Eleftherios Venizelos

Yunanistan başbakanı (1864-1936; hd. 1910-1915 & 1917-1920 & 1924 & 1928-1933)

Elefterios Venizelos (YunancaΕλευθέριος Βενιζέλος Eleftherios Venizelos, d. 23 Ağustos [E.U. 11 Ağustos] 1864[1] - ö. 18 Mart 1936), Yunanistan'ın eski başbakanı, Megali İdea'nın (Türkçe: Büyük Fikir, Yunanca: Μεγάλη Ιδέα) mimarı ve modern Yunanistan'ın en önemli siyasetçilerinden biriydi.[2]

Elefterios Venizélos
Ελευθέριος Βενιζέλος
Yunanistan Başbakanı
Görev süresi
6 Ekim 1910 - 25 Şubat 1915
Hükümdar I. George
I. Konstantin
Yerine geldiği Stefanos Dragumis
Yerine gelen Dimitrios Gunaris
Görev süresi
10 Ağustos 1915 - 24 Eylül 1915
Hükümdar I. Konstantin
Yerine geldiği Dimitrios Gunaris
Yerine gelen Aleksandros Zaimis
Görev süresi
14 Haziran 1917 - 4 Kasım 1920
Hükümdar Aleksandros
Yerine geldiği Aleksandros Zaimis
Yerine gelen Dimitrios Rallis
Görev süresi
24 Ocak 1924 - 19 Şubat 1924
Hükümdar II. George
Yerine geldiği Stilianos Gonatas
Yerine gelen Yorgos Kafantaris
Görev süresi
4 Temmuz 1928 - 26 Mayıs 1932
Cumhurbaşkanı Pavlos Kunturiotis
Aleksandros Zaimis
Yerine geldiği Aleksandros Zaimis
Yerine gelen Aleksandros Papanastasiou
Görev süresi
5 Haziran 1932 - 4 Kasım 1932
Cumhurbaşkanı Aleksandros Zaimis
Yerine geldiği Aleksandros Papanastasiu
Yerine gelen Panayis Çaldaris
Görev süresi
16 Ocak 1933 - 6 Mart 1933
Cumhurbaşkanı Aleksandros Zaimis
Yerine geldiği Panayis Çaldaris
Yerine gelen Aleksandros Otoneos
Kişisel bilgiler
Doğum 23 Ağustos 1864(1864-08-23)
Murnies, Girit, Osmanlı İmparatorluğu
(şimdi Elefterios Venizelos, Girit, Yunanistan)
Ölüm 18 Mart 1936 (71 yaşında)
Paris, Fransa
Partisi Liberal Parti
Evlilik(ler) Maria Katelouzou (1891-1894)
Elena Skylitsi (1921-1936)
İlişkiler Konstantin Mitsotakis (yeğeni)
Çocuk(lar) Kyriakos Venizelos
Sofoklis Venizelos
Dini Yunan Ortodoks
Sevres Antlaşmasına göre "Büyük Yunanistan" (Üstte solda Venizelos)

1864 yılında o zamanlar bir Osmanlı toprağı olan Girit adasındaki Hanya şehrinde doğdu. Osmanlı karşıtı isyanlarda yer alan bir aileden geliyordu. Dedesi Venizelos Krevattis 1770 Orlof Ayaklanmasında, babası Kiriakos Venizelos ise hem 1821 Yunan İsyanında hem de 1866 yılında Girit'te meydana gelen Osmanlı karşıtı ayaklanmalarda yer almıştır. Bu yüzden Elefterios Venizelos henüz iki yaşındayken sürgün ile tanışmış ve 1880 yılına kadar o dönem modern Yunanistan Devletinin en önemli limanlarından biri olan Siroz adasında eğitim görmüştür.[3] Hukuk öğrenimi gördü. 1887 yılının Mart ayında Girit'e avukat olarak döndü ve adanın 6'sı Müslüman 11'i Rum olan 17 avukatından biri oldu. Daha sonra siyasetle ilgilenmeye devam eden Venizelos Lefka Ori (Beyaz Dağlar) isimli gazeteyi satın alarak burada Lefkoritis (Akdağlı) mahlasıyla Girit hakkında çeşitli yazılar kaleme aldı. Elefterios Venizelos Girit'in Yunanistan'a katılmasını amaçlayan 1897 Akrotiri ve 1905 Terisso isyanlarında ise lider kadroda yer aldı.[3] 1898 yılında Girit komiserliğine atanan Prens Georgios'u düşürdükten sonra, yüksek komiser yardımcılığını elde etti.

1910 yılında Yunanistan'daki askeri yönetimin başkanlığına getirildi. Sırbistan, Bulgaristan ve Karadağ ile kurduğu Balkan Birliği'nin desteğiyle, Osmanlı İmparatorluğu'na açtığı savaşta, Girit'in 1913 yılında Yunanistan'a bağlanmasını sağladı.[4] Osmanlılardan aldığı toprakları kaybetme korkusuyla, I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kalmayı tercih etti. Ancak, İtilaf Devletleri'nin verdiği teminatla Çanakkale'ye kuvvet göndermeye kalkışınca, 1915 yılında Kral Konstantin tarafından istifaya zorlandı.[5]

Aynı yıl yapılan seçimlerle tekrar iktidara geldi. Fakat Sırbistan'ın yanında savaşa girme kararı, ikinci kez görevinden uzaklaştırılmasına sebep oldu. 1916 yılında Selanik'te muhalif bir hükûmet kurdu ve ancak 1917 yılında Konstantin'in tahtı bırakmasından sonra Yunanistan'a dönebildi. I. Dünya Savaşı'ndan sonra yapılan Nöyyi ve Sevr Antlaşmaları'yla sağladığı topraklarla, 1918 muhtırasında belirttiği Megali Idea gerçekleştiremeyince, İngilizlerin desteğiyle 1920 yılında Türkiye ile savaşa girdi.

1928 yılında millî birlik hükûmetiyle iktidara geldi. Bu yıllarda Türkiye'ye karşı barışçı bir siyaset uygulamaya çalıştıysa da ülke içindeki ekonomik dengesizlik nedeniyle 1933 yılında iki kez hükûmetten çekildi. 29 Ekim 1930'da Türkiye'deki Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına katıldı.

1935 yılında Yunanistan askerî darbe girişimi durumunu güçleştirdi. Seçimleri kaybedince Paris'e gitti ve orada gıyaben ölüme mahkûm edildi. 1936 yılında Paris'te öldü.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Not: Yunanistan, Miladi takvimi 16 Şubat 1923'te resmen kabul etti (o gün 1 Mart oldu). Özellikle belirtilmediği sürece bundan önceki tüm tarihler Eski Usul'dür.
  2. ^ Duffield J. W., The New York Times, 30 Ekim 1921 Pazar. link 6 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ a b Eser, Murat, Eleftherios Venizelos Yunan Arşiv Kaynaklarına Göre Türk-Yunan İlişkileri. Yeditepe Yayınları. Ocak 2019. s. 232. ISBN 978-605-2070-76-5. [ölü/kırık bağlantı]
  4. ^ Archontaki, Stefania (2008). "1906–1910, The Preparation and Emergence of Venizelos on the Greek Political Stage – Venizelos as Prime Minister". National Foundation Research. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
  5. ^ Theodorakis, Emanouil; Manousakis George (2008). "First World War 1914–1918". National Foundation Research. 18 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Stefanos Dragumis
Yunanistan Başbakanı
1910-1915
Sonra gelen:
Dimitrios Gunaris
Önce gelen:
Dimitrios Gunaris
Yunanistan Başbakanı
1915
Sonra gelen:
Aleksandros Zaimis
Önce gelen:
Dimitrios Gunaris
Yunanistan Dışişleri Bakanı
1915
Sonra gelen:
Aleksandros Zaimis
Önce gelen:
Aleksandros Zaimis
Yunanistan Başbakanı
1917-1920
Sonra gelen:
Dimitrios Rallis
Önce gelen:
Anastasios Haralambis
Yunanistan Askeri İşler Bakanı
1917-1920
Sonra gelen:
Dimitrios Gunaris
Önce gelen:
Stilianos Gonatas
Yunanistan Başbakanı
1924
Sonra gelen:
Yorgos Kafantaris
Önce gelen:
Aleksandros Zaimis
Yunanistan Başbakanı
1928-1932
Sonra gelen:
Aleksandros Papanastasiu
Önce gelen:
Aleksandros Papanastasiu
Yunanistan Başbakanı
1932
Sonra gelen:
Panayis Çaldaris
Önce gelen:
Panayis Çaldaris
Yunanistan Başbakanı
1933
Sonra gelen:
Aleksandros Othonaios
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam
Komma Filelefteron (Liberal Parti) Başkanı
1910-1936
Sonra gelen:
Temistoklis Sofulis