruç tuttuğunu son öğünden 8 saat sonra kavramaktadır. Vücut, bir sonraki aşamada [[enerji]] ihtiyacını karşılayabilmek için [[Karaciğer|karaciğerdeki]] ve [[Kas|kaslardaki]] [[Glikoz|glikoza]] yönelmektedir. Glikozu tükettiğinde de bir sonraki enerji kaynağı, vücuttaki [[yağlar]] oluyor. Yağların yakılması kilo verilmesine, [[kolesterol]] seviyesinin düşmesine ve [[diyabet]] riskinin azalmasına yardımcı oluyor. Öte yandan, [[Kan şekeri seviyesi|kan şekerinin]] düşmesiyle vücutta halsizlik ve uyuşukluk da baş gösterebiliyor. Açlık seviyesinin en üste çıktığı zamanlarda baş ağrısı, mide bulantısı ve kötü [[ağız kokusu]] da olumsuz semptomlara ekleniyor.<ref name=":2">{{Haber kaynağı|url=https://www.bbc.com/turkce/haberler-44111796|başlık=Oruç tuttuğunuzda vücudunuzda neler olur?|erişimtarihi=10 Şubat 2022|dil=Türkçe|çalışma=BBC News Türkçe}}</ref>
 
Sahur ve iftar vakitleri arasında su alımı azaldığı için vücutta [[terleme]] hızlanırken, sıvı kaybı da artıyor. Uzmanlara göre iftar ve sahur vakitlerindeki öğünlerde [[karbonhidrat]] ve bazı yağların gerekli düzeyde alınması, enerji üretimi için şarttır. Aynı zamanda dengeli bir biçimde [[protein]], [[Tuz (kimya)|tuz]] ve [[su]] gibi besinleri almak da önemlidir.<ref name=":2" />
 
[[İngiltere]]'deki [[Cambridge Üniversitesi]] Hastanesi'nin [[Anestezi]] ve Yoğun Bakım Danışmanı Dr. Razeen Mahroof, orucun bazı faydalarına değinerek, ''"Gündelik hayatta çok daha fazla [[Kalori|kalorili]] gıda alıyoruz ve vücudumuz, hastalıkları atlatmak gibi önemli görevleri yerine getiremez oluyor."'' demiştir. Mahroof, ''"Oruç sırasında bu durum yeniden dengeleniyor. Vücut yeniden daha önemli fonksiyonlarına odaklanıyor, [[Enfeksiyon(tıp)|enfeksiyonlarla]] savaşması ve hastalıklardan iyileşmesi de kolaylaşıyor."'' diye devam ediyor.<ref name=":2" />
 
[[Oruç]], birçok uzmana göre genel olarak sağlığa faydalıdır. Yine Dr. Mahroof, bunu bir şarta bağlamaktadır: ''"Oruç tutmak neyi ne zaman yediğimize odaklanmamızı sağladığı için sağlığa faydalı, ama Ramazan'daki bir aylık dönemi uzatıp sürekli oruç tutulmasını önermiyoruz."<ref name=":2" />''
 
== Kanunlar ==
[[İslam]] dini, Ramazan aylarında [[Gayrimüslim|gayrimüslimlerin]] gündüz vakti katiyen yemek yememeleri hakkında hiçbir şey söylemez. Ancak bazı Müslüman ülkelerde, Ramazan'da gündüz saatlerinde halka açık yemek yemek suçtur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.vox.com/2017/5/25/11851766/what-is-ramadan-2021-start-date-muslim-islam-about|başlık=9 questions about Ramadan you were too embarrassed to ask|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=6 Haziran 2016|dil=İngilizce|çalışma=Vox|ad=Jennifer|soyadı=Williams}}</ref> [[Mısır]]'da Ramazan ayında [[İçki|alkol]] satışı yasaktır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://english.ahram.org.eg/NewsContent/1/64/48444/Egypt/Politics-/Egypts-tourism-minister-confirms-alcohol-prohibiti.aspx|başlık=Egypt's tourism minister 'confirms' alcohol prohibition on Islamic holidays beyond Ramadan - Politics - Egypt|erişimtarihi=10 Şubat 2022|çalışma=Ahram Online}}</ref>
 
Ramazan ayında halka açık bir yerde yeme, içme veya sigara içme, [[Kuveyt]],<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20200107112849/https://news.kuwaittimes.net/website/|başlık=Kuwait Times {{!}} First English Daily in Kuwait|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=7 Ocak 2020|çalışma=web.archive.org}}</ref> [[Suudi Arabistan]],<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.economist.com/middle-east-and-africa/2016/06/09/taking-it-to-heart|başlık=Taking it to heart|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=9 Haziran 2016|çalışma=The Economist|issn=0013-0613}}</ref> [[Cezayir]]<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20081211144838/http://www.alarabiya.net/articles/2008/10/07/57856.html|başlık=Algerians jailed for breaking Ramadan fast|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=11 Aralık 2008|çalışma=web.archive.org}}</ref> ve [[Malezya]] gibi ülkelerde para cezasına veya hapis cezasına neden olabilir. [[Birleşik Arap Emirlikleri]]'nde ise ceza, toplum hizmetidir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20100301171003/http://gulfnews.com/news/gulf/uae/crime/new-penalty-for-minor-offences-in-uae-1.492892|başlık=gulfnews : New penalty for minor offences in UAE|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=1 Mart 2010|çalışma=web.archive.org}}</ref>
 
Bazı ülkelerde ise, vakti zamanında Ramazan'ın kutlanması kısıtlandı. [[Sovyetler Birliği|SSCB]] döneminde Ramazan uygulaması yetkililer tarafından bastırıldı.<ref>James Minahan, ''Eski Sovyetler Birliği'nin Çeşitli Halkları: Bir Referans Kaynak Kitabı'', s. 133</ref> [[Arnavutluk]]'ta, [[Komünizm|komünist]] dönemde Ramazan şenlikleri yasaklandı;<ref>{{Web kaynağı|url=https://arab.news/j5fcd|başlık=In Albania, Ramadan under lockdown revives memories of communism|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=25 Nisan 2020|dil=İngilizce|çalışma=Arab News}}</ref> ancak birçok Arnavut bu dönemde gizlice oruç tutmaya devam etti.
 
[[Çin]]'in [[Sincan Uygur Özerk Bölgesi|Sincan]] bölgesinde 2012'den beri Ramazan orucunun yasaklandığı yaygın olarak bildiriliyor.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.thenationalnews.com/uae/china-region-bans-muslims-from-fasting-during-ramadan-1.405759|başlık=China region bans Muslims from fasting during Ramadan|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=1 Ağustos 2012|dil=İngilizce|çalışma=The National}}</ref> Hükümet tarafından oruçluyken yakalananlar, bir "[[Sincan yeniden eğitim kampları|yeniden eğitim kampına]]" gönderilebilir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.rfa.org/english/news/uyghur/fasting-05142020144511.html|başlık=Residents of Uyghur-Majority County in Xinjiang Ordered to Report Others Fasting During Ramadan|erişimtarihi=10 Şubat 2022|dil=İngilizce|çalışma=Radio Free Asia}}</ref>
 
Bazı ülkeler ise değiştirilmiş çalışma programları uygular. [[Birleşik Arap Emirlikleri]]'nde çalışanlar günde altı saatten ve haftada otuz altı saatten fazla çalışamazlar.<ref>{{Web kaynağı|url=https://korfezhaberi.com/2019/05/05/baenin-ramazan-ayinda-calisma-saatleri-kisaltildi/|başlık=Araplar Ramazan’da 5 saat çalışacak|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=5 Mayıs 2019|dil=Türkçe|çalışma=Körfez Haberi}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.yurtdisindacalismak.com/birlesik-arap-emirliklerinde-calismak/|başlık=Birleşik Arap Emirlikleri´nde Çalışmak|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=13 Şubat 2021|dil=Türkçe|çalışma=Yurtdışında Çalışmak}}</ref> [[Katar]], [[Umman]], [[Bahreyn]] ve [[Kuveyt]] de benzer yasalara sahiptir.
 
== Başka bölgelerde Ramazan ==
 
=== Dünya yörüngesinde ===
[[Dosya:ISS March 2009.jpg|küçükresim|210x210pik|[[Uluslararası Uzay İstasyonu]]'ndaki (ISS) Müslüman astronotlar, ibadetlerinin vakitlerini [[Dünya]]'daki zaman dilimine göre ayarlarlar.]]
Uzaydaki Müslüman [[Astronot|astronotlar]], dini uygulamalarını [[Dünya]]'daki son konumlarının zaman dilimine göre planlarlar. Örneğin bu, [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin [[Florida]] eyaletindeki [[Kennedy Uzay Merkezi]]'nden fırlatılan [[Malezya|Malezyalı]] bir astronotun, orucunu Florida'nın doğu saatindeki gün doğumu ve gün batımına göre ayarlayacağı anlamına geliyor. Buna, günlük [[namaz]] vakitleri ile Ramazan için gün batımı ve gün doğumu da dahildir.<ref>''Uluslararası Uzay İstasyonu'nda ([[Uluslararası Uzay İstasyonu|ISS]]) İbadet Yapma Kılavuzu''</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/2007/12/09/magazine/09interstellar.html|başlık=Interstellar Ramadan|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=9 Aralık 2007|dil=en-US|çalışma=The New York Times|ad=Rachel|soyadı=Donadio|issn=0362-4331}}</ref>
 
=== Kutup bölgelerinde ===
Şafaktan gün batımına kadar geçen süre, [[Güneş]]'in yaz veya kış [[Gündönümü|gündönümüne]] göre dünyanın farklı yerlerinde değişir. Çoğu Müslüman, Ramazan ayında 11 ila 16 saat kadar oruç tutar.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ulkelere-gore-oruc-tutma-sureleri/1471624|başlık=Ülkelere göre oruç tutma süreleri|erişimtarihi=10 Şubat 2022|çalışma=www.aa.com.tr}}</ref> Ancak [[Kutuplar|kutup]] bölgelerinde, yaz aylarında şafak ile gün batımı arasındaki süre 22 saati geçebilir. Örneğin, 2014'te [[İzlanda]]'nın başkenti [[Reykjavík|Reykjavik]] ve [[Norveç]]'in [[Trondheim]] kentindeki Müslümanlar, neredeyse 22 saat oruç tutarken, [[Avustralya]]'nın [[Sidney]] kentindeki Müslümanlar ise sadece yaklaşık 11 saat oruç tuttular. Kesintisiz gece veya gündüz ile karakterize edilen bölgelerde, bazı Müslümanlar gün doğumu ve gün batımının yaşandığı en yakın şehirde gözlemlenen oruç programını takip ederken, diğerleri [[Mekke]] saatini takip eder.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.huffpost.com/entry/ramadan-fasting-times_n_5537721|başlık=Find Out Who Will Be Fasting For Over Twenty Hours|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=27 Haziran 2014|dil=İngilizce|çalışma=HuffPost}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://ottawacitizen.com/opinion/columnists/jebara-the-fasting-of-ramadan-is-not-meant-to-punish|başlık=Jebara: The fasting of Ramadan is not meant to punish|erişimtarihi=10 Şubat 2022|dil=en-CA|çalışma=ottawacitizen}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://www.theguardian.com/world/2016/jul/03/ramadan-canada-arctic-fasting-hours-sunlight|başlık=Arctic Ramadan: fasting in land of midnight sun comes with a challenge|erişimtarihi=10 Şubat 2022|tarih=3 Temmuz 2016|dil=İngilizce|çalışma=the Guardian}}</ref>
 
== Resim galerisi ==
<gallery>
Dosya:Ramazan pidesi.jpg|Ramazan [[pideRamazan pidesi]]si
Dosya:Lanterns from below.JPG|[[Afrika]] ülkesi [[Mısır]]'da süslenmiş Ramazan fenerleri
Dosya:Hurghada, Mosque at El Nasr Way in Dahar during Ramadan, Egypt, Oct 2004.jpg|[[Mısır]]'da ışıklarla süslenmiş bir [[cami]]
Dosya:هلال رمضان.jpg|[[Ürdün]]'de Ramazan fenerleri
Dosya:Xhamia e Et'hem Beut1.JPG|[[Arnavutça]] '''"Hoşgeldin Ramazan"''' yazılı bir [[mahya]] ([[Edhem Bey Camii]])
Dosya:Netanyahu and Mubarak checking their watches.jpg|[[Orta Doğu]] barış görüşmeleri sırasında, dönemin [[Mısır]] Devlet Başkanı [[Hüsnü Mübarek]] ve [[İsrail]] Başbakanı [[Binyamin Netanyahu]], resmen gün batımı olup olmadığını görmek için kol saatlerine bakıyorlar. (1 Eylül 2010, [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]])
Dosya:هلال رمضان.jpg|[[Orta Doğu]] ülkesi [[Ürdün]]'de Ramazan fenerleri
Dosya:Istanbul.Topkapi053.jpg|[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] [[Osmanlı padişahları listesi|padişahları]] ve [[Hilâfet|halifelerinin]] oruçlarını açtığı [[Topkapı Sarayı]]'ndaki altın yaldızlı iftar çardağı ([[İstanbul]], [[Türkiye]])
Dosya:Istanbul.Sultanahmet.BlueMosque.Ramazan.02.jpg|[[Sultanahmet Camii]]'nde '''<nowiki>''Ya Şehri Ramazan''</nowiki>''' yazan bir [[mahya]] (İstanbul, Türkiye)
Dosya:Osmanlı'da iftar.jpg|[[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda bir [[iftar]] sofrasını tasvir eden bir görsel
Dosya:İftar topu.jpg|[[İftar topu]]
Dosya:Cami'de Kur'an okuyan bir Müslüman.webp|Ramazan'da çoğu Müslüman, kutsal kitap [[Kur'an]]'ı hatmeder.
</gallery>
 
== İlgili programlar ==
 
* [[Türkiye]]'de Ramazan ayı boyunca çeşitli [[Televizyon kanalları listesi|televizyon kanallarında]], Ramazan ayı ile ilgili ve özellikle de [[sahur]] ile [[iftar]] vakitleri arasında yayınlanan programlar bulunur. Bu programlar genellikle [[din]], yemek, seyahat ve gelenek gibi temalar üzerine kurulur. Bu programların en ünlüsü ve en rağbet göreni, yaklaşık 10 yıldır [[Atv (Türkiye)|Atv]] kanalında yayınlanan Prof. Dr. [[Nihat Hatipoğlu]]'nun sahur ve iftar programlarıdır. Önceleri [[İstanbul]]'daki [[Sultanahmet Meydanı]]'nda halka açık bir şekilde yayınlanan program, son 2 yıldır [[COVID-19 pandemisi]] nedeniyle yayınlarını [[Atv (Türkiye)|Atv]] stüdyolarında halka kapalı bir şekilde sürdürmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.takvim.com.tr/yasam/2021/04/19/nihat-hatipoglu-zoom-ile-canli-yayina-nasil-baglanilir-nihat-hatipoglu-iftar-ve-sahur-programina-nasil-katilinir|başlık=Nihat Hatipoğlu zoom ile canlı yayına nasıl bağlanılır? Nihat Hatipoğlu iftar ve sahur programına nasıl katılınır?|erişimtarihi=2022-02-11|dil=tr|çalışma=takvim.com.tr}}</ref>
* Ramazan ayında, [[TRT Çocuk]] kanalında ''[[Ramazan Tayfa]]'', ''[[Ramazan Davulcusu ve Köpeği]]'', ''[[Çomar Tomar Kömür]]'', ''[[Ramazan Güncesi]]'', ''[[Bizim Diyar (çizgi film)|Bizim Diyar]]'' gibi bu ayla ilgili olan [[çizgi filmler]] yayınlanmaktadır.
* 2019 yılının Haziran ayında, o senenin [[Ramazan Bayramı]] haftasında, [[TRT 1]]'de yayınlanan ''[[Dengi Dengine]]'' isimli 5 bölümlük mini dizi, Ramazan ayını konu almıştır.
* [[Türkiye]]'de bazı haftalık diziler, Ramazan ayı geleneklerini ve yaşantılarını bu ay süresince dizinin senaryosuna aktarabiliyorlar.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.haber7.com/medya/haber/3088596-gonul-dagi-24bolum-fragmani-milyonlari-tesiri-altina-aldi-sevenlerinin-ovunc-kaynagi-oluyor|başlık=Gönül Dağı 24.bölüm fragmanı: Milyonları tesiri altına aldı! Sevenlerinin övünç kaynağı oluyor|erişimtarihi=2022-02-11|dil=tr|çalışma=Haber7|soyadı=Haber7}}</ref>
 
== Ayrıca bakınız ==
* [[Yom Kippur]]
* [[Ramazan Bayramı]]
* [[İslam]]
* [[Muhammed]]
* [[İslam'ın Şartları|İslam'ın şartları]]
* [[İslam dünyası]]
 
==Kaynakça==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ramazan" sayfasından alınmıştır