Vikipedi

Sarımsak: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
BySterio (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
1.827 değişiklik
BySterio (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
1.827 değişiklik
madde çok kalitesizdi ingilizcesinden çevirmeye başladım
Etiketler: Ücretsiz blog veya wiki bağlantısı içeren madde Görsel Düzenleyici
1. satır:
{{Çeviri yeri|Garlic|İngilizce|en}}{{kısa açıklama|Bitki türü}}
{{Ek kaynak gerekli}}
{{diğer anlamı|Sarımsak (anlam ayrımı)}}
{{Otomatik taksonkutu
Satır 12 ⟶ 11:
'''Sarımsak''' (''Allium sativum''), [[Alliaceae]] familyasına dahil olan ''[[Allium]]'' cinsinden, soğanlı bir bitki türüdür. Yakın akrabaları arasında [[soğan]], [[arpacık soğanı]], [[pırasa]], [[frenk soğanı]]<ref name="Block2010">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6AB89RHV9ucC|title=Garlic and Other Alliums: The Lore and the Science|last=Block|first=Eric|publisher=Royal Society of Chemistry|year=2010|isbn=978-0-85404-190-9}}</ref> ve [[Çin soğanı]]<ref name="AN">{{cite web|url=http://www.allallergy.net/fapaidfind.cfm?cdeoc=684|title=Substance Info: Garlic|website=All Allergy|publisher=Zing Solutions|archive-url=https://web.archive.org/web/20100615004222/http://allallergy.net/fapaidfind.cfm?cdeoc=684|archive-date=June 15, 2010|url-status=dead|accessdate=April 14, 2010}}</ref> bulunur. [[Orta Asya]]'ya ve [[İran]]'ın kuzeydoğusuna özgüdür ancak birkaç bin yıllık insan tüketimi ve kullanımı geçmişi sebebiyle dünya çapında yaygın bir baharattır.<ref name="kew">{{Cite web|url=http://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:528796-1|title=Allium sativum L. |publisher=Plants of the World Online {{!}} Kew Science |access-date=October 31, 2018}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=6AB89RHV9ucC|title=Garlic and Other Alliums: The Lore and the Science|last=Block|first=Eric|date=2010|publisher=Royal Society of Chemistry|isbn=9780854041909|language=en|pages=5–6}}</ref> Sarımsak, [[Antik Mısır|Antik Mısırlılar]] tarafından da biliniyordu ve hem gıda aroması hem de geleneksel ilaç olarak kullanılmıştı.<ref name="drugs">{{cite web |title=Garlic |url=https://www.drugs.com/npp/garlic.html |publisher=Drugs.com |accessdate=October 31, 2018 |date=August 20, 2018}}</ref> Günümüzde [[Çin]], dünyadaki sarımsak ihtiyacının yaklaşık % 80'ini karşılamaktadır.<ref>{{cite web|url=http://blog.tridge.com/2018-will-be-the-most-difficult-year-for-garlic-export-chinese-garlic-at-risk-fd137e673cae|title=2018 Will be the Most Difficult Year for Garlic Export: Chinese Garlic at Risk|publisher=Tridge.com |accessdate=December 19, 2019 |date=July 10, 2018}}</ref>
 
== Tanımı Tanım==
Sarımsak''Allium kendisativum'', soğanındanbir [[soğan]]<nowiki/>dan yetişenbüyüyen çok yıllık çiçek açançiçekli bir bitkidir. 1 metreyem'ye kadar uzayabilenbüyüyen uzun, dik çiçekli uzun bir sapıgövdesi vardır. Bıçak[[Yaprak|Yaprak yaprağıayası]] düz, doğrusal, katıve sağlamdır ve yaklaşık olarak 12.1,25–2,5 –25&nbsp;mmcm eninde vegenişliğindedir, sivri uçludurbir uçla biter. Bitki, [[Kuzey Yarımküredeyarımküre]]<nowiki/>de temmuzdan[[Temmuz]] eylüleve kadar[[Eylül]] ayları arasında pembeden mora kadar değişen tonlarda çiçekler açabilirüretebilir. Soğanı kokuludur ve sarımsak dişinidişlerini çevreleyen enbir içtekiiç kılıfıkılıf kuşatanve dahaonu dıştakiçevreleyen ince bir kılıf yapraklarınve onu çevreleyen bir dış katlarınıyaprak katmanını içerir. SoğanıGenellikle çoğunluklasoğan, şeklenşekil asimetrik olanolarak merkeze en yakın olanıolanlar hariç asimetrik 10- ila 20 dişidiş içerir. Sarımsak doğru zamanda ve derinlikte ekilirse, [[Alaska]] kadar kuzeyde dahi yetiştirilebilir.<ref>{{Webcite kaynağıweb |last1=Rader |first1=Heidi |last2=McGuinness |first2=Julianne |title=Growing Garlic in Alaska |url=https://enuaf.m.wikipedia.orgedu/wikices/garden/garlic/Garlic#cite_note-drugs-6 |başlıkwebsite=Arşivlenmiş[[Alaska kopyaCooperative Extension Service|Cooperative Extension Service]] |erişimtarihipublisher=3University Mayısof 2020Alaska Fairbanks |arşivurlaccessdate=https:24 September 2019}}<//webref> [[Hermofrodit|Hermafrodit]] çiçekler üretir.archive.org [[Arı]]<nowiki/web>lar, [[kelebek]]<nowiki/20200419015231>ler, [[güve]]<nowiki/>ler ve diğer [[böcek]]<nowiki/>ler aracılığıyla [[Tozlaşma|tozlaşır]].<ref>{{Cite web|url=https://engarlicseed.m.wikipediablogspot.orgcom/wikip/Garlic#cite_notegrowing-drugsgarlic-6from-true-seed.html|title=Growing Garlic from True Seed|last1=Meredith|arşivtarihifirst1=19Ted NisanJordan|last2=Drucker|first2=Avram|website=Blogspot: 2020Garlic Analecta|ölüurlaccess-date=hayırMay 24, 2014}}</ref>
Uygun zamanda ve derinlikte dikilirse Alaska kadar kuzeyde bile yetiştirilebilir.
<ref>{{Web kaynağı | url = https://uaf.edu/ces/garden/garlic/ | başlık = Growing Garlic in Alaska | erişimtarihi = 24 Eylül 2019 | website = Cooperative Extension Service | yayıncı = University of Alaska Fairbanks | soyadı1 = Rader | ad1 = Heidi | soyadı2 = McGuinness | ad2 = Julianne | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190924045427/https://uaf.edu/ces/garden/garlic/ | arşivtarihi = 24 Eylül 2019 | ölüurl = evet }}</ref> [[çift cinsiyetli]] çiçekler açar. Arılar, kelebekler, güveler ve diğer böcekler tarafından [[polen]]leri yayılır.
 
== Köken ve ana türler ==
[[Soğan]], [[yabani soğan]], [[zambak]] ve [[pırasa]] ile akraba olan sarımsak doğada yabani ortamda yetişmez. Tarih boyunca bir kültür bitkisi olduğu, olasılıkla güneybatı [[Asya]]'da doğada yetişen ''[[Allium longicuspis]]'' türünden türetilmiş olduğu düşünülmektedir.
Sıradan sarımsağın yabani atasının tanımlanması, birçok [[kültivar]]<nowiki/>ının verimsizliğinden dolayı zordur, bu da yabani akrabalarla [[Geri çaprazlama|çapraz test]] yapma kabiliyetini sınırlar. [[Genetik]] ve [[Morfoloji (biyoloji)|morfolojik]] olarak sarımsak en çok, [[Orta Asya|Orta]] ve [[Güneybatı Asya]]'da yetişen yabani ''Allium longicuspis'' türüne benzemektedir.<ref name="Zohary">{{Cite book|title=Domestication of Plants in the Old World |edition=3rd |last1=Zohary|first1=Daniel|last2=Hopf|first2=Maria|publisher=Oxford University Press|year=2000|isbn=978-0-19-850357-6|publication-date=January 11, 2001|pages=197}}</ref><ref name="SFNA"/><ref>{{cite book|title=Handbook of Vegetable Science and Technology: Production, Compostion, Storage, and Processing|publisher=Marcel Dekker|isbn=978-0-8247-0105-5|editor-last=Salunkhe|editor-first=D.K.|publication-date=March 19, 1998|page=397|editor-last2=Kadam|editor-first2=S.S.|date=March 19, 1998}}</ref> Ancak ''Allium longicuspis'' de çoğunlukla verimsiz olduğu için ''Allium sativum''<nowiki/>'un atası olduğu şüphelidir. Önerilen diğer adaylar arasında hepsi [[Orta Doğu]]'ya özgü olan ''[[Allium tuncelianum]]'', ''[[Allium macrochaetum]]'' ve ''[[Allium truncatum]]'' türleri yer alıyor.
 
''Allium sativum'', doğallaştırıldığı bölgelerde yabani olarak yetişir. [[Britanya]]'da "yabani sarımsak", "karga sarımsağı" ve "tarla sarımsağı" olarak adlandırılan bitkiler sırasıyla ''[[Allium ursinum]]'', ''[[Allium vineale]]'' ve ''[[Allium oleraceum]]'' türlerinin üyeleridir. [[Kuzey Amerika]]'da ''[[Allium vineale]]'' ("yabani sarımsak" veya "karga sarımsağı" olarak bilinir) ve ''[[Allium canadense]]'' ("çayır sarımsağı", "yabani sarımsak" veya "yabani soğan" olarak bilinir) tarlalardaki yaygın yabani otlardır. Fil sarımsağı (''[[Allium ampeloprasum]]'') olarak adlandırılan bitki aslında yabani bir pırasadır, gerçek bir sarımsak değildir. Tek diş sarımsak (inci veya yalnız sarımsak olarak da adlandırılır), [[Çin]]'in [[Yunnan]] eyaletinde doğmuştur.
Sıklıkla "'''sarmısak'''" olarak da anılan sarımsağın en iyi kaliteye sahip olanı, [[germanyum]] ve [[selenyum]] bakımından zengin topraklarda yetişir.
 
=== Avrupa sarımsağı ===
[[Türkiye]]'de sarımsak üretiminin en yoğun yapıldığı yer [[Kastamonu (il)|Kastamonu ilinin]] [[Taşköprü, Kastamonu|Taşköprü ilçesidir]]. Raf ömrü uzun tadı ve kokusu keskindir. Taşköprü sarımsağı başka yerlerde de yetiştirilmek istenmiş maalesef Taşköprü toprağında yetişen sarımsağın kokusu ve tadı alınamamıştır. Burada yetişen sarımsakların büyük kısmı ilaç fabrikalarına antibiyotik imalatı için verilmektedir. Raf ömrü çok uzun olan Taşköprü sarımsağı bir yıl süreyle soğuk hava depolarına ihtiyaç duyulmaksızın saklanabilmektedir.
[[Dosya:Garlic flower head.jpg|küçükresim|Çiçek başı]]
Bazı sarımsakların [[Avrupa]]'da koruma statüsü vardır<ref name="pdopgi">{{cite web|url=https://ec.europa.eu/agriculture/quality/door/list.html|title=Agriculture and Rural Development > Agriculture and food > DOOR|publisher=European Commission}}</ref>, bunlar:
{| class="wikitable"
!İsim
!Kaynak
|-
|Aglio Rosso di Nubia (Nubia Kırmızı Sarımsağı)
|[[Nubia]]-[[Paceco]], [[Trapani ili]], [[Sicilya]], [[İtalya]]
|-
|Aglio Bianco Polesano
|[[Rovigo]], [[Veneto]], [[İtalya]] (PDO)
|-
|Aglio di Voghiera
|[[Ferrara]], [[Emilia]]-[[Romana (Italia)|Romagna]], [[İtalya]] (PDO)
|-
|Ail blanc de Lomagne
|[[Gaskonya]]'daki [[Lomagne]], [[Fransa]] (PGI)
|-
|Ail de la Drôme
|[[Drôme]], [[Fransa]] (PGI)
|-
|Ail rose de Lautrec, gül / pembe sarımsak
|[[Lautrec]], [[Fransa]] (PGI)
|-
|Ail violet de Cadours
|[[Cadours]], [[Fransa]] (PDO)
|-
|Ajo Morado de Las Pedroñeras, gül / pembe sarımsak
|[[Las Pedroñeras]], [[İspanya]] (PGI)
|-
|金乡大蒜 Jinxiang Da Suan
|[[Çin]] (PGI)
|}
 
== Alt türler ve varyeteler ==
[[Dosya:Italian garlic PDO.JPG|küçükresim|İtalyan sarımsağı]]
''A. sativum''<nowiki/>'un iki [[alt tür]]<nowiki/>ü,on ana [[Varyete (biyoloji)|varyete]] grubu ve yüzlerce [[kültivar]]<nowiki/>ı veya varyetesi vardır.
 
* ''A. sativum'' var. ''ophioscorodon'' (Link) Döll, ''Ophioscorodon'' veya sert boyunlu sarımsak, porselen sarımsak, rocambole sarımsak ve mor çizgili sarımsak olarak da adlandırılır. Bazen ayrı bir tür (''Allium ophioscorodon'' G.Don) olarak kabul edilir.
* ''A. sativum'' var. ''sativum'' veya yumuşak boyunlu sarımsak, enginar sarımsak, gümüş rengi sarımsak ve kreol sarımsak olarak adlandırılır.
 
[[Orta Asya]] menşeli en az 120 kültivar vardır ve bu da [[Orta Asya]]'yı sarımsak biyolojik çeşitliliğinin ana merkezi yapar.
 
==Yetiştirilmesi Yetiştirme ==
[[Dosya:Allium sativum 003.JPG|küçükresim|Soğanlar]]
Sarımsağı yetiştirmesi kolaydır ve ılıman iklimlerde tüm yıl boyunca yetiştirilebilir.<ref>{{Web kaynağı |url=https://en.m.wikipedia.org/wiki/Garlic#cite_note-rhs- |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=3 Mayıs 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20200419015231/https://en.m.wikipedia.org/wiki/Garlic#cite_note-rhs- |arşivtarihi=19 Nisan 2020 |ölüurl=hayır }}</ref> Nerdeyse tüm sarımsaklar dişlerini toprağa dikerek yetiştirilirler.Soğuk iklimlerde, en iyi sonuç için toprak donmazdan yaklaşık 6 hafta önce dişler dikilirler. Amaç sadece köklenen ama toprağın üzerine hiç filizlenmeyen soğanlara sahip olmaktır.<ref>"October is garlic planting time", Michigan State University Extension, 2011, https://www.canr.msu.edu/news/october_is_garlic_planting_time {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200801033843/https://www.canr.msu.edu/news/october_is_garlic_planting_time |tarih=1 Ağustos 2020 }} Accessed Dec. 2019</ref> Baharın sonunda ya da yaz başında hasat alınır.
Sarımsak yetiştirmesi kolay bir bitkidir ve ılıman iklimlerde yıl boyunca yetiştirilebilir. Sarımsağın eşeyli olarak çoğaltılması mümkün olsa da, yetiştirilen sarımsağın neredeyse tamamı, toprağa tek tek diş şeklinde ekilerek eşeysiz olarak çoğaltılır. Daha soğuk iklimlerde, dişler en iyi toprak donmadan altı hafta önce ekilir. Amaç, soğanların sadece kök üretmesini sağlamak ve zeminin üzerinde filiz bırakmamaktır. Hasat ilkbaharın sonlarında veya yazın başındadır.
 
Sarımsak bitkileri, soğanlarınınsoğanların olgunlaşması için yeterli yeralan bırakarak birbirine yakın yetiştirilebilirlerşekilde yetiştirilebilir ve yeterli derinliktekiderinliğe sahip kaplarda kolaylıklakolayca yetiştirilirleryetiştirilir. Sarımsak, gevşek, kuru, iyi drenajlıdrene edilmiş topraklarda güneşli yerlerde iyi yetiştirilirsonuç verir ve USDA iklim bölgeleri 4-9 boyunca dayanıklıdır. Dikim için sarımsak seçerken, dişlerindişleri ayrılacağıayırmak soğanlarıniçin büyük büyüklerindensoğanlar almakseçmek önemlidir. Dikim yatağındayatağındaki uygun aralıklarla birlikte büyük dişler de büyüksoğan sarımsak başlarıboyutunu yetiştirecektirartıracaktır. Sarımsak bitkisibitkileri [[organik]] maddesimadde çokiçeriği yüksek bir toprakta büyümeyi tercih ederederler amaancak çok çeşitli toprak şartlarındakoşullarında ve [[pH]] seviyelerinde büyüyebilir.<ref name="SFNA">{{Web kaynağı|url=http://www.sfc.ucdavis.edu/pubs/SFNews/archive/95071.htm|başlık=Small Farm News Archive|erişimtarihi=14 Nisan 2010|arşivtarihi=13 Mart 2007|arşivurl=https://web.archive.org/web/20070313210109/http://www.sfc.ucdavis.edu/pubs/SFNews/archive/95071.htm|tarih=Temmuz 1995|yayıncı=UC Davis Small Farm Center|soyadı=Voss|ad=Ronald Ebüyüyebilirler.|ölüurl=evet}}</ref>
 
Sarımsağın en önemlileri sertboyunluFarklı sarımsak veçeşitleri yumuşakboyunlu sarımsak olan farklıveya alt türleri vardır.<ref name="rhs">{{Web kaynağı | url = https://www.rhs.org.uk/advice/profile?PID=677 | başlık = Garlic | erişimtarihi = 25 Ocak 2017 | tarih = 2017 | yer = London, UKen |önemlisi yayıncısert =sarımsak [[The Royal Horticultural Society]] |ve arşivurlyumuşak =boyunlu https://websarımsaktır.archive.org/web/20150109023308/https://www.rhs.org.uk/advice/profile?PID=677 |Sarımsağın arşivtarihiyetiştiği =enlem, 9 Ocak 2015 | ölüurl = evet }}</ref> Sarımsaksarımsak gün uzunluğunaboyu hassasduyarlı olabildiğindenolabileceğinden, yetiştirildiği <nowiki>[[enlem]]</nowiki> tiptür seçimini etkiler. SertboyunSert boyunlu sarımsak genellikle daha soğuk iklimlerde yetişipyetiştirilir ve nispeten büyük başlardişler oluştururkenüretirken, yumuşakboyunyumuşak boyunlu sarımsak genellikle ekvatora daha yakın yerlerde yetiştirilirbüyür ve küçük, sıkısıkıca tıkapaketlenmiş basadişler dolu başlar yaparüretir.<ref name="rhs" />
 
Sarımsak’ınSarımsağın tüm enerjisini kendi soğanınınsoğanın büyümesine toplamakodaklamak için sarımsağınsarımsak sapı duyargaları koparılırçıkarılır. Duyargalar <nowiki>[[scapes]]</nowiki>Sap çiğ yenilebilirveya yapişmiş daolarak pişirilebiliryenebilir.
 
=== İçerikHastalıklar ===
Sarımsak bitkileri genellikle dayanıklıdır ve birçok zararlıdan veya hastalıktan etkilenmez. Sarımsak bitkilerinin [[tavşan]]<nowiki/>ları ve [[köstebek]]<nowiki/>leri uzaklaştırdığı söylenir. Kaliforniya Gıda ve Tarım Bakanlığı (CDFA), [[Yuvarlak solucanlar|yuvarlak solucan]]<nowiki/>ların ve ''[[Stromatinia cepivora]]''<nowiki/>'nın neden olduğu beyaz çürük hastalığından kurtulmayı sağlamak için bir sertifika programı yürütmektedir. Bu iki patojen hem bir ürünü yok edebilir hem de bir kez ortaya çıktığında toprakta sonsuza kadar kalabilir. Sarımsak ayrıca, kökleri yok eden ve onları pembe veya kırmızıya çeviren, tipik olarak ölümcül olmayan bir hastalık olan pembe kökten veya pırasa pasından da muzdarip olabilir. Pırasa güvesinin larvaları, yaprakları veya soğanları kazarak sarımsağa saldırır.
Sarımsak başında % 84.09 su, %13.38 [[organik]] madde, %1.53 [[inorganik]] madde içerir. İçeriğinde ayrıca, 33 çeşit [[kükürt]] bileşiği, 17 çeşit [[aminoasit]] (bunlara vücut tarafından doğrudan sentezlenmeyip, gıdalarla alınması gereken aminoasitlerin tümü dahildir), [[germanyum]], [[çinko]], A, B1 ve C [[vitaminler]]i bulunmaktadır.
 
== Tıbbi araştırmalarÜretim ==
[[Dosya:Garlic plate no 6 bv73c1191 bk128b698 crop.jpeg|küçükresim|Sarımsak, ''Sağlık Kitabı'', 1898, Henry Munson Lyman]]
{| class="toccolours" style="float:right; clear:right; font-size:80%; margin:0 0 1em 1em;" cellpadding="0" cellspacing=0
2018'de dünya sarımsak üretimi 28,5 milyon tondu ve Çin tek başına toplamın % 78'ini oluşturuyordu.
|- bgcolor=#EEE9BF<!--#dddddd-->
{| class="wikitable"
| colspan="2" align="center" |'''Sarımsak içeriği'''
|+Sarımsak üretimi, 2018
|- bgcolor=#F5F5DC
!Ülke
| '''[[Phytochemical]]s''' || &nbsp;&nbsp; '''[[Nutrient]]s'''
!Üretim
|- bgcolor=#ffffff
<small>(milyon ton)</small>
| [[Allicin]] || &nbsp;&nbsp; [[Kalsiyum]]
|-
|- bgcolor=#ffffff
|Çin
| [[Beta-carotene]] || &nbsp;&nbsp; [[Folat]]
|22.3
|- bgcolor=#ffffff
|-
| [[Beta-sitosterol]] || &nbsp;&nbsp; [[Demir]]
|Hindistan
|- bgcolor=#ffffff
|1.7
| [[Caffeic acid]] || &nbsp;&nbsp; [[Magnezyum]]
|-
|- bgcolor=#ffffff
|Bangladeş
| [[Chlorogenic acid]] || &nbsp;&nbsp; [[Manganez]]
|0.5
|- bgcolor=#ffffff
|-
| [[Diallyl disulfide]] || &nbsp;&nbsp; [[Fosfor]]
|Mısır
|- bgcolor=#ffffff
|0.3
| [[Ferulic acid]] || &nbsp;&nbsp; [[Potasyum]]
|-
|- bgcolor=#ffffff
|İspanya
| [[Geraniol]] || &nbsp;&nbsp; [[Selenyum]]
|0.3
|- bgcolor=#ffffff
|-
| [[Kaempferol]] || &nbsp;&nbsp; [[Çinko]]
!Dünya
|- bgcolor=#ffffff
!28.5
| [[Linalool]] || &nbsp;&nbsp; [[Thiamine|Vitamin B<sub>1</sub> (Thiamine)]]
|-
|- bgcolor=#ffffff
| colspan="2" |Resmi, yarı resmi veya tahmini verileri içerebilir
| [[Oleanolic acid]] || &nbsp;&nbsp; [[Riboflavin|Vitamin B<sub>2</sub> (Riboflavin)]]
Kaynak: BM Gıda ve Tarım Örgütü
|- bgcolor=#ffffff
| [[P-coumaric acid]] || &nbsp;&nbsp; [[Niacin|Vitamin B<sub>3</sub> (Niacin)]]
|- bgcolor=#ffffff
| [[Phloroglucinol]] || &nbsp;&nbsp; [[Vitamin C]]
|- bgcolor=#ffffff
| [[Phytic acid]] ||
|- bgcolor=#ffffff
| [[Quercetin]] ||
|- bgcolor=#ffffff
| [[Rutin]] ||
|- bgcolor=#ffffff
| [[S-Allyl cysteine]] ||
|- bgcolor=#ffffff
| [[Saponin]] ||
|- bgcolor=#ffffff
| [[Sinapic acid]] ||
|- bgcolor=#ffffff
| [[Stigmasterol]] ||
|- bgcolor=#ffffff
| [[Alliin]] ||
|- bgcolor=#F5F5DC
| colspan="2" align="center" | ''Source: Balch p 97''<ref>Balch, Phyllis A. (2000). ''Prescription for Nutritional Healing'', 3rd ed. New York: Avery. p. 97.</ref>
|}
Sarımsağın [[tansiyon]]<nowiki/>u az miktarda düşürdüğü gösterilmiştir ancak yüksek tansiyon hastalarına uzun dönem faydası hakkında henüz yeterli kanıt yoktur.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0048277/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=11 Mayıs 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20130613035353/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0048277/ |arşivtarihi=13 Haziran 2013 |ölüurl=hayır }}</ref>
 
== Özellikler ==
==Mutfakta kullanımı==
Taze veya ezilmiş sarımsak, [[kükürt]] içeren bileşikler olan [[allisin]], [[ajoen]], dialil polisülfidler, [[vinildithiinler]], S-[[allylcysteine]] ​​ve [[enzimler]], [[saponinler]], [[flavonoidler]] ve [[Maillard reaksiyonu]] ürünleri içeren bileşikler verir.
Sarımsak, sarımsaklı ekmek, sarımsaklı tostu , bruschetta, crostini ve canapé gibi klasik yiyecekler yapmak için genellikle tereyağlı veya yağlı farklı ekmek çeşitlerine de uygulanabilir. Farklı pişirme yöntemlerinde koku şiddeti ve aroması değişir. Çoğunlukla soğan, domates ya da zencefille eşleştirilir.
== Yemek malzemesi ==
Sarımsak içindeki [[allisin]] bileşiğinden kaynaklanan özgün ve ağır bir [[koku]]ya sahiptir. Bu koku pişirme ile kısmen giderilebilir. Kokusu giderilmiş olan sarımsak yağı, tozu veya [[kapsül]]leri de piyasada mevcuttur.
== Yan etkileri ==
Sarımsağın aşırı tüketiminin bazı yan etkileri olabilir. Sarımsağın yapısında yüksek oranda [[kükürt]] bileşikleri bulunması bir takım [[alerji]]k reaksiyonlara neden olabilir. Ayrıca, aşırı miktarlarda çiğ sarımsak tüketimi, sindirim sırasında bağırsak gazlarına ve bağırsak [[mukoza]]sındaki normal floranın zarar görmesine de neden olabilir.{{kaynak belirt}}
 
==Galeri==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sarımsak" sayfasından alınmıştır